Alavesek 1, Errealak 0?
Nicolas Txiki frantziarrak esana omen da: “Errealitateak ez du inongo garrantzirik. Pertzepzioa da balio duen gauza bakarra”. Hau da, Nicolas Sarkozyk esana, Lionel Jolyri lapurtutako aipu baten arabera. Eta David Anautek mintzairaren jatortasunaz, hauxe idatzi berri du: “Jakina, jatortasuna ez baita kontu objektiboa, gure gogoan dago ‘jatortasun’ hori, gure pertzepzioan, oso psikologikoa da”. (Jakin; 204).
Pertzepzioak pertzepzio, euskalgintzan hautematen denaren inguruko susmo bat dut, han-hemenka izandako kontrasteetatik aterata: euskaltzale gipuzkoarren gogo-aldartea lurretik dago eta arabarrena, aldiz, “zerua ukitzeko punttuan”.
Egia da Arabako euskalgintza herritarrak eta instituzionalak jauzi kualitatiboa egin dutela eta, lankidetzari esker, helduleku berri bezain garrantzitsuak sortzen ari direla, hala nola Euskararen Etxea edota Alea astekaria; aldaketa handia eman da hizkuntza-dinamikan eta norabidean. Baina, egunerokoaren gordina begi-bistakoa da oraindik euskararentzat. Hortaz, hizkuntza-egoeraz Arabako euskalgintzan legokeen euforia, hauteman puztua litzateke.
Gipuzkoako balorazio okerraren sorburua beste nonbait legoke. Giro euskaltzale batzuengan dagoen –edo “legokeen”, hobeto– “etsipen punttua” ustezko “eta gezurrezko” abiapuntuan datza. Izan ere, Gipuzkoa ez da uste edo azaldu nahi izan den bezain euskalduna. Erdarak leku handia hartu duen arren, hizkuntza-egoeraren gaineko ekuazio sinple –sinpleegia– osatu da askotan: “Giputza berdin euskalduna”. Auto-irudi erabat faltsutua, “euskaldun planta” egin ohi dutenena. Ezin egokiagoa hori ilustratzeko Jonjo Agirrek idatzitakoa: “Hauxe bai abertzale erdaltzaleen artean kirol nazionala: plantagintza (itxuragintza, euskara batuan)”. (erabili.com 2014-12-17).
Arabako zein Gipuzkoako kasuetan, akatsa berbera da: errealitatearen irakurketa zuzenik eza, iraganean edota gaur egun. Izan ere, inon euskarak baldintza eta, baita ere, babes egokiak baditu, Gipuzkoan da, eta erabilerak gorantz jarraitzen du; baina, ez lehen ezta orain ere, Gipuzkoa ez da batzuek uste bezain euskalduna. Araba, bestalde, ahaleginetan dabil oraindik euskara “armairutik atera dadin”, baina armairuko atea ireki egin da.
Sarkozyk uste duenaren kontra “pertzepzioa ez da balio duen gauza bakarra”, are gutxiago errealitateari ongi egokitzen ez bazaio. Alavesek oraindik bigarren mailan badarraio eta Errealak lehenbizikoan, bi-biak konpetizio betean.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Greba ataritan jaso nuen zuen e-maila, posta pertsonalean. Hasieran, beste askok bezala, grebaren aurrean ze aukera ditugun jakinarazteko zela pentsatu nuen. Baina ez, grebaren aurkako mugimendu politiko eta komunikatiboa zen jasotako e-maila.
Aitortuko dizuet ahozabalik utzi... [+]
Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]
Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]
Zalantza asko izan ditut, meloia ireki ala ez. Ausartuko naiz, zer demontre! Aspaldian buruan dudan gogoeta jarri nahi dut mahai gainean: ez da justua erditu den emakumearen eta beste gurasoaren baimen-iraupena bera izatea. Hobeto esanda, baimen-denbora bera izanda ere, ez... [+]
Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]
Beste detektibe triste baten telesail bat ikusi berri dut. Eskoziako irla urrun batean gertatzen dira trama guztiak. Badakizue nola funtzionatzen duten fikzio horiek: hildako asko, jende arrunta baina ez hainbeste, eta paisaia berde iluna. Oraingo honetan duela urte pila bat... [+]
Egiari zor, ez dakit zergatik ari naizen hau idazten. Gaur egungo giro liskartsuan ez dira modu honetako iritziak ondo hartzen. Beharbada, ARGIAk ez du hau argitaratuko, ez baitator bat orain arte argitaratu dituzten iritziekin (baina, azkenean argitaratzea erabaki badute,... [+]
Urtarrilaren 15ean Zedarriak izeneko lobby tekno-enpresarialak bere 6. txostena aurkeztu zuen, Euskadi eta Europar Batasuna, oparotasunaren eta lehiakortasunaren patu partekatua izenekoa. Finantzen mundutik ateratako aditu gorbatadunez osatutako Think Tank neoliberal horrek... [+]
Tipi-tapa mugitzen ditugu euskaltzaleok gure oinak Korrikaren lekukoaren atzetik, gure hizkuntzaren alde, desio dugun Euskal Herri euskalduna helburu, herri euskaldun gisa biziraun nahi dugula aldarrikatzeko.
Tipi-tapa ematen ditu lehen urratsak Afrikako, Hego Amerikako edo... [+]
Eta beste urte batez, sindikatuek prefabrikatutako grebak antolatu dizkigute. Eta guk, indibidualki, erabakia hartuko dugu grebarekin bat egin ala ez, ikastetxean inongo asanbladaren beharrik gabe.
Niri irakatsi zidaten greba eredua jada ez dago modan, antza. Nire... [+]
Bizitzak dena inguratzen du, mugatua eta hauskorra da. Bizitza onak bizitzeko, gorputzak zer egin badakiela iruditzen zait, buruak ordea, nahiz eta jakin (ondo informatuta dagoenean), askotan gorputza nahita isiltzen duela ikusten dut. Isiltze horretan burua beste buru... [+]
Eroso gaude ingurunea gure egoera fisiko/emozionalera egokitzen denean. Besteak ni kontuan hartu nauenean, izan gizaki bat, objektu bat, espazio bat. Erosotasunaren klabea produktu eta espazio diseinuan beharrizan handi gisa sartu da, erosotzat jotzen dena erosgarria delako... [+]