Ainhoa Intxaurrandieta GHK partzuergoko presidenteak administrazio kontseiluko kidez inguraturik atzean zeukan zulo handiari begiratzen zion behin eta berriro bertako obrak geldiarazteko agindua justifikatzen duten lege urraketak aipatzerakoan.

Hobi handi horretan joan behar omen zuten, Eusko Jaurlaritzak emandako ingurumen baimen integratuak onartu bezala, errauskailuak zaborrak kiskalitakoan sortu behar zituen eskoria solidoak eta errauts toxikoak tratatzeko azpiegiturak.... gero 2011n enpresa talde bati emandako kontzesioan desagertu direnak. Desagertze hori gehi zorua hiru metro goratu izana, aldaketa handiegiak dirudite ingurugiro baimena berriz eskatu eta lortu gabe lanean jarraitzeko, baina inork ez zuen txintik atera, proiektuen jarraipena egin behar duen Eusko Jaurlaritzak ere ez. GHK-ko agintariek erabaki duten arte lanak horrela egitea ilegala dela.

Katez lotua nola askatu

Errauskailuaren kontra luzaz borrokatu diren militanteek ez dute txanpainez ospatzeko data garbia aurkitu uztailaren 12an. Menturaz proiektuaren itxierak ez du edukiko egun jakin bat, baina zalantzarik duenari GHK-ko buru Intxaurrandietak Garatik jakinarazi dio errauskailua gelditzeak ez daukala dagoenekoz atzerako biderik: “Egia da obrak geldirik zeudela, baina kontratua indarrean zegoen; orain proiektuak ingurumen baldintzak betetzen ez dituela egiaztatzearekin etenda utzi dugu obrak burutzeko aukera oro”.

2007-2011 legealdian Gipuzkoako Foru Aldundia bezala GHK partzuergoa kudeatu zutenek ahalegin berezia egin zuten errauskailuaren asmoa ondo loturik uzteko. Ez dago EAJri eta PSEri gorrotorik eduki beharrik hori nabarmentzeko. Luzaz ilegalizaturik eta are luzeagoz instituzioetatik kanpo egondako ezker abertzaleak Bilduren koalizioan hauteskundeetan parte hartzea lortuta gehienen ezustean eskuratu zuenean Gipuzkoan nagusitasuna, aginte makila irabazle berriei pasatzeko bezperetan bi giltzarrapo bereziz kateaturik utzi zituzten lurralde honetako hondakinak. Batetik, errauskailuaren eraikuntza esleitu eta bestetik finantziazioa lotu.

Bilduko agintari berriei egokitu zaie bi urteotan politikari nahiz kudeatzaile hotzena ere eroarazteko moduko labirintua zeharkatzea. Talde bozkatuena bai baina honetan erabat elkar hartu duen oposizioaren aurrean gutxiengoan, lehenik hondakinen eguneroko kudeaketa bermatu, bigarrenik hauteskundeetan agindu zuen errauskailuaren gelditzea mamitzen hasi, horrekin batera plan alternatiboa antolatu, aldi berean herri batzuetan sistema alternatiboa ezartzen hasi, ahaztu gabe egunetik egunera toreatzea hedabide nagusien erasoak, gehi herritar askoren haserreak...

Zubietako argazkiarekin GHK-ko arduradunek irudikatu dute heredatu zuten blindajea zulatzeko erremintak aurkitu dituztela. Ordainetan, blindajearen truke blindajea, errauskailuaren asmoari arnas berria eman nahiko liokeen edozein bide itxi nahi dutela.

Zeinek ordainduko ditu kalteak?

Bildu ez gainerako alderdiek Zubietako labearen proiektuaren etenaren aurrean azpimarratu dute GHK kiebrako zorian dagoela. Deloitte konpainiaren auditoriak 2012an partzuergoari aitortu ostean 8,8 milioiko etekin positiboa, gehitu diola 46 milioiko galera. “Bilduk GHK zulora darama” deklaratu dute kasik aho batez EAJk, PSEk eta PPk.

Kontua da datozen hilabeteetan asko hitz egin beharko dela GHK-ko kontuez, oraingoez eta lehengoez. Auzitegiak aztertuko ditu La Caixa, Banesto eta Sabadellekin hitzartutako maileguak, funtsean swapp produktu espekulatiboak baizik ez direnak. Horiek direla medio, Gipuzkoako herritarrak ari dira ordaintzen gastatu gabeko kredituen interesak benetan inbertituta baleude bezala. Horien sinatzaile nagusia, Karlos Ormazabal orduan presidentea, dagoeneko ez dago politikan, baina bere ordezko Denis Itxaso gaur PSEren ingurumen idazkariz gain San Marko mankomunitateko presidente ere bada.

XXI. mendeko krisitzarrak denok ohartarazi gaituenez diru publikoaren garrantziaz, udazken honetako trending topic gertatuko dira Zubietako eraikitzaileek eskuratu nahiko dituzten kalte-ordainak. Erantzukizunen eztabaidak berotu dezake udazkena.

Gipuzkoako Diputazioa jokoan

Gerta liteke, gainera, orain GHK-k eraikuntzaren esleipena eten duenean, FCC buru duen enpresa taldeak ere auzitara jotzea. Hala balitz, Gipuzkoako Foru Aldundia eta ondorioz GHK bere gain hartuko lukeen hurrengo agintari taldeak, politikaz gain, epaitegietako bi auzitan katramilatua aurkituko luke Zubietako errauskailua.

Jokoan dagoena, azkenean, Foru Aldundia baita. Bilduk erakunde hori gobernatu du lehen urtean EAJk baimendu ziolako eta bigarrenean PSEk arnasa hartzen lagata. Orain sozialisten eta jelkideen itun handia egosi samarra dirudienean, lortuko ote du hirugarren urtea burutzea eta nola?

Gauza bat geratuko da garbi historiarako: Bilduk gelditu egin duela Gipuzkoako errauskailua, horrekin batera erakutsiz hondakinek badutela bestelako kudeaketa bat. Hori aitortzeko ez dago zertan izanik Bilduren edo Sorturen zale. Lemoiz zen Fukushima bizkaitarra ETAk gelditu zuela esateko ez dagoen moduan ETAren ekintza bakar bat justifikatu beharrik. Zubietan Bildu hitza betetzen ari da eta gero herritarrak epaituko du.