Serafin Baroja idazlea 1912an hil zen, Beran. Aurten mendeurrena. Julio Caro Baroja bilobak honela idatzi zuen: “Mi abuelo pasó por la vida como un pájaro, riendo, cantando y haciendo cosas raras”. Pin, pin, txoria herri abestiaren txori txorrotxalariaren antzekoa.

Arrarorik zer egin zuen, bada, Serafinek? Ez aberastu izana daiteke nagusia. Meatzetako ingeniaria izanik, lanbide horren urrezko garaietan (milaka amarru prestatu ziren meatzeak Estatutik konpainia pribatuetara pasa zitezen eta ustiaketetan gehiago), ez zituen inoiz ere bere postuak erabili sakela betetzeko. Pío seme famatuak horrela dio berarengatik: “Nunca tuvo sentido práctico; creía que eso de ganar dinero era una broma que no valía la pena”.

Aldiz, euskarazko aldizkariak argitara emateko joera handia izan zuen. Eta bertan berak apaildutako kanpotar idazle handien euskal itzulpenak argitara eman. Madrilen bizi zelarik ere, Bai, jauna, bai izenekoa argitaratu zuen ziudadean. Eginkizun hauek guztiak porrot ekonomiko bihurtu ziren noski.

Mundu zabalari beldurrik ez zion. Gaztetan Madrila joan zen ikastera eta etengabe ibili zen Espainian barrena, lanbideak horretaratuta. Ez zitzaion, haatik, inoiz biolontxeloa eramatea ahaztu. Hura hartuta urtero itzultzen zen Donostiara abuztuko Ama Birjinaren bezperan Santa Mariako elizkizunetan jotzera. Apaizak eta erlijio kontuak gogoko ez bazituen ere.

Karlistak ere begi okerretik ikusten zituen:

Horra sei bertso Karlos

zazpigarrenari,

erderaz Niño Terso

deitzen danari (...)

pailazo ergel hori.

Ez zaigu kirten txarra

guri erori!
 

Baina hirugarren Karlistadaren kronika zehatz ederrak idatzi zituen marrazki deigarriez lagundurik, Madrilgo El Tiempo egunkarian.

Euskarazko txisteak idazteko zaletasuna ere izan zuen: “Ama bat eta alaba bat ari ziran bazkaritan. Honek alferrik galtzen zituen ogi puska makina bat.

– Jantzaizkitzu ogi horiek –esan zion amak–. Bihar edo etzi bilatu zindezke pobre, eta ez dituzu orduan aurkituko orain uzten dituzun ogi puzka horiek.

– Ama –dio neskak– nik uste det gaizkiago aurkituko ditutala jaten baditut”.

Bizi zen artean atsegin eta aldarte oneko. Pío Caro Baroja biloba hizketan: “(...) parece que era un hombre tan risueño, afable y bondadoso, que se le podía escuchar una larga tirada en vascuence sin entender nada, y sin experimentar sensaciones molestas”.

Ehun urte hil zela, baina Serafin hurbileko adiskide sentitzen dut. Pin, pin, txoria.