Xabier Lete gogoan, egunsentiari kantuan

  • Urriaren 5ean Donostiako Victoria Eugenia antzokian taularatuko dute Egunsentiaren kantak ikuskizuna. Pier Paul Berzaitzek eta Joxe Angel Arbelaitzek Ipar eta Hego Euskal Herriko abeslariak batu diztute, Xabier Leteren Egunsentiaren Esku Izoztuak (Pamiela, 2008, Euskadi Saria 2009), liburuko zenbait poema musikatzeko. Pier Paul Berzaitzekin batera, Erramun Martikorena, Estitxu Pinatxo, Magali Zubillaga eta Joxan Goikoetxea bildu dira ikuskizun honetan. Euskal kantutegia gaurkotzea dute helburu.

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Parisetik bueltan harrapatu ditugu Pier Paul Berzaitz eta Joxe Angel Arbelaitz. Bertan aurkeztu dute Egunsentiaren kantak ikuskizuna. Ikuskizun honen lehen urratsak duela urtebete eman ziren. Arbelaitzek azaldu digunez, “Pier Paulekin hitz egin nuen, disko berria egiteko asmorik ba ote zuen. Berak esan zidan bakarkako diskoa egiteko ez zuela nahiko indarrik, taldean eta modu kolektiboan kantatzea nahi zuela” Xabier Leteren omenezko ikuskizunean zein Sortuko dira besteak ikuskizunean parte hartu zuen Berzaitzek eta esperientzia hori aintzakotzat hartuta, bi gizonezkok eta bi emakumezkok osatuko luketen laukotea nahi zuen Berzaitzek. Joxan Goikoetxearekin hitz egin eta gero, “Erramun Martikorenaren etxera joan ginen. Baserrian hartu gintuen eta Pier Paulek taldean nahiko lukeela, lankide nahi zuela esan zion”. Martikorenaren onespena jaso eta gero, Berzaitzi Magali Zubillaga baxenafar gaztea proposatu zuen, eta Estitxu Pinatxo nafarra, Goikoetxeak. Hola osatu zen laukote abeslaria.

Errepertorioa prestatzen hasi ziren. Pier Paul Berzaitzen kantu ezagun batzuek eta sortu dituen berri batzuek osatzen dute Egunsentiaren kantak ikuskizuna. Leteren azken poemarioa, Egunsentiaren Esku Izoztuak dute oinarri Berzaitzen kantu berriek. “Adibidez, Pier Paulek sortu berri duen Leteren Eternitatea poema, blues estilora egokitu du Joxan Goikoetxeak, eta Estitxuk kantatu, denak liluratuta uzteko moduan. Martikorenak bere errepertorioko kanta batzuk sartu ditu, bere betiko estiloan, ez dugu nahi izan Erramunen kantatzeko era hautsi edota moztu” dio Arbelaitzek.

Leterekin solasean

Bi orduko ikuskizuna prestatu dute, banaka, binaka eta taldeka abestuz. Diskoa grabatzeko asmoa ere badute, Egunsentiaren kantak ikuskizuna oinarritzat hartuta. “Normalean alderantziz egin ohi da, lehendabizi diskoa grabatu eta gero aurkezpenak egin. Baina ikusita Hernanin eman genuen aurezpen arrakastatsua, aurrera egin dugu. Talde egonkorra izatea nahiko genuke, betiko kantak eginez, baina soinu berriarekin nahastu. Estitxu eta Magaliren emakume ahotsek ere, beste ukitu bat ematen diote. Badira taula gainean urte askotako esperientzia duten abeslariak baina badira gazteak ere” dio Arbelaitzek.

Pier Paul Berzaitzengana jo dugu Egunsentiaren kanta hauen gainean gehiago jakiteko asmoz. Ipar eta Hego Euskal Herriko kantak dira, zazpi lurraldeetako musikariak biltzen baitira ikuskizun honetan, beti ere euskal kantutegi tradizionala eguneratuz, gure tradizioa gaurkotuz. Garrantzitsua dela uste du Berzaitzek euskal kantutegi zaharra garaikide izatea, gure tradizioak iraun dezan, berritu dadin. Joxan Goikoetxearen lana funtsezkoa izan da honi dagokionez. “Gure helburua kalitazteko musika egitea da, Leteren poesiak bide ematen baitigu. Bestetik, tradizioa eta berrikuntza nahastea izan da betidanik nire asmoa. Tradizioa ez baita ulertzen modernitaterik gabe, berrikuntza beharrezkoa da, bai gure herrian, bai kantagintzan ere. Nahastu beharra daukagu, gauza berriak asmatu”.

Leterekin izandako azken solasak ditu gogoan Berzaitzek. Letek berak eskatu omen zion Egunsentiaren Esku Izoztuak (Pamiela, 2008) musikatu zezan. “Poema liburua argitaratu zuenean aipatu zidan hori. Hortik dator Egunsentiaren kantak, berak idatzitako azken poema hauetatik askok abiapuntu hori daukatelako. Ikuskizunarekin martxa hartu dugunean, ezinbestean, bera eta bere poemak presente egotea nahi izan dugu” adierazi digu Berzaitzek.

Tradizioak eta garaikidetasunak bat egiten dute, baita Ipar eta Hego Euskal Herrian kantatzeko manerek ere. “Abesti berriak eta zaharrak nahastuz, kontzertu klasiko bat egin nahi izan dugu. Alde batetik, abesti berriak daude, baina bestetik, bakoitzaren errepertorioko abestiak sartu ditugu. Erramun, Estitxu edota Magaliren errepertoriotik hartu ditugu zenbait abesti. Aspaldiko adiskideak gara. Bestetik, Joxan Goikoetxea talentu handiko musikaria da, esperientzia handia du eta dagokien tokia eman die garaikideari eta tradizioari. Eszenatokian, abeslari gazteak eta esperientzia handikoak daude, eta bakoitzaren abesteko moduari kolore berezitua ematen asmatu dela dirudi. Ipar eta Hegoko kantariak eta musikariak bildu gara, honek ere hainbat kolorez jantzi du ikuskizuna”, Berzaitzen aburuz.

Euskal Herriko aretoetan aurkezpenak egiteko asmoa dute eta, esan bezala, aurrera begira diskoa grabatzekoa. “Diskoa guretzat gauza garrantzitsua da, nahiz eta musika industria egoera makalean egon. Disko ona egin nahi genuke, hitz bikainak oinarri hartuta, musika ederra eta giro onean sortu, pop-folk ukituarekin”.


Azkenak
2024-11-28 | Leire Ibar
Tolosan Ertzaintzak pilotakadaz zauritu zuen gaztearen kasu artxibatu dute, biktimak deklaratu aurretik

Epaileari nahikoa izan zaio azaroaren 27an Ertzaintzak egindako deklarazioa kasua artxibatzeko. Erabakiaren aurrean helegitea aurkeztuko duela adierazi du Xuhar Plataformak. “Xuharrek ez du begia galdu, Ertzainak begia galduarazi dio”, salatu du mugimenduak.


2024-11-28 | Julene Flamarique
Bi presa kendu dituztenetik, izokina Bidasoatik Baztanera heltzen hasi da

Hobekuntza horiekin izokinak eta beste espezie migratzaile batzuek erruteko eremu optimoak lortzea eta bizirik irauteko aukerak handitzea espero da. Europako funtsekin finantzatutako jarduera da, Life Kanturibai proiektuaren baitakoa.


2024-11-28 | Leire Ibar
Jasotako isun bakoitzeko helegiteak aurkeztu dizkio Ernaik Eusko Jaurlaritzari, guztira 133

Epaiketa prozesua abiatu du ostegun honetan gazte antolakundeak. 2023an egindako bi ekimenen ondorioz 290.500 euroko zigor ekonomikoa jarri dio Eusko Jaurlaritzak. Ekonomikoki "ito eta desagerrarazteko" mekanismoa dela salatu du Ernaik.


94 urteko emakume bat hil dute Gasteizko IMQ Igurko zahar-etxean, eta gizon bat atxilotu

Adinekoen egoitzako egoiliarra da asteazken gauean hildako emakumea. Larriki kolpaturikoa ospitalera eraman zuten, baina bertan hil zen emakumea. Bertako egoiliarra den 68 urteko gizon bat atxilotu dute, indarkeria matxista leporaturik.


2024-11-28 | Leire Ibar
Nabarmen igo da antsiolitikoen eta depresioaren aurkako botiken kontsumoa gazteen artean

Hego Euskal Herriko gazteen osasun mentalaren egoera “kezkagarria” da, Gurea Geroa atari digitalak egindako txosten batek agerian utzi duenez. Inkestaren arabera, gazteen erdiek ondoez emozionala pairatzen dute, eta hamarretik seik pentsamendu suizidak izan dituzte... [+]


“Petronorrek eraldaketa hitza darabil, baina enplegu suntsiketa besterik ez dugu ikusten”

Petronorreko langileek borrokarako eguna izan dute osteguna. Enpresa batzordeak deituta, lanuztea egin dute eta Barakaldoko BECen elkarretaratu dira, konpainia urteko batzarra egiten ari zen tokian. Salatu dute diru publikoa jaso arren "enplegua suntsitu" besterik ez... [+]


2024-11-28 | Julene Flamarique
‘Feminizketak’ seriea eta ‘Ikusgela’ proiektua: aurtengo Rikardo Arregi Kazetaritza sarien irabazleak

Asteazkenean banatu dituzte Rikardo Arregi sariak, Andoainen. Kazetaritza Saria Berria-n argitaratutako Feminizketak elkarrizketa sortak jaso du, eta Komunikazio Saria Euskal Wikilarien Kultura Elkartearen Ikusgela proiektuak. Ohorezko mugarria Ana Galarraga Aiestarani eman dio... [+]


Munstro aplikazioak izaki beldurgarriak batzera eramango gaitu puzzle joko frenetikoan

Threes! edo 2048 klasikoen bertsioa prestatu dute Julen Irazokik eta Ibai Aizpuruak, Mikel Dale musikagilearekin batera. Android-en doan deskarga dezakegu euskarazko bideojokoa.


Jakes Bortairu eta Dominika Dagerre militanteak atxilotu dituzte Baionan goizaldean, eta eguerdian askatu

Urtarrilean salmenta espekulatibo bat salatzeko ekintza egin zuen Arberoa Lurra eta Etxebizitza kolektiboak, eta horrekin lotuta egon daitezke atxiloketak. Goizeko seiak aldera atxilotu dituzte, "atea kasik hautsiz eta esku-burdinak segidan ezarriz", Ostia sareak... [+]


2024-11-28 | Jon Torner Zabala
Gehiago Gara jaia egingo dute Antzuolan, hil diren haurrak “bizipozetik” gogoratzeko

Hil Argi elkarteak antolatuta, Bizipoza egitasmoaren laguntzarekin, Gehiago Gara jaia egingo dute abenduaren 15ean Antzuolan. Haurrak galdu dituzten familiak, lagunak, eskolako kideak eta, oro har, hil diren umeak "bizipozetik" gogoratu nahi dituzten herritar guztiak... [+]


Frantziak “immunitatea” aitortu dio Netanyahuri, Libanoko su-etenaren truk

Israelgo lehen ministro Benjamin Netanyahuk "immunitatea", hau da, babes politikoa duela adierazi du Frantziako Kanpoko Aferen ministroak. Israelgo Haaretz eta Maariv komunikabideek jakitera eman dute Libanorekin adosturiko su-etenaren baldintzen artean zuela... [+]


2024-11-28 | Gedar
Zumaiako Balenciaga ontziolako langileek mobilizazioei ekingo diete, lanpostuen defentsan

Enpresa jo dute egoeraren erantzuletzat, baita erakunde publikoak ere. Langile batzuek bost hilabete baino gehiago daramatzate kobratu gabe, eta ostiral honetan egingo dute manifestazio bat, ontziolatik abiatuta: ez dezatela itxi aldarrikatzeko.


Sindikalismo eraldatzaileaz eta lanaz eztabaidatzeko nazioarteko kongresua Leioan

Ostegun eta ostiral honetan 40 hizlari baino gehiago ariko dira EHUko Leioako campusean Lana eta sindikalismoa XXI. mendean Nazioarteko Lehen Biltzarrean. Lan munduaren eta sindikalismo eraldatzailearen erronkez eta estrategiez eztabaidatuko dute.


2024-11-28 | Irutxuloko Hitza
Mikel Zabalzaren omenezko plaka jarriko du Donostiako udalak larunbatean, Intxaurrondoko kuartelaren aurrean

Donostiako Udalak Mikel Zabalza Garateren (1952-1985) omenezko plaka bat jarriko du larunbat honetan (hilak 30), Guardia Zibilaren Intxaurrondoko kuartelaren aurrean (Baratzategi kalea, 35). Guardia Zibilak gaurko egunez atxilotu zuen Zabalza, 1985ean, Altzako bere etxean... [+]


Eguneraketa berriak daude