Sozialdemokraziaren krisia eta nortasun botoa


2015eko martxoaren 31n

Mendebaldeko alderdi sozialdemokrata gehienek aspaldi utzi zituzten jatorrizko ideologiak eta programak albo batera kapitalismoa gogoz besarkatzeko. Halere, 1980ko hamarkada arte zentro-eskuineko alderdiek baino jarrera birbanatzaileagoa izan zuten politika publikoetan eta esku-hartzaileagoa ekonomian. Ondoren, egun bizi dugun ezker-eskuin ardatzaren desagertze prozesua abiatu zen. 1990eko hamarkadan, Sobietar Batasunik gabeko panoraman,  politika neoliberalak nagusitzen hasi ziren Europan eta ondorioz, kaleko herritarrentzat geroz eta zailagoa izan zen kolore desberdineko gobernuen arteko diferentziak topatzea politika sozioekonomikoetan. Arazo horri aurre egiteko, sozialdemokraziak bere burua berrasmatu zuen agenda postmaterialistarekin.

Zentro-ezkerreko alderdiek liberalen bertsio erradikal modura aurkeztu zuten beren burua, balore moral “irekiak, kosmopolitak eta askatasun indibidualen aldekoak” defendatuz. Hor aurkitu zuten eskuineko alderdietatik desberdintzeko modu bat. Kontua da arlo horietan lorpenak lortu ahala agenda politikoan garrantzia galdu dutela, eskubide berriak egonkortu direlako edota eskuineko alderdiek toleratu edo bere egiten dituztelako. Horrela, beste behin ezker-eskuin ardatzaren desberdintasunak desitxuratu egin dira, eta hori gertatu ez den kasuetan, krisi ekonomikoak alboratu ditu diskurtso postmaterialistak gai sozio-ekonomikoen mesedetan, frustrazio handia sortuz, bereziki Europako hegoaldean eta Mediterraneoan.

Lehen ezker-eskuin politiken desberdintasunak txikiak baziren ekonomian, orain Europar Batasunak gehiago txikitu ditu inposatzen dituen politikekin. Horren aurrean alderdi politikoek beren boto fideltasuna mantentzeko duten tresnarik inportanteena lurralde eta nazio identitateari loturiko elementuen defentsa da. Ez dira garai onak sozialistek hainbeste “defendatu” duten ikuspegi kosmopolitarentzat. Ideologia klasikoek utzitako hutsunea nazioak hartu du eta Manuel Valls esparru horretan leku hartzen saiatu den arren, sinesgarritasun handiagoa dute eskumakoek.

Frantziako departamenduetako hauteskundeetan sozialistek –eta ezkerrak oro har– hiriguneetan soilik moteldu dute gainbehera. Bi irabazle garbi egon dira: zentro-eskuina eta Fronte Nazionala. Hauteskunde hauen berezitasunak kontuan hartzen baditugu, tokian tokiko handikiek protagonismo handia dute, eta FNk sekulako emaitzak lortu ditu botoen %25 eskuratuta. Garbi dago hurrengo urteetako lehia nagusia Frantzian eskuinaren eta eskuin muturraren artekoa izango dela. Nortasun politikak eta subiranotasuna egongo dira eztabaidan eta gai sozio-ekonomikoak haiekiko lotura baino ez du izango.

Israelen antzera gertatu da, oposizioan zegoen zentro-ezkerrak krisi ekonomikoaren erdian eta bizitza garestitze ikaragarriaren aurrean ezin izan ditu hauteskundeak irabazi. Eskuinak beldur identitario guztiak astindu eta horren aurrean zentro-ezkerraren proiektu sozial ahul eta desitxuratuak ezin izan du konpetitu, izan ere, eskuinak gutxienez zer edo zer hautemangarria proposatzen du.

Salbuespenen artean Andaluzia dago. Hain zuzen ere bertako Alderdi Sozialista herrialde horren nortasunarekin identifikatzen delako. EAEn edo Katalunian alderdi nazionalista nagusiek betetzen dutenaren antzeko funtzioa du Andaluziako PSOEk. Aldiz, autonomia erkidego horretan populazioaren gehiengoa 100.000 biztanletik beherako herrietan bizi da, eta horietan, ideia kosmopolitak urrun ikusten dira. Urrun ikusten diren bezala programa argirik gabeko Madrilen  sortutako alderdi frankiziak.

Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora

ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Iritzia
Atzoko filosofoen oraina hausnartuz

Epistemologia, edo ezagutzaren teoria, filosofiaren arlo nagusietako bat da, eta historian zehar garrantzizko eztabaidak izan dira gure ezagutzaren mugen eta oinarrien inguruan. Honen baitan bi korriente indartsu topatzen dira, ezagutzara iristeko bide ezberdinak proposatzen... [+]


Erakundeen erantzukizuna haurrak babestean

Getxoko Epaitegiak Europa ikastetxeko 4 urteko haurren kasua artxibatu izanaren berri izan dugu aste honetan. Horrek zera galdetzera garamatza: instantzia judizialak,  polizialak… prest al daude haurren eskaerei erantzuteko? Benetan babesten al dira gure adingabeak... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


2025-02-12 | Jesús Rodríguez
Etxegabetzeen aurrean, irabazteko antolatu

Azken egunak garrantzi handikoak izan dira Bartzelonan, etxebizitzaren aldeko mugimenduarentzat eta espekulatzaileen aurkako borrokarentzat. Urtarrilaren 28an, polizia-armada batek Raval auzoko Massana Zaharrari [zentro sozial okupatua] eraso egin zion goizaldean, aurrez abisatu... [+]


Teknologia
Bilakaera kontzientea

Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.

Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]


EITBko Euskara Batzordearen adierazpena

Idatzi honen bidez, EITBko Euskara Batzordeak eta azpian sinatzen duten EITBko organoek euren kezka eta gaitzespena agertu nahi dituzte azken hilabeteetan EITBko zuzendaritza-postuetarako abian ipini diren hautatze-prozesuak direla eta, gutxietsi egin baita euskararen... [+]


Kaldereroak: ‘blackface’ bat donostiar erara?

Ni ez dut nahi nire alaba ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Nik ez dut nahi nire alabaren eskolako haur ijitoak ijitoz mozorrotzea kaldereroetan. Ijito izatea ez delako mozorro bat. Ijito izatea ez delako urtean behin egiten den festa bat, arropa exotikoekin eta aurpegia ikatzez... [+]


2025-02-05 | Iñaki Murua
Bide luzea pauso ttikitan!

Bidea pausoka egiten da, eta hasiak egina dirudiela ikasi nuen aspaldi xamar. Baina jendeak esaldi hori edukiz betetzen ere ikasi nahi du. Bakarrik ezer gutxi lor genezake, hasi orduko etsi, akaso. Sekulako jendetza biltzeak ere antolaketa zaildu eta ikusi beharrekoa gandutu... [+]


Gutxiengoa

Ez zuen egoki jokatu, neurriak hartu behar ziren, bestela, ez dugu ikasten. Itxuraz, ez zen ohartzen egindakoaren inpaktuaz, normal jarraitzen zuen, batzuetan, ingurukoek baino itxura zoriontsuagoz. Gainera, altuegi hitz egiten du, hori ez zaio inori gustatzen. Darabiltzan... [+]


Ez ei dakite zergatik

Hezkuntza Sailak ez ei du ulertzen publikoko langileak zergatik joan garen grebara. LAB sindikatuari galdetzea dauka. Sindikatu horrek akordioa sinatu zuen sailarekin, 2023ko apirilean. Urte bi geroago grebara deitu dute haiek ere, aurrekoetan ez bezala, Hezkuntza Sailak... [+]


2025-02-05 | Tere Maldonado
Irakasle-klaustroak edo mundua nola hobetu

Erretiratu berri den lankide-ohi baten omenez, Historiako irakaslea. Bejondeizula!

Hezkuntza-legeek azpimarratzen dute zein garrantzitsua den ikasleengan pentsamendu kritikoa sustatzea. Baina irakasle-klaustroak, garai batean ideien eztabaidarako eta proposamenak... [+]


Eguneraketa berriak daude