Behin baino gehiagotan gertatu zait: ideia erakargarri bat, itxura politekoa, aise eta pozik neure eginen nukeena, baina, arrazoia bata edo bestea izanda, asetzen ez nauena, ontzat ematea kostatzen zaidana. Sinetsi nahi, bai, baina barruko ahots inpertinente batek esaten dizu: “Ez duk horrela, ideiak zulo handiegiak ditik...”.

Adibidea? Bada, esate baterako, hizkuntza bakoitzak mundua ikusteko era bat ematen duela, edo, areago joanda, hizkuntzak berak pentsamendua baldintzatzen duela, halako eran non hizkuntza partikular bakoitzaren egiturak eta nolakotasunak hizkuntza horren jabearen pentsatzeko era baldintzatzen eta itxuratzen duen.

Ideia, berez, erakargarria iruditzen zait. Eta uste dut ez dudala aparteko interesik egiazkoa edo faltsua izan dadin. Abertzaletasunaren edo hizkuntza gutxituen defentsaren ikuspegitik horren alde egin izan da, eta espazio horietan mugitzen naiz neroni, baina ez zait iruditzen erabateko argudioa denik, ezta ezinbestekoa denik ere. Eta sinestea kostatzen baldin bazait, galdera asko erantzunik gabe uzten dizkidalako da, besteak beste. Gustura emanen nuke amore inork ideiaren balioaz konbentzituko banindu.

Eman dezagun, hala ere, egia dela, gauzak hala direla. Bada, berriki agertu zait ideia zalantzan jartzeko beste argudio bat: duela hilabete batzuk Leitzako bi emakume, adinekoak ni ez bezala, baina euskaldunak ni bezalaxe, eta horrenbestez eta ustez mundua euskarak utzitako moldetik ikusten dutenak, propio joan omen ziren Iruñera, zertara eta Ana Obregon ikustera eta entzutera. Hara! Nekez aurkituko nuke mundua ikusteko nire modutik urrutiago gelditzen den adibiderik, hori baino argigarriagorik.

Hizkuntza partekatzen dut haiekin, euskaldunak baikara hiruok. Eta partekatzen hasita, baita gaztelania ere, gaztelaniadunak era bagara eta. Baina, benetan, ziur naiz haien kosmobisioa, mundua ulertzeko modua, zeharo ezberdina izan behar dugula. Pertsonaia esperpentikoekiko interesa gorabehera, milioika lagun izanen dira munduan, ondoan ditudan bi euskaldun horiek baino hurbilago ditudanak bizitzari begiratzeko eta mundua ulertzeko garaian. Euskarak lurralde zabal, aberats, atsegin eta gozagarri bat eskaintzen dit, gainerako euskaldunekin partekatzen dudana, baina munduari begiratzeko betaurrekoak, bistan denez, beste osagai batzuk ere, edo beste osagai asko ere, izan behar ditu ezinbestean.