Noiz eta nola sortu zen Aita Larramendi?

1963an jaio ginen ikastola bat gara, beraz, datorren urtean 50 urte beteko ditugu. Gainontzeko ikastola guztietan bezala, hasierako urteak oso gogorrak eta konplikatuak izan ziren. Oso baliabide eskasekin moldatu behar izan zen urte haietan. Urteak pasa ahala eta egoera politikoa aldatzen zihoan heinean, eraikin berriak egitea lortu eta lege aldaketak eskainitako abaguneak ere baliatu ziren. Gaur egun, 800 ikasletik gora dituen ikastola gara, 2 urteko haurrekin hasi eta Batxilergoa osatu arte hezten dituena; esan beharrik ez dago, D ereduan. Enpresa ikuspegitik berriz, gurasoen kooperatiba da Aita Larramendi Ikastola. Horrek, gobernu taldeen bitartez, gurasoen presentzia eta erabakitzeko ahalmena bermatzen du.  

50 urte. Gorabehera handiko bidea izan al da?

Aldaketak gizarteak zuzendu ditu; bai esparru politikoan, eta nola ez, sozialean. Haren eskutik joan gara gu. Prozesu horretan denetik bizitzea egokitu zaigu; batzuetan sufritzea tokatu zaigu, baina aukera izan dugunean, hobetzeko baliatu dugulakoan nago, bereziki lege aldetik. Filosofia aldetik, ezin da ahaztu Euskal Herriko Ikastolak Kooperatibako kide garela, ikastoletako hezkuntza proiektuan parte hartzen eta hura erabiltzen dugula, alegia. Ezaugarri horrek herrian dauden gainontzeko ikastetxeetatik bereizten gaitu, gure material eta proiektuak baititugu, hala nola, euskal curriculuma.

Zein dira proiektu horiek?

Curriculumean  txertatuta daude gehienak eta hainbat gai eta materia lantzeko erabiltzen ditugu. Horietako bat aipatzearren, teknologia berrien erabilerari lotuta dagoena aipatu genezake. Gaur egun eskola 2.0 bezala zabaldu bada ere, hasiera batean proiektu hori ikastoletan sortu zen, Ikasiz izenarekin. Ikasleek ordenagailu txiki batzuk erabiltzen dituzte, gelan landu dituzten unitate didaktikoetako hainbat gai errepasatu eta aparteko ariketak egiteko. Horrek duen abantailarik nabarmenena da zuzentzaile lana ordenagailuak egiten duela, ikaslearen autonomia bultzatuz eta noski, teknologia berrietan trebatzea indartuz. Baina baditugu beste proiektu batzuk ere, Ikasizen modura ikastoletako irakasleek sortu dituztenak eta aurrerakoiak izateaz gain, Europa mailan sarituak izan direnak. Besteak beste, eleaniztasuna lantzeko asmatu ziren Eleanitz-english eta Eleanitz-française aipa ditzakegu. Horien bitartez, hizkuntzari ikuspegi komunikatiboa ematen zaie. Beraz, esan genezake baditugula hainbat proiektu propio, aurrerakoiak, funtzionatzen dutenak eta bereizten gaituztenak.

Curriculuma eta konpetentzien edo gaitasunen lantzea kasu?

Gure curriculuma, euskal curriculuma, horretan oinarritua dago, konpetentzietan. Ikasleak pertsonak dira, eta pertsonek, mundu honetan beren kabuz eta duintasunez bizi ahal izateko, baliabideak behar dituzte, konpetentzia batzuk. Konpetentzia edo jakintza horiek guztiz barneratuta eduki behar dira eta horretarako beharrezkoa da gizartean, familian eta nola ez, eskolan lantzea.

Adimen emozionalak ere garrantzi handia du zuen ikastolan.

Bai, hala da, adimen emozionalari garrantzi handia ematen diogu. Frogatua dago pertsonen garapen integralean emozioek duten inportantzia izugarria dela eta hori ezin da sekula alde batera utzi. Argi daukagu pertsonek txiki-txikitatik emozioak lantzen badituzte, bizitzaren alor guztietan emaitza positiboagoak lortuko dituztela.

Emaitzak nabaritu al dituzue?

Urte asko daramatzagu honekin eta bilakaera nabarmena da. Hasieran, adimen emozionala hitza lehen aldiz entzun genuenean, ez genekien oso ondo zertan zetzan. Baina prestaketa egiten hasi ginenean, ikusi genuen ikasten ari ginena guretzat helduontzat ere benetan onuragarria zela. Gure emozioen kudeaketa hobetzen laguntzen diguten teknikak ikasi eta landu genituen eta hori ikasleengana helarazten ahalegindu gara. Ikastolan egin dugun lanak arrakasta handia izan duela iruditzen zaigu, eta denboraren poderioz, eskaintzen duguna erabat errotu dela. Behar berriak ere sorrarazi dizkigu eta baliabide fisikoetan bultzada bat behar dugu, gure aldeko eta gure hezkuntza proiektuaren aldeko apustua egin duten familiei erantzun egokia emateko.

Horretara zuzenduko dira Kilometroetako irabaziak?

Bai, aurtengo honetan, irabazi guztiak bete-betean eraikin horretara zuzenduko dira. Kostu izugarri handia duen obra da, eta Kilometroen helburu bakarra ez bada ere, onura ekonomikoak lortzea dugu xede, ukaezina baita lagungarriak eta funtsezkoak izango zaizkigula irabazi horiek.

Orain dela 22 urte ere Kilometroak antolatu zenituzten; nola aldatu da zuen egoera?

Orduan ere eraikina eta bestelako gastu batzuk finantzatzeko erabili genuen dirua. Ordutik, Andoaingo biztanleria handitzen joan da eta aldi berean gure proiektua ere herrian errotzen edo onarpen zabalagoa lortzen joan da. Gaur egun, eraikinaren zahartze eta kaltetze naturalaz gain, tamainaren arazoa daukagu.  

XXXV. Kilometroak dira aurtengoak. Festa bera aldatu dela uste duzu?

Ez zait iruditzen asko aldatu denik. Kilometroetako hasiera-hasierako helburuak bere horretan mantentzen direla esango nuke. Nolabait azaltzearren, Kilometroak ospatzen diren herrian ikastola bat dago, aldi berean Ikastola Elkarteko kide dena. Ekitaldi horren bitartez, gizartera eta herrira zabaldu nahi dugu gure proiektua, hor gaudela eta aurrera jarraitzen dugula ikusi dezaten. Horrez gain, arestian aipatu bezala, helburu ekonomikoak daude. Kanpotik datozen laguntzekin bete ezin ditugun beharrei erantzuteko baliatzen dira, eta horrek ere berdin jarraitzen du herri eta ikastola guztietan.

Antolaketari dagokionez, ikastola barruko langile, familia zein ikasleen laguntzaz gain, herriko elkarte eta norbanakoen lankidetza eta elkarlana ere eskatzen du horrelako antolaketa batek eta egia esan, alde horretatik ez dugu inolako kexarik. Jende asko hurbildu da, askok eskaini digute beren laguntza eta horrek esan nahi du jendeak guregan sinesten duela.

Diru kontuekin jarraituz, krisi ekonomikoa zenbateraino ari zarete sufritzen?

Murrizketak izan baditugu ere, badaude ikastolak gure aldean modu nabarmenagoan sufritzen ari direnak eta alde horretatik ez gaude horren kezkatuta. Dena den, behar bereziak dituzten DBHko ikasleentzako duela hiru urte martxan jarri genuen programa bertan behera utzi behar izan dugu, murrizketak direla medio. Proiektua hezkuntzak finantzatzen zuen eta diru-laguntza jasotzeari utzi diogunez, ezin izan dugu aurrera jarraitu. Pena da, izan ere, lortzen ari zen emaitzak zirela medio, oso ongi baloratua zegoen proiektua. HBSP (hezkuntza berariazko sendotze programa) proiektuari esker, zailtasunak zituzten ikasleek, bereziki hautazko orduak baliatuz, ikasgela utzi eta beste irakasle batengana joaten ziren. Ordu horietan gai garrantzitsuenak berriz landu eta indartzen zituzten. Baina hori egin ahal izateko beste irakasle bat eta haren soldata behar dira…

Errealitate honek zein lekutan uzten du hezkuntza?

Ez dakit. Dena den, aitortu behar dut badela oso gustuko ez dugun errealitatea. Gobernuan dagoen taldearen arabera, hezkuntzaren inguruko legeak etengabe aldatzen dituzte eta horrek izugarrizko ezjakintasuna eta ziurgabetasuna sortzen du. Badugu irudipena politikariek beste interes batzuei begira jarduten dutela eta ez hezkuntza mundutik datozen edo etor daitezkeen beharrei begira.

Etorkizunari nola begiratzen diezue?

Kontuan izan behar dugu ez gaudela garairik baikorrenean, azken batez, krisi honek guztiongan dituelako eragin negatiboak. Baina hala ere, etorkizuna oso modu positiboan ikusten dut, iruditzen baitzait Andoainen oso errotua dagoela gure ikastola. Gure ibilbidea behetik gora egiten ari gara, herritarren konfiantza mantenduz gainera, eta hori oso modu positiboan ikusi behar da. Hala eta guztiz ere, ikusiko dugu zein noranzko hartzen duen honek guztiak. Gizartearen aldaketen eraginpean bizi gara eta beharbada krisiak berri txarrak utziko badizkigu ere, politikoki garai berri eta itxaropentsuak bizitzen ari gara, eta nik uste dut alde horretatik itxaropentsuak izan behar dugula.

Garai berriak aipatu dituzu, zeintzuk izango lirateke egungo erronkak?

Gure erronka garai berrietara egokitzea da beti. Alde horretatik, gaur egungo gizartearen ezaugarri nagusienetarikoa da aldaketak oso-oso azkar gertatzen direla. Horregatik ezin dugu lo hartu, oso adi egon behar dugu gizartearen esparru guztietan zer gertatzen den ikusi eta atzera geratu ez gaitezen. Horrela baino ez dugu lortuko gure errealitatearekin bat egingo duen ikastola aurrerakoia eta positiboa eraikitzen jarraitzea. Baina hori guztia ezinezkoa litzateke, daukagun lan talde profesional, arduratsu eta ekintzailearengatik ez balitz eta nola ez, beraien lanak bat egingo ez balu gurasoen konfiantza eta elkarlanarekin.