Askotan, gutxien espero denean, gauzak ezustean aldatzen dira. Europako hauteskundeei esker –batzuek ez diete ezer eskertuko, noski–, panorama politikoa eraldatzen hasi da. Irakurketa asko dira posible, aldagai askoren arabera: lurraldeak, alderdiak, ideologiak... Nik nirea egin dut, ilusioaren eta etorkizunaren arabera –hau ere zilegia da eta–.
EAEn emaitzek panorama irekia utzi dute: EAJk irabazi du, EH Bildu gertu duelarik. PSOEk eta PPk sekulako jipoia jaso dute eta Ezker Anitzak eta Podemosek lortutako bozen kopuruak bermatzen die toki interesgarria etorkizunean.
Nafarroan egoera desberdina da, baina joera antzekoa: PPk irabazi du, baina EH Bildu atzetik gertu doakio. PSOEk –PSNk– kolpe latza hartu du, EAJk emaitza kaxkarrak lortu ditu, Izquierda Ezkerra eta Podemosen oso atzetik.
Katalunian oraindik dena erabakitzeko dago: ERC, CIUren aurretik jarri da, bien artean %55 gainditzen dute eta Espainiako alderdi nagusiek behera egin dute nabarmen.
Espainian, zaila da emaitzak argiagoak izatea: PPk gehi PSOEk 5.000.000 bozka galdu dute eta bien artean ez dira %50era iristen –%26 eta %23–, Izquierda Pluralek %10 lortu du, Podemosek %8, UPyDk %6,5, Primavera Europeak %2, eta abar.
Europan, nabarmenena, gehien azpimarratu dena, alderdi ultraeskuin eta xenofoboen igoera izan da. Benetan sinestezina da Frantzian, Ingalaterran, Danimarkan edo Austrian alderdi horiek botoen %10etik %29ra lortu izana.
Oso zaila da ondorio orokorrak ateratzea, baina argi dago herriak aldaketaren alde egin duela apustua: Europan eskuinera jo dute, EAEn eta Nafarroan, Espainian bezala, ezker aldera egin da bira. Bi era desberdinak herritarron haserrea bideratzeko eta oso ondorio desberdinak ekar ditzaketenak, noski.
Honaino emaitzak. Baina emaitza hauen ondorioak dira orain eztabaidagai, batez ere Espainian: gehiengo absolutuaz Gobernuan dagoen PPk botoen %26 besterik ez du lortu eta orain gutxira arte gobernatu duen PSOEk %23 bakarrik.
PP saiatu da bere porrota ezkutatzen, irabazi duela gogoratuz, baina kolpea galanta izan da. PSOEk, aldiz, aukera hori ez du izan: bere porrota nabarmena izan da, aurrerapauso handia emateko aukera zuela adierazi eta gero. Orain jabetzen ari da, derrigorrez, norabide garbirik ez duela, proiekturik gabe dagoela eta aspaldian uko egin diola politika ezkertiarrari. Hauteskunde hauetan herriak bizkarra eman die, bai bere politikari, baita bere liderrei ere. Lan latza du hemendik aurrera –liderra hautatzea gutxienekoa izango delarik–. PSOEk –PSE eta PSN barne, noski– erabaki sakonak hartu behar ditu, birfundatu behar du, bere rola aukeratu eta bere esparrua deliberatu, hau da, herritarron eskubideen alde ala botere ekonomikoen eta Espainiako batasun eztabaidaezinaren alde aukeratu behar du.
Gure lurraldean panorama desberdina da, jakina. Ezkerra indartsu atera da hauteskunde hauetatik –EH Bildu buruan, baina baita Ezker Anitza eta Podemos ere– eta aliantza berriak espero daitezke etorkizunean. Bestalde, EAJ eta EH Bilduren arteko lehia ikusgarria izaten ari da, batez ere Gipuzkoan, eta urtebete besterik ez dago datozen udal eta foru hauteskundeetarako.
Halere, hauteskunde hauen ondoriorik deigarriena hauxe izan da: espazio berriak zabaltzen ari direla, orain arte aldaezina eta iraunkorra zirudien egoera mugitzen hasi dela eta gure etorkizun beltza aldatzeko gai garela, horrela nahi izanez gero. n