Lerro hauen izpiritua transmititzeko bi kontzeptu: Autoeraketa Hezkuntzan eta Euskal Eskola Kooperatiboa.

Kokapen arin bat eginaz, 1960ko hamarkada herrigintzan oso aro aberatsa izan zen. Horren adierazle dira garai hartan euskalgintzan sortutako ekimenak. Beste iniziatiba batzuk ere ordukoak dira: kooperatibak nagusiki. Ekintzailetasun zibiletik abiatutako mugimendu autoeratuak guztiak.  

Iniziatiba haien iturburuan zenbait motibazio zegoen. Baina konpartitzen al zuten bereizgarri komunik? Baieztatu daiteke denetan autoeratzeko jokabide bat zela diferentzialik garbiena. Beraz, ikastolen identitatera etorrita, berau ezaugarritzeko elementurik esanguratsuena ere autoeraketa izan zen. Ezaugarri hori ikastolen sorreran zegoen –modu intuitiboan eta halabeharrez–; egiteko moduetan dago, kulturan; eta helmuga da: iparrean bere burua antolatzen duen pertsona bat eta gizarte bat daude.  

Edozein gizarte mugimenduk behar duen beste lehengai bat ere bazeukaten: amets kolektiboekin konektatzea. Zeintzuk ziren, ilusio haiek? Euskalduntasunaren transmisioa, euskara eremu estrategiko batera eramatea, Euskal Herriaren kontzientzia, zapalkuntzari proiektu bidez erantzutea, autonomoak izatea, hezkuntzaren berrikuntza eta eliza eta estatuaren eskola ereduaren aurrean alternatiba bat proposatzea.

Horrez gain, autoeraketa egiteko konfiantza behar da. Norberarengan eta inguruan. Ikastolan konfiantza hori hiru mailatan eman behar da: maila instituzionalean (kooperatiba eratuz), kudeaketan (autonomiaz lan eginez eta erabakiak hartuz) eta pedagogian (pertsonarengan konfiantza sustatuko duen pedagogia batekin). Eta hara! Egungo psikologia eta pedagogiaren zientziek autoeraketa kooperatiboaren ideia oso intuizio ona izan zela baieztatu digute.

Pertsonek eta proiektuek euren burua antolatzeak gaurkotasun handia dauka. Eta zergatik? Erabakimena protagonisten eskuetan egotea interesgarria delako; jabetzak erantzukizuna dakarrelako, eta honek, kalitatea bilatzeko beharrezko tentsioa; autonomia irabazten delako; lankidetza praktikatu egiten delako; pertsona helduagoak garatzen direlako; kudeaketan eraginkortasuna irabazten delako; eta demokrazia eta gizartea eraldatzeko bokazioa hazi egiten direlako. Praktika hau oso gurea eta eraginkorra izan da, eta horren kultura bat badugu. Etorkizunean agertu daitekeen edozein eszenarioren aurrean prestatuago egongo gara horrela.