Roland Garros, tenisaren gainetik
Saint-Denis (Reunion uhartea), 1888ko urriaren 6a. Roland Garros jaio zen, frantziar abiazioko aitzindari nagusietakoa. Ikasketak Saillyn eta Parisen egin ondoren, 1909an monoplano bat gidatu zuen lehenengoz, eta hurrengo urtean hegazkin pilotu lizentzia eskuratu zuen.
Berehala markak hausten hasi zen. 1911n munduko altitude errekorra hautsi zuen (5.610 m), eta 1913ko irailaren 23an Mediterraneo itsasoa geldialdirik gabe zeharkatzen lehena izan zen, Frantziako hegoaldetik abiatu eta Tunisiaraino. Hurrengo urtean Lehen Mundu Gerrak eztanda egin zuen eta Garrosen abilezia baliatzea erabaki zuen frantziar armadak.
Roland Garrosek aireplanoentzako metrailadore sistema hobetu zuen, etsaiari modu eraginkorragoan erasotzea ahalbidetzen zuena. Eta hobekuntza hori guduan gauzatu zuen, alemaniar hegazkinen aurka hainbat garaipen lortuz. Baina 1918ko urriaren 5ean Ardenneseko guduan bere hegazkina eraitsi zuten eta Roland Garros hil egin zen, 30 urte betetzeko egun bat eta gerra amaitzeko hilabete falta zela.
Abiazioari egindako ekarpenengatik, Reunion uharteko aireportuak Roland Garros du izena. Hala, pilotuaren izena bere pasioarekin lotuta geratuko zatekeen betiko, 1927an tenislari frantziarrek AEBei Davis Kopa irabazi izan ez baliote. Hurrengo urtean, errebantxa Frantziako lurretan jokatuko zen. Norgehiagokaren garrantzia medio, Frantziako gobernuak hiru hektarea eman zituzten Frantziako Tenis Federazioaren instalazio zaharren alboan estadio berria eraiki zezaten. Gobernuak doan eman zuen lur saila, eta trukean baldintza bakarra eskatu: estadioari guduan eroritako pilotu gaztearen izena jarriko zioten. Gaur egun, Roland Garros munduko lur zapalduko tenis torneorik garrantzitsuena da.
Zenbait iturriren arabera, Roland Garros gaztea tenis-zalea zen, eta Parisen ikasle ibilitako garaian Federazioko pistetan kirol horretan aritzen omen zen. Errugbia ere gustuko zuen eta Parisko Stade Français taldeko kidea izan zen. Kontuak kontu, haren izena beti egongo da gaztetako zaletasun haien eskutik, eta ez hotsandira eta heriotzara eraman zuen grinari lotuta.
Lineal A duela 4.800-4.500 urte erabilitako idazkera minoikoa da. Berriki, Kretako Knossos jauregi ezagunean, bolizko objektu berezi bat aurkitu dute, ziurrenik zeremonia-zetro gisa erabiliko zutena. Objektuak bi idazkun ditu; bata, kirtenean, laburragoa da eta aurkitutako... [+]
Londres, 1944. Dorothy izeneko emakume bati argazkiak atera zizkioten Waterloo zubian soldatze lanak egiten ari zela. Dorothyri buruz izena beste daturik ez daukagu, baina duela hamar urte arte hori ere ez genekien. Argazki sorta 2015ean topatu zuen Christine Wall... [+]
Nafarroako Erriberako Andosilla herrian, sorpresa ugari ematen ari den indusketa arkeologikoa egiten ari dira Aranzadiko arkeologoak eta herritar boluntario taldeak. Resako aztarnategian orain arte oso ezezaguna zaigun Goi Erdi Aroko gizarteak hobeto ulertzeko aztarnak aurkitu... [+]
Iruña-Veleia auzia “behin betiko” argitzea eskatu dute martxoaren 30ean, Gasteizen egindako manifestazioan. Iruña-Veleia argitu, ez suntsitu plataformak aztarnategian egindako “txikizioak” salatu ditu eta Arabako Foru Aldundiaren ardura... [+]
Kirola eta oroimena uztartuko dituzte, bigarrenez, mendi-martxa baten bitartez. Ez da lehiakorra izanen, helburua beste bat delako. La Fuga izeneko mendi martxak 1938ko sarraskia gogorarazi nahi du. Ezkabako gotorlekuan hasi eta Urepelen amaituko da. Maiatzaren 17an eginen dute.
Bilbo, 1954. Hiriko Alfer eta Gaizkileen Auzitegia homosexualen aurka jazartzen hasi zen, erregimen frankistak izen bereko legea (Ley de Vagos y Maleantes, 1933) espresuki horretarako egokitu ondoren. Frankismoak homosexualen aurka egiten zuen lehenago ere, eta 1970ean legea... [+]
Fusilamenduak, elektrodoak eta poltsa, hobi komunak, kolpismoa, jazarpena, drogak, Galindo, umiliazioak, gerra zikina, Intxaurrondo, narkotrafikoa, estoldak, hizkuntza inposaketa, Altsasu, inpunitatea… Guardia Zibilaren lorratza iluna da Euskal Herrian, baita Espainiako... [+]
Deportazioaren Memoriarako Euskal Koordinakundeak aintzat hartu nahi ditu Hego Euskal Herrian jaio eta bizi ziren, eta 1940tik 1945era Bigarren Mundu Gerra zela eta deportazioa pairatu zuten herritarrak. Anton Gandarias Lekuona izango da haren lehendakaria, 1945ean naziek... [+]
Guardia Zibilaren historia bat - Hemendik alde egiteko arrazoiak izenburupean, datorren astean argitaratuko dugun 305. LARRUN aldizkariaren pasarte batzuk dira ondorengoak, erakunde armatuaren sorrera garaietan girotutakoak.
Iazko uztailean, ARGIAren 2.880. zenbakiko orrialdeotan genuen Bego Ariznabarreta Orbea. Bere aitaren gudaritzaz ari zen, eta 1936ko Gerra Zibilean lagun egindako Aking Chan, Xangai brigadista txinatarraz ere mintzatu zitzaigun. Oraindik orain, berriz, Gasteizen hartu ditu... [+]
Eskultura grekoerromatarrek bere garaian zuten itxurak ez du zerikusirik gaurkoarekin. Erabilitako materiala ez zuten bistan uzten. Orain badakigu kolore biziz margotzen zituztela eta jantziak eta apaingarriak ere eransten zizkietela. Bada, Cecilie Brøns Harvard... [+]
Aranzadi Zientzia Elkarteko Etnografia Sailaren zuzendari berria da Maite Errarte Zurutuza (Beasain, 1995), urrian Fermin Leizaolaren lekukoa hartu ondoren. Kultura materiala aztertzen jarraitzeko beharra azpimarratu du, gizartearen memoria eta bizimodu aldaketak erregistratzeko... [+]
Japonia, XV. mendea. Espioitzan eta hilketa ezkutuetan espezializatutako eliteko talde militarra sortu zen. Edo horixe uste du behintzat Stephen Turnbull historialari britainiarrak. Beste aditu batzuen ustez, askoz lehenago sortu ziren ninjak, duela 2.300-2.500 urte inguru. Eta... [+]