Gure lurralde liberatua
Harako “autobia, erokeria!” hura ez zait oroimenetik joan. Beharbada horregatik, tentuz ibiltzen naiz mota guztietako obra handien proiektuak eztabaidaren plazara ekartzen direlarik. Milaka jenderen joan-etorriak aisatu dituzte Leitzarango lau erraiek. Haiek gabe, basamortu ekonomiko eta soziala lirateke gaur egun Larraun, Lekunberri edo Leitza aldea. Itoizko urtegiarekin, kontrara gertatzen da. Agoitz inguruari ezarri dion arrisku objektiboaz gain, haren erruz inoiz baino basamortuago dira Artzibar eta Longida. Erriberako nekazaritzari ekarriko dizkion onurek, gainera, nekez berdinduko dute presaren eraikuntzan eta oraingo kanalean xahutzen ari diren dirutza.
Aroztegiko proiektuaren inguruan Baztanen piztu den auziak, berriz, ez zerurako ez lurrerako nauka. Gisako egitasmo handiekiko mesfidantzak ez dit ahantzarazten Baztanek eta, oro har, Nafarroako mendialdeak duten bulkada beharra. Tamalez, aziendak, landetxeak eta bentak ez dira aski urtez urte gazteriaz hustuz doan eskualdean.
Nonbait, euskara galduan aterako da Aroztegiak aitzina eginez gero. Litekeena da. Burdin Arotik, seguru aski, aldaketa sozio-ekonomikoek eragin izan diote gure hizkuntzaren egoerari. Hain zuzen ere, euskararen miraria da nola hartu ahal izan dien gaina aldaketa horiei, gaurdaino bederen.
Arnasguneen kontzeptua oso maitea du egungo euskalgintzak. Gure lurralde liberatua. Euskaldunik baizen ezten lekhua. Infernu diglosikoan bizi garenondako, zerua. Arriskutsua deritzot, ordea, halako tokiak erreserba naturalak balira bezala zaintzeko eta bertako biztanleak galtzeko zorian dauden espezieen gisa tratatzeko nahikeriari.
Ulertzekoa da turismo masiboak euskaltzaleen baitan sorrarazten duen kezka. Iparraldeko eredua ez da gogo-pizgarririk hoberena. Zorionez, baditugu bertzelako adibideak. Zarautz eta Lekeitio euskaldunagoak lirateke turismorik gabe? Euskalduntasuna, beren ADNan itsatsita eraman ez ezik, milaka kanpotarri eskaintzen diote, hondartzarekin eta ostalaritzarekin batean, diru iturri.
Karlistek mundu berriaren kontrako hesia zelako maite zuten euskara. Lehenbiziko nazionalistak ere ez zebiltzan pentsamendu horretatik urruti. Horren ifrentzuan, euskaldun aunitzek miseriarekin, atzerapenarekin eta bazterkeriarekin lotu izan dute beren hizkuntza. Inork ez luke hautatu behar aurrerapena edo euskara, bizi-maila edo euskara, lana edo euskara, etxe erosoa edo euskara, mundua edo euskara. Gure hizkuntza galduan aterako da beti.
Baztanek Aroztegiari ezetz erran behar badio, izan dadila ingurumenari kalte egiten diolako, langabezia konponduko ez duelako edo/eta golf-jokalaririk begi parean ikusi nahi ez dutelako. Ez euskarari kalte eginen dion beldurrez.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Andoni Urrestarazu Landazabal Araiako herrian 1902ko uztailaren 16an jaio zen eta 1993ko azaroaren 21ean hil zen Gasteizen. 31 urte bete dira jadanik eta bere izena eta izana aitortzeko une aproposa dela deritzot, ez baita ongi ezagutzen utzitako ondarea. Umandi, bere herriko... [+]
Autobiografia idaztea omen da garapen pertsonalerako tresnarik eraginkorrena, askatzaileena. Iraganeko kontuei tira egin eta gogora ekartzeak, orainaldiko korapiloak askatzen laguntzen omen du. Bai, laguntzen du orainaldia ulertzen eta komeni zaigun etorkizun bat marrazten... [+]
Pandemiaren iragarpenetik Valentziako tragediarainoko errepasoa egin eta ondorioztatu dut gezurra eta forupea suhesi gisa dituen kudeaketa instituzional negargarria klase gobernariaren konstantea dela.
Ez dugu gobernari ordezko baliogarririk sistema pendular hau aldatzen ez... [+]
Azaroaren 19a komunaren munduko eguna da. Gaur oraindik ere, XXI. mendean, langile askok, hemen, Euskal Herrian bertan, ez daukate haien lanaldietan komuna erabiltzeko eskubidea. Horren adibide dira garraioko langile asko.
Komunak osasun publikoaren giltzarria dira, eta... [+]
“Ibiliz ikasten da ibiltzen, eta kantuan kantatzen”. Horixe izan da aste honetako ikasgaietako bat C2ko taldeetan. Helburua ez zen abesten edo oinez ikastea, gerundioa behar bezala erabiltzea baizik. Zer pentsatua eman dit jarduerak, eta irakasten nola ikasten dugun... [+]
Adimen artifiziala gizakion eremu asko ordezkatzen ari dela badakigu: erosotasuna, abiadura, efizientzia... Mundu kapitalista honen abiadura beharretan, gizakion ahalegina oztopo dela sinetsarazi digute. Gure, klase xumeen, egiteko eta sortzeko aukerak murrizteko erasoak leku... [+]
Azken asteotan, arkitekturan dihardugunontzat ez da posible izan Valentziako klima gertaera gure lan hizketaldira ez ekartzea. Uraren ibilbidea eraikinen estalkietan, estolderietan, plazetan eta parkeetan pentsatu eta diseinatu behar ditugulako. Ongi dakigu giza eskalako ur... [+]
Autoestimuak batzuetan gauza intimoa dirudi. Baina autoestimuak zerikusia baldin badu norberak bere buruaz duen irudiarekin, norbere buruari ematen zaion balioarekin, zerikusia izango dute hartu ditzakeen erabakiek ere. Zer balio du erabakirik hartu ezin duen norbaitek? Eta... [+]