Fabrika itolarrian gehiagotan ere ikusia dute Gureola-Celulosas Hernaniko langileek. Azkena, 2011ko azaroaren 6an. 1983ko uholde mitikoan ikutu ez zituenak, Urumeak metro eta erdiraino estali zituen. Ehunka tona paper merkaturatzeko prestatuak, betiko hondaturik, dozenaka motor urak eta lohiak itota. Nagusiek 5 milioi euroko galerak aipatu zituzten.

“Hamabost egun baino lehen dena garbitu eta konponduta, berriro produzitzen ari ginen” dioskute harro langileek. Oraingoan, ordea, leporaino iritsi zaizkie urak.

Hornidurak, argindarra eta gasa  etenik, nagusiei aurrera jarraitzeko fundamenturik ikusten ez dietela,  ahal dutena salbatzeko mobilizatzen dira langileak. Astean bitan Hernaniko plazan agertzen dituzte beren buruak pankarta baten bueltan. Ugazabekin, hornitzaileekin, agintariekin, negoziatzen dute. 

Bitartean, etengabe zaintzen dute fabrika, egoitza eta makinak osorik mantentzeko. Hernaniko errugbi zelaiaren eta trenbidearen artean, urteurrena ospatu behar zuen lantokiak eta 47 langilek  geroa daukate jokoan.

Mendeurrenaren urtea zen

Gipuzkoako industria klasikoetako bat izan den papergintzaren gainbehera irakur daiteke Gureolaren historiaren orrietan. 1912an Gregorio Mendiak sortua, 1966ko hamarkadan Scott multinazionalak erosi zuenean kasik 500 langileri ematen zien jornala. Papertegi integral moduan, inguruko pinudiak ustiatzetik hasita paperezko produktu elaboratuak saltzerainoko prozesu osoa egiten zuen.

Ondoko urteetan eraitsiz joan ziren paperolaren atal osoak: prozesuaren hasierako muturrean, zuretik zelulosa sortzeko errota, beste muturrean produktuak bukatzeko manipulatua, sare komertziala...

Scottek Gureola betiko ixteko plana azaldu zuen 1997an. Oraingo beharginen artean badira orduan fabrika itxi ez zezaten lana gogor egin behar izan zutenetako ale batzuk. Azkenean ez ziren geratu 30 baizik, gainerakoak kalteordainak kobratuta joan ziren etxera.

1999an Gipuzkoako papergile talde batek erosi zuen Gureola, tartean Errenteriako Papelera Españolako jabeek. Ordurako Oria eta Urumeako paperola famatu asko desagertuak ziren, ondorengo urteetan suntsituko ziren beste batzuk.

Geroztik, jabe aldaketa bost urtean behin. Jofel izeneko elkarteak bereganatu zuen Gureola, bost urteren bueltan Beasme izeneko beste bati saltzeko... eta honen eskuetatik harturik 2011n jabetza berri bat estreinatu zen, Web Ray eta Gure Tisu enpresek osatua.

Gureolak tisu papera ekoizten du, sukaldean eta komunean usatzen dugun horretarik. Merkatuan horren eskari handia dagoela-eta, 1968an ekarritako Black Clawson makinaren ondoan –40 tona paper egunero– 2007an Toscotec markako berria sartu zuten –60 tona egunero– 8 milioi eurotan erosirik.

Irtenbide zaila

Azken urteotan gauzak estutuz joan zaizkie. Makina berria abiarazteko espero baino koste handiagoak, ingurumen arau berriak betetzeko egin beharreko inbertsioak, argindarraren eta gasaren garestitzea, egindako inbertsioen ordainketek sortutako tentsioak...   Solaskide ditugunetako langile bat izan zen lekuko 2009an orduko jabearen eta urte luzez Gureolako zuzendaritza eraman zuen Juan Miguel Etxeberriaren arteko eztabaida sutsuaz, honek aurpegiratzen baitzien ugazabei martxa hartan Gureola itxierara zeramatela.

Egoitza Getxon daukaten Web Ray eta Gure Tisu enpresak dira Gureolaren jabe azken urte eta erdian. Sartu berritan langileei aipatu zieten 10 milioi euro inbertitzeko asmoa, hirugarren makina bat ekartzekoa, Kanadako talde bat zeukatela diruz babesten. Horien ordez itolarria heldu zen.

Hornitzaileei xuxen pagatzeko fama zuen enpresa gaur horietako askorekin zorretan dago, tartean Hernaniko eta inguruetako enpresa txikiekin. Cellmark finantzariak kontrolatzen dizkio erosketak eta salmentak.

Uztailaren 30ean produkzioa gelditu zuen hornidura faltan. Aurretik, langile batzuk iritsiak ziren zenbait osagai beren sakeletik pagatzera. Papera etenik gabe ekoizten ari den batentzako bekaturik larriena baita makinari gelditzen uztea. Abuztuaren 1ean Iberdrolak argia eten zien. Gasa beranduago.

Langileek bi hilabete daramate gau eta egun fabrika zaintzen, txandaka, lapurren batek makinak betiko hondatuko dituen beldurrez. Edo norbaitek isilpean eraman. Erostunen bat agertzen bada, berehala abiarazteko. Likidatzen bada, saltzeko moduan egoteko.