BIZI dugun krisi ekonomiko eta sistemiko latz honetatik ateratzeko formula magikoa duenak gezurra dio eta herritarraren mesfidantza osoa merezi du. Baina are eta gezurtiagoa da Troikaren ereduarekin aterako garela barreiatzen duena. Ez dago formula magikorik, baina bai ildo nagusi eta argi batzuk. Susan Georgek adibidez, lau kontzeptu argi hauekin azaltzen du norabidea: gaur egun finantzena da esparru garrantzitsuena, ondoren ekonomia, gizartea eta planeta datoz. Ordua da ordena iraultzeko, bestela jai: planeta, gizartea, ekonomia eta finantzak.
Azken hamarkadetan kapitalismoak hain basati jokatu du munduarekin, krisi sistemikoa ekarri duela, ohiko klase borrokarena gaindituz. Klasiko bat da gizateriaren historian: pobreago izatea saihestu gura duen gizarte multzoa eta gero eta aberatsago izan gura duenaren arteko borroka, oraingoan gainera mundua guztientzat arriskuan jarriz.
Duela lau hamarkada Chicagoko Eskolako ideiak indarra hartzen hasi zirenetik, kapitalismoak inoizko hazkunde ekonomiko handiena ezagutu du globalizazioarekin. Aberats eta txiroen arteko inoizko zangarik handiena zabaldu duen moduan. Eta munduan jaun eta jabe egin ondoren, Bigarren Mundu Gerraren ostean, Europan zabaldutako ongizatearen gizartea desegitea da egungo helburu nagusia. Soldatak, lanpostua, pentsio sistema eta babes publikoan sekulako atzerakadak eman ondoren, asteko lan egun kopurua handitzea izango da ondorengo helburuetakoa. Nazioarteko Diru Funtsa (NDF), esaterako, Greziako Gobernua bost lan egunetatik seira pasatzeko presionatzen ari da.
IRAILAREN 26ko grebaren testuingurua hori da eta historiak zerbait irakasten badu, zera da, langileen edo txiroenen borrokarik gabe jai dagoela. Europako Batasuneko eremuan jarrita, gero eta gehiagok ikusten du Ipar aberats eta Hego txiroaren arteko arrakalak batasuna hautsi dezakeela, bai iparraldeko askok hala nahi duelako, eta hegoarekiko iparraren herstura gero eta jasanezinagoa delako. Bere sorreratik inoiz ez bezala, EB kolokan da. Eta egungo norabideari zentsu hertsian eta luzaroan jarraituz gero, hori izango da herrialde txiroagoen irtenbide bakarra, euroa eta EB uztea. Edo hori, edo eskubidetan Hirugarren Munduarekin parekatzea.
Egoera Euskal Herrira ekarrita, azken lau urteko bosgarren greba orokor hau Espainiaren erreskate zuzenaren atarian emango da. Dagoeneko, gehiengo zabalak barneratua du berau udazkenean iragarriko dela, berdin da zein formulapean kamuflatua eta, berriz ere, neurri oso latzei baldintzatua. Pentsioak txikituko dira, gastu publikoaren murrizketak jario handian jarraituko du eta lanpostuen galerak ere bai. Erreskateak erreskate, dirua alde egiten ari da Espainiatik. Orain su-eten txiki bat eman dezake, baina badaki egoera okertzera doala eta badu non inbertitu, dirua egiteko aukera errazenak eskainiko dizkiotenak ugari dira oraindik, Eurovegasekoa ikusi besterik ez.
Hego eta Erdialdeko Amerikan hamarkada galdua izan zen 1980koa eta hasi berri den hau gisa horretakoa izan daiteke Espainiarentzat. Horren adierazle asko egon daitezke, baina garrantzitsuena zorraren tamaina da: nola demontre itzultzen dira eremu publikoa, enpresak eta familien artean pilatutako 2,5 bilioi euro horiek? Erantzuna erraza bezain ezkutatua da: ezin da. Bai, Espainiak ezingo du bere zor hori ordaindu. Kapitalak badaki hori, besteak beste horregatik egiten du ihes Espainiatik arrapaladan, horregatik estutzen du Troikak hainbeste Madril, horregatik baliatzen du egoera ongizate eredua suntsitzeko. Hartzekodunek ahalik eta diru gehien berreskuratu dezaten edo, ordainetan, kapitala ahalik eta errazen mugitu dadin baldintzak eskatuz.
Horregatik da horren garrantzitsua herritarren lana, borroka eta erresistentziarako jarrera, horiek gabe merkatuen bultzada gera ezina izango delako. Kapitalak bere lobbyekin presionatzen du, herritarrek gizarte presioarekin eta botoarekin. Erabili ditzagun gure armak.
Gobernuak aberriratu ondoren, ia urtebetez bizi behar izan dute aterpetxeetan eta ostatu pribatuetan, eta etengabe lekualdatu dituzte. Gaur egun erabiltzen duten aterpetxea urriaren 31n utzi beharko zutela esan zieten azkenekoz, nahiz eta badirudien beste luzapen bat ezarriko... [+]
Hainbat emakume-langile esplotatu eta horiei sexualki eraso egin dieten jabeen taberna pinturaz margotu zuten ezezagunek domeka gauean Getxoko Areeta auzoan. Pinturaz gainera, aldarri bat ere margotu zuten ondoko horman: "Erasoen aurrean klase batasuna".
Gaur gauean, urriak 17, 88 urte faxistek Jose Ariztimuño, Aitzol, hil zutena. Fusilamendu pelotoiaren aurrean ez zuela isilik gelditu nahi irakurri berri dut. Soldaduei tiro egitea kosta egin omen zitzaien, behin eta berriz agindu behar izan omen zieten su egiteko. Hala... [+]
Espainiako Lan ministro Yolanda Diazen proiektuaren aurka agertu da Banaketa Enpresa Handien Elkartea (Anged): "Joko-arauen aldaketa" ez du onartzen.
"Erraldoiei buruzko ipuina nahi dugu, haur txiki nahiz koskortuagoentzat". ARGIAk enkargua egin zien etxekoak ditugun Gorka Bereziartua kazetariari eta Adur Larrea ilustratzaileari. Emaitza: Abentura erraldoia. Salba dezagun kalejira. "Gauza berriak probatzeko... [+]
TikTok enpresaren barne-dokumentuen filtrazio batek adierazi duenez, enpresa jakitun zen 15 urteko hainbat neska zuzenekoetan biluzten zirela gizonezko helduek bidalitako txanpon birtualen truke. Sare sozialeko hainbat dokumentutarako sarbidea ahalbidetu zuen akats bati esker... [+]
Kritiken artean deportatu ditu Italiak hamasei errefuxiatu Albanian eraiki duen "harrera-zentro" batera. Proiektua 2023. urtean erabaki zen Meloniren Italiaren eta Albaniako Ramaren arteko akordio bat izan zela eta, eta "migrazio-kudeaketak bizkortzea" du... [+]
Goiburu hori soilik irakurri eta ezinezkoa nor den edo nor zen asmatzea, baina bazen nor!
Ángel González Olvera, Mexikon ezagutu genuen duela 11 urte bertsolariok hango inprobisatzaileekin jardunaldi batzuetara gonbidatu gintuztenean. Mendi gain batean bizi zen,... [+]
Mexiko Hiria, 1968ko urriaren 2a. Hilabete batzuk lehenago, ekainaren 22an abiatutako ikasle mugimenduak mitin bat antolatu zuen Hiru Kulturen Plazan, hiriko Nonoalco-Tlatelolco unitatean. Mexikoko ejertzitoak eta Batallón Olimpia talde paramilitarrak bildutako ikasleei... [+]
Erdi Aroan Jaungoikoa jaun eta jabe zen bezala, garai modernotan merkatuaren eta bere lege zurrunen menpe bizi gara. Goi mailako soldata erraldoiak merkatuak zehazten omen ditu; izan ere, Iberdrola edo BBVAko CEO-en sariak beraien arloko merkatuek finkatzen omen dituzte, nahiz... [+]
Tomas Mororen Utopia liburuko utopiarrek leitzea maite omen zuten. Hizkien bueltako hezkuntza onaren ondorioz, haurtzaroan hasi eta helduaroan ere aritzen ei ziren, inork manatu beharrik gabe, leitzen eta ikasten eta gehiago leitzen. Pentsa, aisialdia horretara emanak bizi zuten... [+]
Sandra Cisnerosek idatzitako The House on Mango Street mugaldeko liburuan pertsonaia baten txakurrak bi izen ditu: bat, espainolez; bat, ingelesez. Beharbada kontu harrigarria gerta liteke lehen begiratuan, baita liburu baterako ere, baina lasaiago pentsatuz gero ohartuko gara... [+]
Iraileko igandeetan ohitura da gure inguruetan Erniora igotzea, Zelatunen dantzan aritzea eta txorizo muturra, edo, jatea. Eguraldi txarrenaz ere ez da jenderik falta izaten. Aurten lagunak goizago abiatu eta ni berandututa, bakarrik nindoan estratan gora, beherantz zetozen... [+]
Berrogei urte eginen du urriaren 24an Georges Ibrahim Abdallah libanoarra atxilotu eta preso sartu zuela Frantziako Estatuak, eta horrenbestez Europako preso politiko zaharrena da. Palestinaren askatasunaren aldeko militantea, Libanoko Frakzio Armatu Iraultzailearen sortzailea... [+]