Menchu Gal, Paris eta Madril artean
Erakusketa Non: Kubo aretoa, Donostia Noiz: irailaren 1a arte
Kubo aretoan sartu baino lehen, panel zabal batek iragartzen du Menchu Galen (1919-2008) erakusketa. Margolari irundarraren izena, erakusketaren izenburua eta ez bat, ez bi, artistaren hiru lan jarri dituzte oholean: paisaia, natura hil eta erretratu bana. Erakusketaren esku-orrian berdin: beste paisaia bat, beste bodegoi bat eta Mercedes ahizpari 1939an egindako erretratua, egilearen kuttunenetakoa.
Gustuko omen zuen erretratuak pintatzea, bereziki pertsona inteligente eta interesgarrienak. Natura hilak ez zitzaizkion hainbeste gustatzen; natura bizia zuen jomuga. “Bodegoi bat margotzea lan egitea da; paisaia bat margotzea bizitzea da” esan ohi zuen.
Sartu eta pareko horman hainbat erretratu ikus daitezke. Bigarrena Menchu Galena da eta ezker-eskuin Picassoren eta Dalíren erretratu bana dauzka. Guztira beste artisten 19 obra bildu dituzte erakusketan, hala nola Aurelio Arteta, Pancho Cossio, Antonio López, Carmen Laffón, Fernand Léger edo Gaspar Montes Iturriozenak. Azken horrek Galen obran izan zuen eragina ukaezina da, irundarrak maisu izan baitzuen. Baina besteen kutsua ere erraz ikusten da, besteak beste, artelanak ipini dituzten ordenari esker. Erakusketaren izenburuak iradokitzen duen moduan, Galek Parisko eta Madrilgo abangoardien eragin nabarmena izan zuen. Obren datei erreparatuta ikusten da hasierako obrak figuratiboagoak zirela, lerro lotuagokoak eta kolore apalekoak, grisez beteak. Urteek aurrera egin ahala, ordea, marra askeagoak antzematen zaizkio, forma kiribilagoak, kubismoaren eta expresionismo abstraktoaren ildotik hurbil. Koloreen bilakaeran, aldiz, faubismo ukitu bat ikusten da, eta erakusketan Matisseren obra bat gehitu izanak baieztatzen du eragin koloretsua.
Gaztelako zelai idor horixkak edo Ibizako etxe zuriak ez dira kolore eztandaren adibide garbienak. Baina Menchu Galek sorterriko paisaiak margotu zituen nagusiki. Eta Hondarribiko arrantzontziak (1975) olioan , esaterako, garbi antzematen kolore bizien kontrastea. Baita Masusten natura hila (1965) ederrean ere. Txanbila kolore beltzetan (1964) bodegoian aldiz, koloreak ez dira nabarmentzen (tituluak adierazten duen moduan), bai, ordea, forma kubistak.
80 olio inguru ikusi ondoren, erakusketa ez da oraindik amaitu. Menchu Galek oso azkar lan egiten zuen eta 2.000 olio eta akuarela baino gehiago osatu zituen. Erakusketa batean ibilbide oparo hori biltzea ez da erraza. Horregatik, Kuboko areto nagusiaren alboan dagoen gela urdina ezusteko ederra da bisitariarentzat. Bertan margolariaren zenbait marrazki, akuarela eta ur-bortitz bildu dituzte. Akuarelen artean bat aukeratzekotan, Loreak natura hilak eman digu atentzioa. Egilea ziurrenik ez zatekeen hautuarekin gustura egongo, paisaiei eta bodegoiei buruz zeukan iritzia aintzat hartuta.
Nestor Basterretxeak dio Menchu Gal “emakume aske, indartsu eta boteretsua” zela. Eta konbentzigarria, ziurrenik. Erakusketaren amaieran, 1980ko hamarkadan margotutako Iparraldeko ur-bortitzak saileko ale bikainek konbentzitu gaituzte: Menchu Galen natura hilek ez dute pasaia bizien distirarik.
Japoniako multinazionalak egin nahi duen erregulazio txostenak plantako langileen herenari baino gehiagori eragingo die. Enpresa batzordeko kide Luis Escalonak adierazi du "langileen aurkako eraso bat" dela, eta lanuzteak egingo dituztela iragarri du.
Duela hamar urteko martxoaren 31an Espainiako Estatuko Aldizkari Ofizialean argitaratu zuten denok Mozal Legea gisa ezagutzen dugun araudia. Espainiako Estatuan ez ezik, nazioartean parekorik gabeko aurkakotasuna eragin zuen lege makurra. Hamarkada pasa da eta jaio zenean bezain... [+]
Ez dezazuela lotura hau Ezkiotik bilatu, ez eta Altsasutik ere, are gutxiago Ebro ibaia Castejonetik zeharkatuz. Euskal Yaren eta Nafarroako AHTaren arteko lotura, edo hobeto esanda, loturak, dagoeneko errealitate bat dira. Pluralean dauden lotura horiexek dira kezkatu beharko... [+]
Ez atera zalapartarik, ez konfrontatu, ez biktimizatu... eta obeditu. Subjektu zapaldu gisa, kasu honetan euskaldun gisa, mintzo gara, zenbatetan entzun behar izan ditugu halakoak? Ironiaz, honelaxe esan zuen, duela bi urte, Euskaltzale Independentiston Topaketan, Amets... [+]
Directa hedabideak ikertu eta argitaratu du poliziaren infiltrazioa. 2019ko irailean hurbildu zen lehen aldiz Lleidako Ateneu Cooperatiu taldera, Joan Llobet García izenpean, eta 2021eko azaroan utzi zuen militantzia, Bartzelonan lana aurkitu zuela eta amonaren... [+]
350 poliziako "Force Frontière" dispositiboa baliatu dute Gipuzkoako eta Lapurdiko mugetan migratzaileen kontra egiteko martxoaren 26 eta 27an. Aurrez "terrorismo islamistaren" aurka egiteko aitzakiaz erabiltzen zituzten dispositiboak, orain "migrazio... [+]
ARGIAri jakinarazi diotenez, 40-50 irakasle inguruk Eusko Jaurlaritzaren Lakuako egoitzaren pareko belardian igaro dute gaua. Dozena bat kide identifikatu ditu gauerdian Udaltzaingoak.
Gaurko greba deialdiak %75eko jarraipena izan du sindikatu deitzaileen arabera... [+]
'Espetxeak libre' manifestuan adierazi dute Eusko Jaurlaritzak "ataka txarrean" jarri dituela kulturgileak, espetxeetara kultur emanaldiak egitera sartu nahi dutenei dokumentu bat sinatzea eskatzen baitie, eta salatu dute ezin dutela sartu ez sinatuz gero. Kultur... [+]
Kriztian Borda hautetsi ohia eta Lurzaindia elkarteko kideak sare sozialetan zabaldu duen bideo baten harira piztu da ika-mika. Arbonan laborantza lurrak "arriskuan" daudela salatu du Bordak, eta jakinarazi du Arbonako Herriko Etxeak bere kirol zelaia Baionako promotore... [+]
Triskantzaren balantze humano eta ekonomiko ilunaren esperoan, galdera berehala bururatzen zaigu urrutiko begirale baino asko gehiago ezin izan garenoi: zer gertatuko da orain gerra zibil horretan? Nolako eragina izango du lurrikararen suntsiketak? “Nargis efektu”... [+]
Iruñeko artzapezpiku Florencio Rosello eta Tuterako gotzain Joseba Segura Nafarroako Elizak immatrikulatutako ondasunak itzultzeko prest azaldu dira epaitegiek hala aginduz gero, baina inmatrikulazioak legezkoak izan direla defendatu dute.
Bai ikastetxeek antolaturiko eskolaz kanpoko jarduerek, bai aisialdiari loturiko ekintzek eta udalekuek desgaitasunen bat duten haurrak kanpoan uzten dituzte maiz, eta hain justu, jarduera horiek bereziki onuragarriak dira premia bereziak dituzten haurrentzat. Hala dio... [+]
Aitzindariak elkartea Aitzina Biga ikuskizuna prestatzen ari da. Ehun parte-hartzailetik gora izango dira dantzan, musikan, antzerkian, kantuan eta bertsotan apirilaren 19an Maulen aurkeztuko den ikuskizunean. Uztaila bitarte, beste lau emanaldi izango dira: Miarritze, Arrasate,... [+]