Homosexualak detektatzeko makina

Kanadarren homosexualitate detektagailu guztiak suntsitu zituzten 1967an, programa bertan behera utzi zutenean. Baina beste herrialde batzuek gailu soilagoak erabili zituzten. Irudian, AEBetako ejertzitoak erabilitako
Kanadarren homosexualitate detektagailu guztiak suntsitu zituzten 1967an, programa bertan behera utzi zutenean. Baina beste herrialde batzuek gailu soilagoak erabili zituzten. Irudian, AEBetako ejertzitoak erabilitako "elektropsikometroa".Ottawako Gerra Museoa
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Kanada, 1950. Gobernuak Zaldizko Polizian unitate berri bat sortzea erabaki zuen funtzionarioen artean gay zirenak detektatzeko: A-3 saila. Gerra Hotz betean, AEBetako eta Britainia Handiko gobernuko hainbat funtzionario SESBentzat espioi lanetan harrapatu berri zituzten eta horietako bi gay ziren. Kopuru hori nahikoa iruditu zitzaien, nonbait, zera ondorioztatzeko: homosexualek aberriari traizioa egiteko joera handiagoa zuten. Gay gehienak ezkonduta zeuden beren joera sexuala ezkutatzeko eta horregatik etsaiek xantaia errazago egiten zieten. Horixe zen behintzat Kanadako Gobernuak A-3 sailaren jarduera zuritzeko erabili zuen argudioa.

Poliziaren unitate hark funtzionario guztiak, poliziak berak eta armadako kideak barne, ikertuko zituen, homosexualak berehala kaleratzeko eta, hala, espioitzaren mamua uxatzeko. A-3ko kideak funtzionarioak esesten eta gay klubetan nortasuna ezkutatuta infiltratzen hasi ziren. Baina hura metodo mantsoa eta garestia zen. Horregatik Carletongo Unibertsitateko psikologia irakasle Frank Robert Wakerengana jo zuten konponbide eraginkorrago baten bila.

Wakek homosexualak detektatzeko makina prestatu zuen. Batere graziarik gabeko kontuari umore ukitua eman nahian-edo, Fruit Machine esan zioten tramankuluari; fruituen irudiak izan ohi dituzten txanpon makinei fruit machine esaten zaie ingelesez, eta fruit homosexualak izendatzeko esapide gutxiesgarri ugarietako bat da hizkuntza horretan. Funtzionario ikertuek dentisten aulki moduko batean eseri behar zuten. Parean eduki sexualeko irudiak erakusten zizkieten, heterosexualak nahiz homosexualak. Eta hainbat sentsoreren bitartez haien erreakzioa jasotzen zuten: bihotzeko erritmoa, eskuetako izerdia eta begi niniaren dilatazioa. Wakeren ustez, azken adierazle hura zen fidagarriena, aurrez saltoki gune batean jakiekin antzeko ikerlan bat egin zuelako eta emaitzak oso zehatzak izan omen zirelako. Baina homosexualitate test horretako irudi guztiek ez zuten argitasun bera. Horregatik, begi niniek argitasun mailari erantzuten zioten, ez soilik kitzikapenari. Eta azterketa hark Kinseyk osatu berri zuen eskalari ere ez zion jaramonik egiten. Ez zegoen grisik, zuria ala beltza soilik izan zitekeen emaitza; erabat heterosexuala ala erabat homosexuala; abertzale zintzoa ala ahalezko traidorea.

1959an John Wendell Holmes Kanadako diplomazialari bikainenetakoak makinaren argi gorria piztu zuen eta, ondorioz, lana galdu zuen. 1967ra arte ez zioten Torontoko Unibertsitatean lan egiteko baimenik eman.

Urte hartan erabaki zuen gobernuak programa bertan behera uztea. Wakeren makina guztiak suntsitu zituzten, baita programaren inguruko dokumentazioa ere. Testa gainditu ez eta lana galdu zutenen kopurua jakitea zaila da, besteak beste, makinaren biktimak bidegabekeria salatzeko prest ez zeudelako. Gutxienez 400 kasu inguru baieztatuta daude, baina hainbat iturrik diote 9.000 izan zitezkeela.


Kanal honetatik interesatuko zaizu: Historia
‘Bizkarsoro’ Donostiako zinemetara iritsiko da, Bageraren, udalaren eta SADEren elkarlanari esker

Bizkarsoro filma (Josu Martinez, 2023) Donostiako zinema aretoetan proiektatuko dute ostiral honetatik aurrera (hilak 22); SADEko Iñaki Elorzak azaldu duenez, bi aste inguruz proiektatuko dute printzipioz, eta, arrakasta baldin badu, denbora gehiagoz. Hala azaldu dute... [+]


2024-11-18 | Hala Bedi
Frankismoaren errepresaliatuak omendu zituen Lagrango Udalak larunbatean [Argazki galeria]

"88 urteko isiltasuna nahikoa da; gure herritarrek behingoz aitortza ekitaldi bat merezi dute"


Mamutak ehizatzeko teknika

Berkeleyko unibertsitateko (Kalifornia, AEB) arkeologo talde baten arabera, ezkerreko irudian ageri den eszena ez litzateke zuzena. Hau da, gizakiek ez zituzten lantzak jaurtitzen mamutak eta beste ugaztun handi batzuk ehizatzeko. Horixe zen orain arte zabalduen zegoen... [+]


Sexu erromanikoa

Zamora, X. mendearen amaiera. Duero ibaiaren ertzean eta hiriko harresietatik kanpo Santiago de los Caballeros eliza eraiki zuten. Eliza barruko kapiteletan askotariko eszenak irudikatu zituzten, besteak beste, eduki sexualak zituztenak: orgia bat, emakume biluzi bat gizon baten... [+]


2024-11-12 | Julene Flamarique
Sortuk manifestazioa egingo du Brouard eta Muguruzaren hilketen urteurrenean, azaroaren 20an Bilbon

Espainiako eta Frantziako Estatuak “nazio askapen mugimendua ito” nahi dutela ohartarazi du Sortuk, eta Santi Brouard eta Josu Muguruza HBko militanteen erailketak estatu biek egiten duten “gerra zikinaren parte direla” adierazi du.


Memorian eta bihotzean gordeta, Saturrarango historia zabaltzen jarraituko dute

Saturraran Elkarteak antolatuta, Oroimen Eguneko ekitaldian batu dira larunbatean 1939tik 1944 bitartean Saturrarango Emakumeen Kartzela egon zen inguruan, bertan preso egondako emakume eta umeak oroitu eta omentzeko.


Berako matxinada eta Primo de Riveraren irribarrea

Bera (Nafarroa), 1924ko azaroaren 7a. Anarkista talde bat Beran sartu zen goizaldean, Primo de Riveraren diktaduraren aurka egin eta Espainiako Estatuan iraultza abiatu asmoz.

Espainiatik eta Hego Euskal Herritik Baiona, Hendaia eta Donibane Lohizunera ihes egindakoen artean... [+]


Joseba Lizeaga: “Iruña-Veleiako polemikaren oinarrian grafitoetan topatutako euskararen zantzuak daude”

Urriaren 26an Iruña-Veleia Argitu, ez suntsitu jardunaldian Zenbat esku daude Iruña-Veleian aurkitutako ostraken testuetan? ponentzia aurkeztu zuen Joseba Lizeagak


Afrikaren erromanizazio matematikoa

Berlingo Unibertsitate Libreko eta Zuse institutuko diziplinarteko ikerlari talde batek eredu matematiko konplexua garatu du Afrika iparraldean erromanizazioa nola hedatu zen hobeto ulertzeko.

Plos One aldizkarian argitaratutako ikerlanaren arabera, eredua osatzeko galtzada... [+]


Eguneraketa berriak daude