Balkanetatik dator udaberri politikoa
Politikoki udaberria izan ohi da mobilizazio eta protesta garai aproposenena. Aurten ere ez du huts egin, eguraldia bezala berandu, baina iritsi da. Oraingoan txinparta Balkanetatik datorkigu, Istanbuletik. Gezi parkea defendatzeko protestak Turkiako Estatuak ohituta gauzkan errepresio lazgarriarekin erantzun zituen. Ondorioz, espero gabeko occupy (espazio publikoen okupazio) estiloko protesta mugimendu bat jaio da.
Turkiako mobilizazioa konplexua da, halere, ez da salbuespena. Occupy mugimendu guztien atzetik askotariko diskurtsoek bat egin dute sistema politikoaren edota ongizate krisiaren kontra. Turkian Erdogan lehen ministroa dago begitan hartuta. Bere lidergopean jarri zen martxan islamdar-demokraten proiektu erreformista: demokratizazioa, neurri neoliberalen ugalketa eta nazioartean eragin esparru otomandarra berreskuratzea.
2003an Erdoganek kargua hartu zuenetik, Turkiak hazkunde ekonomiko nabarmena izan du eta nazioartean aktore garrantzitsuagoa bilakatu da. Arrakasta horien ondorio da Erdoganen alderdiak (AKP) hauteskundeetan izan duen gorakada: 2002an botoen %34,28, 2007an %46,66 eta 2011n %49,83. Baina, bere indarra zabaldu ahala, Erdogan lotsa galduz doa. Politika kontserbadore eta erlijiosoei bultzada emanez sektore laizistak haserretu ditu, eta orain, autoritarismo salaketek lur zorua topatu dute 2014an indarrean sartuko den Konstituzio berriari esker. Turkia sistema presidentzialista izatera pasatuko da, beraz, Erdoganek postua lortuko balu boterea gehiago zabaldu ahal izango luke.
Bestalde, nazioarteko politikan Erdogani kontraesanak azaleratu zaizkio Israelekin eta Siriarekin. Halere, bere eragina zabaldu duenik ezin uka daiteke. Albanian hauteskundeak egon dira eta kanpainan Erdoganen aldeko eta kontrako manifestaldiak egin dira. Bulgaria eta Bosnia-Herzegovinako kolonia ohietan mobilizazioak ere izan dira. Baina, kasu horietan, barne gaiak izan dira protestak bultzatu dituztenak. Bulgarian hilabeteak daramatzate ustelkeria politikoa eta txirotasuna salatzen, Bosnian, aldiz, berria da fenomenoa.
1977tik Jugoslavian jaiotako ume guztiei hamahiru zenbakiko identifikazio pertsonalerako kode zenbaki bat (JMBG) esleitzen zaie. Honekin tramite administratiboak egin eta pasaportea eska daiteke. Egun Jugoslavia ohiko herrialde guztietan dago indarrean, Kroazian izan ezik, horretan 2009an aldatu egin zuten. Kontua da parlamentariek (gehiengoa bosniar musulman nazionalisten eta bere aliatuen esku), kroaziar jokaldi nazionalistari jarraiki, JMBG kodea baztertu eta berria onartu zutela. Baina, erantzun gisa, bosniar-serbiar nazionalistek legearen aurkako helegitea jarri zuten Bosniako Errepublika Serbiarrarentzat berezko kode berezitua nahi zutelako. Auzitegi Konstituzionalak kode berriaren aplikazioa suspenditu egin zuen. Ondorioz, jaiotako umeek ez dute inolako zenbakiren esleipenik jasotzen erakunde desberdinen artean adostasun batera iritsi arte. Hutsune horrengatik, oso larri zegoen hiru hilabeteko ume batek ezin izan zuen Alemaniara bidaiatu sendatzeko. Azkenean, protestak tarteko, lortu zuen pasaportea baina antza beranduegi, hil da eta. Bitartean, protesta mugimendua zabalduz doa Bosnian. Nazionalismoen arteko borroken aitzakiapean, bizi duen ustelkeria eta paralisi politikoa salatu ditu mugimenduak. Udaberri politiko berantiar baina beroa da Balkanetan.
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
AEBetako agintaldi berriak ekonomiaren esparruan ekarriko duena zehaztea ez da lan erraza. Estrategia ekonomiko berriaren ardatza liberalismoaren eta kanpo sektorerako protekzionismoaren arteko uztarketa bitxia izango da. AEBetan aldian-aldian halakorik gertatu den arren,... [+]
Azken 15 urteetan dugun Internetak hartu duen bilakaera ikusita, duen eredu teknologiko eta negozio ereduari lotuta, gizatasunaren alde txarrenak areagotzeko tresna dela pentsatu dezakegu. Ideia horrekin konforme ez dauden eragileak sortu dira mundu osoan zehar. Honako... [+]
Gutxi ateratzen naiz azken urteetan. Askotan esan dut, badakit, baina badaezpada ere. Bertso saio batera joan naiz gaur. “Bejondeizula”. Bai, horregatik abisatu dut gutxi ateratzen naizela, pentsatzen dut zuek kultur ekitaldi askotara joaten zaretela, eta... [+]
2006. urtean, Baltasar Garzonek, orduko epaile izarrak, errebelazio moduko bat izan zuen, eta jardunbide bat idatzi zuen, terrorismoagatik inkomunikatutako atxilotuen eskubideak bermatzeko. Epaile berak ehunka atxilotu inkomunikatu pasatzen ikusi zituen bere aretotik, horietako... [+]
Bihotzean ditudan oroitzapenik politenetakoak dira. Euskal Filologia egiten ari nintzen garai hartan, eta Arbizuko elkarte batera joan ginen Ruper Ordorikaren kontzertu batera. Han zeuden Rikardo Arregi Diaz de Heredia eta Juanjo Olasagarre. Ez nintzen Arregiri esatera ausartu... [+]
Duela gutxi, larrialdi klimatikoa zertan zetzan galderaren aurrean, zientzialari batek erantzun bikain hau eman zuen: “Begira, larrialdi klimatikoa hauxe da, zure mugikorrean muturreko fenomeno meteorologikoei loturiko gero eta bideo gehiago ikusten dituzu, eta konturatzen... [+]
Esaten da Simone de Beauvoir-ek idatzi zuela zapaltzailea ez litzatekeela hain indartsua izango zapalduaren lerroetan konplizerik ez balu. Niri oso normala iruditzen zait... zer nahi duzue, ba? Zapalduta zaudenean, ulergarria ere bada zure kondizio hori hobetu nahi izatea, eta... [+]
Azaroaren 25ean, Indarkeria Matxistaren Aurkako Nazioarteko Egunean, Steilas sindikatuko Idazkaritza Feministak kartel bat argitaratu du: Gure gorputza gudu zelai bat da du leloa, eta Hego Euskal Herriko ikastetxe guztiek jaso dute. Gatazka armatuetan emakumeek eta adingabeek... [+]
Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]
Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]
Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]