Egoera berria da, eta Estatu espainiarra inoiz ez da egon horretarako prestatua. Itsasoz haragoko bere jabegoetako independentzia asko ezagutu ditu, mingarria askoren harrotasunerako eta areago hainbat klase ekonomikorentzat, baina oso onargarriak (eta desiatua) herritarren gehiengoarentzat.

Egoera ezezaguna da, eta tentsio asko horren  ondorio dira. Europari lotutako Estatua da Espainia, eta Europaren izaera eta proiektua guztiz demokratikoak dira. Ez dago erreakzio klasikoetarako tarterik: elkarrizketa gailentzen da, herritarren borondatea. Dena den, hau ez da agintari espainiarren borondatea, eta haien erreakzioak zera dakarkigu: ahalegin handia, pazientzia dosi ugari eta esku ezker handia beharko ditugula prozesuaren zailtasun handienari aurre egiteko, hau da, inoren lurra ez den egungo egoeran harrapatuak geratzea. Aurrera egin behar da eta Katalunian norabide bakarrean egin dezakegu aurrera. J. M. Aznarrek esandako hura ozen entzuten da: Espainia apurtu aurretik apurtuko da –irakurri “apurtuko dugu”– Katalunia. Etsaia ez da nazionalismo katalana, ezta bere liderrak ere. Kalitateko informazioa mugitzen dutenei benetan izua ematen diena, herritarren mobilizazio maila handia da. Ez da alderdi bat: sakoneko korrontea da, zeharkakoa, belaunaldi artekoa, interklasista eta interlinguistikoa, nazionalismoaren alderdi klasikoak gaindituz azaleratu dena. Espainiarentzat desafio handiena ez da Legebiltzarrean autodeterminazioa sostengatzen duen gehiengoa,  horren atzean herri osoa mobilizatua dagoela baizik.

Horregatik, gure herriak ezagutuko duen zailtasunik handiena mobilizazioarekin zerikusirik izango du. Estatuak badaki erronka hau bakarrik irabazi dezakeela katalan gizartea desmobilizatzea lortzen badu. Eta zeregin horri ekin dio. Gerra zikinaren ahotsa –zigorgabe ez geratzeaz gain, Espainiako demokratak asaldatu beharko lituzkeena– klandestinoa da oraindik, baina desmobilizazioaren estrategiarekin bateragarria da. Bere helburua gizarte katalana hoztea da, eta prozesuaren gidaritzarako ezinbestekoa den klase politikoa eta berau onartu behar duen gehiengo sozialaren arteko batasuna haustea. Kataluniako politika zikintzea, lehendakaria beraren izen ona hondatzeak, estrategia hori laguntzen du, berdin horretarako moral eta ikuspegi demokratiko eskaseko txostenak faltsutu behar badira ere; horrek emaitzak ematen ditu epe laburrean, baina horretan dabilenarentzat ere arrisku handiak hartzea suposatzen du. Ikusiko dugu.

Horrekin frogan jartzen ari dira Kataluniako gizartearen heldutasun maila, erresistentzia ahalmena eta bere pazientzia. Finean,  burujabetzarako duen desioaren indarra. Ez nago ezkorren artean, ezta inozoen artean ere. Oso gaitza izango da, baina izango da. Inork ez dezala zalantzarik izan.

(*) Carles Puigdemont Gironako alkatea (CiU) da.