Lur emankorra
Ez omen da antzerkia, ez dantza, ezta performancea ere. Eta ororen gainetik, ez da errezitaldi musikatua. Ikus-entzunezkoek lagundutako errezitaldi dramatizatua apika?
Izenak izen, astearte iluntze batez Gasteizko Parral taberna goraino betetzeko gai izan zen Mikel Ayerbek eta Iñigo Astizek azken honen Baita hondakinak ere (Susa, 2012) liburuko zenbait poemetan oinarrituta garatu duten ikuskizuna: Hondakindegia.
Lau aulki, mahai bat, poltsa bete lur eta baso bat ardo. Eta gorputzak. Ez dute besterik behar poemek iradokitako esperimentu eta itaunak taularatzeko. Gorpuzteko. Soila bezain adierazkorra da emaitza, Astizen poemen neurrikoa; “loratze poetikorik gabea”, biluzia eta ederra.
Irakurketekin batera, poemek iradokitako akzio edo egoerak irudikatzen dituzte oholtzan: banaka edo binaka; batak errezitatu eta besteak antzeztuz –Astizek Esperimentu geofagoa l(ab)orategian olerkia errezitatu bitartean, ahoa lurrez betetzen du Ayerbek–, edota bien ahotsak tartekatuz. Horri esker, poemen oihartzuna biderkatu egiten da, paperean jada igartzen diren joerak nabarmenduz batzuetan, eta baita tarteka ñabardura berriak agerraraziz ere.
Heriotza eta mina ardatz edota abiapuntu dituzte ikuskizuna osatzen duten hainbat poemek. Haatik, umoreak ere badu tarterik: bete-betean asmatu dute Astizek poemetan bikain darabilen (auto)ironia sotila, irria piztearekin batera barrena urratzen dizuna, oholtzara eramaten.
Azpimarratzekoak dira Hasier Goikolea eta Iñigo Astizek elkarlanean egindako ikus-entzunezkoak ere. Ikuskizuna aberastu egiten dute hizlariei lipar batez arnasa hartzeko tartea eskaintzearekin batera. Aipamen berezia merezi du Esperimentu geo-domestikoa ilunpetan poemak narratzen duen ariketatik abiatuta gauzatu dutenak: hiru laguni aipatu poemako esperimentua errepikatzeko eskatu diete –etxean daudela, begiak itxi eta lehenagoko etxea gogoratzeko ahalegina egiteko– eta grabatu egin dute prozesua. Zirraragarri egiten da hiru “subjektuak” iraganak garunetan utzi dizkien hondakin erreal horiek deskribatzen ikustea.
Baina jatorrizko testuak ez du protagonismoa galtzen, eta zentzu horretan, ezin da Hondakindegiaz hitz egin Euskal Herria (Ginsberg erara) poema luze eta antologikoa ahotan hartu gabe. Euskal Herriari ozen mintzo zaio Astiz, baita Ayerberen ahotsetik ere, aitortza pertsonalak eta aurpegiratzeak tartekatuz eta sorterriak sortzen dizkion kontraesanak agerian utziz (“Euskal Herria, zer gezur errespetatu behar nizuke nik? / nork pasa dit zure lekukoa?, nire gezurra al zara?”).
Osagai horiek guztiek Parral bete genuenon txaloak irabazi zituzten, ondo merezita irabazi ere. Ikuskizunaz gozatzeko beste aukerarik ere izango omen da laster. Oraindik egin ez duzuenoi esperimentua dastatzeak merezi duela esango nizueke. Nik bederen, ederki berdinduta eta liburua berrirakurtzeko gogoz egin nuen etxerako bidea, lorerik emango ez badu ere, irentsitako lurra hondakin antzua ez denaren (ustezko) ziurtasunarekin.
Argentinako Abokatuen Gremioa erakundean egiten du lan Laura Taffetanik (Buenos Aires, Argentina, 1963). Gobernuaren errepresioa pairatu duten maputxe ugarirekin lan egin du azken urteetan, eta Askapena antolakundeak antolatutako topaketa antiinperialisten barnean izan da Euskal... [+]
Iragarrita zegoen moduan, Bilboko Errekalde auzoko Etxarri II gaztetxea hustu du Ertzaintzak 9.00etan abiarazi duen operazioarekin. Arratsaldean protesta manifestazioa egingo dute auzoan, 19:00etan Amezolako tren geltokitik abiatuta.
Ezbeharra ostegunean gertatu da eta SOS Nafarroak 16:00 orduak jotzear zirela jaso du haren berri. Medikua, anbulantzia et Foruzaingoa bertarako dira, baina ezin izan dute gizona suspertu eta bertan hil da.
Aurtengo berritasuna da. Ahobizi eta belarriprest rolen artean aukeratzeaz gain, herritarrek Euskaraldia Hikan parte hartzeko aukera izango dute. Hitanoa erabiltzen ez den herrietan, toka eta noka, bien erabilera bultzatuko da, eta hitanoa bizirik dagoen herrietan nokaren... [+]
Interview. Urez eta hondarrez
Egileak: Telmo Irureta eta Mireia Gabilondo.
Aktoreak: Telmo Irureta eta Dorleta Urretabizkaia.
Zuzendaria: Mireia Gabilondo.
Konpainia: Tentazioa.
Noiz: apirilaren 2an.
Non: Victoria Eugenia Klub Aretoan,... [+]
Ezagutzen duzue Kneecap filma? Oscar sarietarako hautatu zuten. Belfasteko hirukote baten istorioa da. Kneecap Hip Hop talde ezaguna da gaur egun, eta hizkuntzaren aldeko jarrera (gaelikoa) argia dute, IRAren osteko belaunaldiaren gorabeherak kontatzen ditu filmak; drogak eta... [+]
Galdera batzuen aurrean, behin eta berriz helduok ume sentitzen garela dio Iñigo Martinezek, “bizitza zulo existentzialez beterik” dagoelako. Galderaz galdera "behin-behineko erantzunen bila" aritzeko asmoa du irakasle eta filosofoak. ARGIA... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganberak hogei urte bete ditu. 2005ean sorturik, bataila anitzetatik pasa da Ainiza-Monjoloseko erakundea. Epaiketak, sustengu kanpainak edota Lurramaren sortzea, gorabehera ainitz izan ditu hogei urtez.
Giza-katea antolatu du Subflubiala ez! plataformak eta hitzordua Artaza-Romo Institutuan jarri du gaurko 18:00etan. Bizkaiko Foru Aldundiak Ingurumen Inpaktuaren Adierazpena (IIA) aldatzea du helburu eta horrelakorik ez du onartzen plataformak.
Europan kutsadura maila aztertzen aritzen den Toxicowatch erakundeak egindako ikerketaren emaitzak dira. Erraustegia martxan jarri aurretik egin zituzten lehen azterketak, eta ondoren 2024ra arteko laginak aztertu dituzte. Iazko laginen emaitzak dira honakoak.
Elkarteko Andoni Burguetek nabarmendu du espetxean dauden presoek egindako delitu gehienek behar sozioekonomikoekin lotura dutela.
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoko irakasleek urtarrilean abiaturiko greba zikloaren bigarren kolpea amaitu eta biharamunean deitu du bilera Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Begoña Pedrosa sailburuak adierazi du "akordio bat lortzeko nahia"... [+]