Azawad
Nikaraguan igarotako egunetan ahaztu ezin ditudan ikasgai ugari barneratu nituen betiko. Horietako bat nire lagun estatubatuar batek esaten zidana: guztiz arriskutsua zela herri horrentzat mundu mailako albistegietan izan ondoren, bat-batean isiltasuna ezartzea lurralde horren inguruan. Erasotzaileak ez baitira inoiz geldirik egoten, isiluneak zerbait prestatzen ari direnaren adierazleak direla.
Ekainaren erdi aldera, aurtengo udaberriak udaren berotasunak iragartzen zituela, gure gorputzeko poroak emeki-emeki zabalduz eguzkiaren errainu indartsuen zain zeudenean, guk jantzi arinagoetan pentsatzen genuenean, Afrikar lurralde berri baten izena jakin genuen: Azawad.
Urrutiko herri berri bat? Ez! Gure etxetik gertu dagoen lurralde bat. Maliko ipar-mendebaldean kokatua hain zuzen, frantses kolonizatzaileek mapetatik desagerrarazi dutena, baina Tuareg herri nomadaren bihotzetik erauzi ezin izan ez dutena, hauek behin eta berriro aldarrikatu duten lurra.
Ohiko ohiturak jarraituz, mendebaldeko komunikabideek egia-erdiekin gezur biribilak kontatu zizkiguten. Azawad herriko independentzia aldarrikatzen zuten soldaduek burua galdu ondoren beraiei ez zegokien eskaera, proklama egiten ari balira bezala azalduz edo askotan egiten duten bezala islamista integristen mamua zabalduz. Hala ere, argi eta garbi esan dute, matxinatu diren Tuareg herriko soldaduek berek duten helburu bakarra beren lurraldea berreskuratzea dela.
Sahara munduko basamorturik handiena da. Bertan herri nomada ugari bizi izan dira gizaldiz gizaldi, joan-etorrian ibili arren bakoitzak zuen bere kokalekua, ostatu naturala, hots, euren aberria. Hor daukagu Mendebaldeko Sahara, Hodeien Semeak izenaz ezagutuak diren talde ibiltariaren lur.
Den-dena ezin da gamelu gainean egin. Tuareg herria bukaerarik gabeko lurraldearen azkeneko ibiltariak, Mali, Niger Aljeriako iparraldean dute euren lurraldea. Hala ere, orain Mali aldekoan bakarrik aldarrikatzen dute independentzia.
Tuareg herri nomadak musulmanak dira, baina aspalditik gordetako legeak jarraitzen dituzte, musulmanen etorrera baino lege zaharragoak erabiltzen dituzte bizitza antolatzeko, ez dute koranean jatorria duen saharar legea jarraitzen.
Gizonak eta emakumeak ez daude berdinduta, baina andreak badu garrantzia gizarte mota horretan, ez da gizartetik kanpo bizi, modu eraginkorrean parte hartzen du herriaren antolamenduan, erabakigarriak diren komunitateko asanbladetako partaide da, espazio publiko nahiz pribatuan beren iritziak adierazten dituzte.
Emakume ezkonduak dibortzioa –bikotearen banaketa– eska lezake, ez dute hijab edo zapia eraman behar burua estaltzeko. Duela urte batzuk saharar batek adierazten zigun beren arazoa konpontzen denean “munduak zauri bat gutxiago eta etxe bat gehiago izango duela”.
Zoritxarrez, munduak zauri odoltsu bat gehiago ezagutuko du Magreb aldean. Mendebaldeko demokrata bakezaleak isil-isilik egon diren une honetan Azawaden aurkako erasoa prestatzen aritu dira, oraingo honetan afrikar buruzagien laguntzarekin gainera.
Frantziak hamabost nazio partaide dituen Afrika Mendebaldeko Elkarte Ekonomikoa (CEDEAO) hertsatu zuen soldaduak bidaltzera iragan azaroan. Elkarte honek 3.600 soldadu Azawadera bidaltzea adostu dute apirilerako.
Azawadeko askatasunerako mugimenduko partaideek udaberrian zioten: “Erasotzen baigaituzte infernua ezagutuko dute”.
Non ote zeruko bidea?
Bidali zure iritzi artikuluak iritzia@argia.eus helbide elektronikora
ARGIAk ez du zertan bat etorri artikuluen edukiarekin. Idatzien gehienezko luzera 4.500 karakterekoa da (espazioak barne). Idazkera aldetik gutxieneko zuzentasun bat beharrezkoa da: batetik, ARGIAk ezin du hartu zuzenketa sakona egiteko lanik; bestetik, egitekotan edukia nahi gabe aldatzeko arriskua dago. ARGIAk azaleko zuzenketak edo moldaketak egingo dizkie artikuluei, behar izanez gero.
Vicent Andrés Estellés poetaren hitzak harturik, bat naiz hainbat eta hainbat kasuren artean, eta ez kasu bakan, arraro edo ezohiko bat. Zoritxarrez, ez. Hainbaten artean, bat. Zehazki, Europako Kontseiluaren arabera, eta ibilbide handiko beste erakunde batzuen... [+]
Etxebizitzaren auzia aspalditik datorren egiturazko arazoa da. Giza eskubidea izan behar lukeena, gehienez ere eskubide subjektiboa baino ez da. Iruzurra dela diot instituzio eta alderdi politiko guztiek hitz politak esan arren, ez diotelako muinari heltzen. Egun, enpresa... [+]
Zertarako irakaskuntza kontzertatua?
Eskola publikoko eragile gehienen kontra EAEn onartu den Hezkuntza Lege berriak irakaskuntza kontzertatuaren doakotasuna bermatzea du helburu, beti ere botere publikoen finantzaketaren bidez, jakina. Espainiako Estatuan ere gobernukideek... [+]
Azaroaren 15ean Errenteria-Oreretan Euskal Herria Digitala osatzen dugun eragileek antolatutako hirugarren jardunaldiak egingo ditugu. Autodefentsa digital feminista lantzeko tailer bat eta digitalizazio demokratikoa oinarri izango duen hitzaldi bat izango dira... [+]
Aste batzuk daramatzagu hedabide eta sare sozial guztietan Iñigo Errejoni indarkeria matxista batzuengatik egindako akusazioei buruzko iritziak entzuten. Horrekin batera, eztabaida asko sortzen ari dira: nola salatu behar dugun emakumeok, nolakoak izan behar duten gure... [+]
Badira hauteskundeek erabaki politikoei legezko izaera emateko baino ez dutela balio diotenak. Eta ez dira gutxi horrela pentsatzen dutenak. Bale, baina horrekin gauza asko esaten dira, besteak beste, benetako agintea, boterea, joko horretatik kanpo dagoela.
Baina –nire... [+]
Guraso elkartean mugikorren inguruan bigarren hezkuntzarako protokoloa lantzen dabiltzala eta, protokoloaz galdetu dit Bilboko guraso batek.
Jaurlaritzaren webgunean irakurri dudanez, EAEn, 2024ko urtarrilean ikastetxeetan mugikorren erregulazioaren inguruan adierazi zena... [+]
Batzuetan batbihiru bat egiten duzu, eta esan, esan behar zen lekuan, ziur dirudizu, eta amaitzean, zotinka negar egin nahi duzu. Dena bukatu denean, ekipokoen goxotan, besarkada bat eman dizu, luzea, eusten ari balitzaizu bezala.
Agian, behin, lagun uste zenuen lankide... [+]
Bost hamarkada igarota, badirudi Washingtongo Kontsentsua atzean uzten ari garela. Krisi klimatikoak eta, batez ere, Txinaren igoerak interesa berritu dute estatuak ekonomian izan beharko lukeen gidaritzan eta parte hartze aktiboan. Garai bateko austeritatearen kudeatzaileek,... [+]
Indarkeria matxistagatik Iñigo Errejónen aurkako salaketa dela-eta, badirudi batzuk konturatu direla ezkerreko alderdi, sindikatu eta erakundeetan ere emakumeok ez gaudela gizon kideengatik biolentzia jasotzetik aske. Argi geratu da, gainera, halako egoeratan... [+]
Duela bi urte Urdaibai Guggenheim Stop! plataforma herritarra sortu zenetik, Urdaibai ez dago salgai! leloa nonahi ari gara entzuten. Joan den urriaren 19an Gernikan milaka lagun bildu ginen proiektu horri ezetza emateko eta, nire aburuz, hiru dira arrazoi nagusiak... [+]
Duela bi aste, Frantziako irratien finantziamendua zalantzan zen, Frantziako Kultur Ministerioak %35 apaldu nahi baitzituen elkarte irrati lokalei bideratu dirulaguntzak. Orduan, 200 bat elkarte ziren lanjerrean eta horien artean Iparraldeko Euskal Irratiak.
Azalpena... [+]
Urriaren 25a. Valentziako Meteorologia Elkarteak iragarri duenez, hurrengo astean goi geruzetako tanta hotz batek euri-erauntsiak eragin ditzake Valentzian. Egunez egun, aurreikuspenak berresten dira, eta urriaren 29an, goizeko lehen orduan, Espainiako Estatuko Meteorologia... [+]
Azken hamarkadotan euskalgintzan jardun izan dut, dela helduen euskalduntzean AEKn, dela hizkuntza-eskubideen defentsan Behatokian, dela euskararen normalizazioaren alde Euskalgintzaren Kontseiluan. Den-denetan egokitu zait euskalgintza edota herrigintza auzitan jartzen zutenen... [+]