Uda irekia
Armairu baten maneran irudikatzen dut neure gorputza, kaxoi ezberdinez osatua. Kaxoi batzuk altuak eta zabalak dira, beste batzuk txikiak eta kurbatsuak, denetarik badago nire gorputz honetan. Batean, nire desioak gorde ditut. Beste batean nire gezur txikiak eta nire azken zigarroak. Azken kaxoi batean urtean zehar amestutako muxu guztiak ditut pilatuta, laztan sotil batzuekin batera.
Azken urtean agenda eta erlojuaren orratzen arabera bizi izan naiz, arnasa hartzeko tarte gutxi gordeta. Eta urte osoko martxaren ondoren astun sentitu dut gorputza, enbor zahar baten modura. Kaxoietatik tiraka aritu naiz, baina alferrik. Ez etxean eta ez kalean, indarrik ez dut bildu ahal izan deus ere irekitzeko.
Eta orduan oporrak iritsi dira, eta karabana baten modura gurpilak jarri dizkiot nire armairu zaharkituari. Paseatzera eraman dut armairua bizilagunaren herrira, Xiberoko mendi punta batera, hain zuzen ere. Eta han non isilunea zinez isilunea den, zinez eijerra, zinez geldia, han non distantziak ez diren nabari, ez baitago inongo presarik inora iristeko, han aspaldi itxitako kaxoiak mugitzen hasi zaizkit.
Ohartu gabe, goiz batean, usainen kaxoia ireki zait. Belarrak, beroak eta behien gorotzak nire barruko hainbat ate ireki dizkit, eta errekan ikusi dut neure burua, haurra bezala, harri batetik bestera saltoka. Xiberoko hitz goxoak nire belarrietara ailegatu dira ondoren, eta aspaldian blindatutako barnebideak zabaldu dizkidate. Azkenik, nire amaren adina izango zuen andre baten eskutik pasodobleak dantzatu ditut Mauleko taberna zahar batean, eta hor bai, pelbisean blokeatutako azken kaxoiak ere askatu zaizkit.
Uda irekia eman dut Xiberoan, eta jende anitz eta askotarikoa ezagutzeko aukera eijerki baliatu dut gorputza aire freskoaz bustitzeko. Xiberoan ez da jende asko ikusten kalean, baina bizitza bertan da, edozein etxearen atzeko atarian. Bizimodu propioa bilatzen eta eraikitzen ari den jendea ezagutu dut, eta begirada bakoitzarekin kaxoietan gordetako ilusioa eta sentsualitatea piztu zait. Xiberoan jendea barreiatuta bizi da, ni mendi punta honetan, zu beste hartan, baina plan irekiak egiten dira, jendeak elkar gonbidatzen du, eta gaualdi horietan beti bada sorpresarik. Han non hiririk ez den, han sentitu ditut gertuen besteen ametsak. Ez da autobiarik behar bizitzaren abiadura sentitzeko. Irekia da mundua, mugimenduan dagoen jendea dagoen bitartean.
AEBek Ukrainako gerraren aurrean egindako jarrera aldaketaren barruan, “lur arraroak” deiturikoak negoziaziorako gai nagusi bilakatu dira Volodymyr Zelenskyren eta Donald Trumpen artean. Lehenak nahi du AEBek bere segurtasuna bermatu dezatela Errusiaren aurrean,... [+]
Asteburua baino lehen lau gatiburen gorpuak itzuliko ditu Hamasek. Horrela, Gazarako su-etenaren lehen faserako adostutako preso truke guztiak gauzatuko dituzte Israelek eta talde palestinarrak.
Lestelle-Betharramgo (Biarno) ikastetxe katolikoko indarkeria eta bortxaketa kasuen salaketek beste ikastetxe katoliko batzuen gainean jarri du fokua. Ipar Euskal Herriari dagokionez, Uztaritzeko San Frantses Xabier kolegioan pairaturiko indarkeria kasuak azaleratu dira... [+]
.jpg)
31 urteko emakume kolonbiarra osasun zentrora eraman ordez ertzain etxera eramatean agenteek "akatsa" egin zutela aitortu du Segurtasun sailburuak, baina azpimarratu du ez zuela "jipoirik" jaso.
Jarritako kondenak barkatzearen truke, armadara batu da preso andana. Azken urtean, errekrutatze-legeak gogortu ditu gobernuak.
Arma nuklearren produkzioarekin, mantentze lanekin eta modernizazioarekin loturak dituzten hainbat enpresa aztertu dituzte, eta horien artean agertzen dira BBVA, Santander bankua eta SEPI.
Iazko urriko bileran lortu ez zuten akordioa erdiestea espero dute COP16ko parte-hartzaileek, eta ostegun honetan dute gailurraren azken eguna. 2030. urtea bitartean, bioaniztasunaren alde 200.000 milioi dolar bideratzeko engaiamendua hartu zuten 2022ko COP15 gailurrean, eta... [+]
570.000 familiak euren haurren ikasgeletako hizkuntza nagusia zein izango den bozkatzeko aukera dute martxoaren 4ra arte: gaztelera edo katalana. Garikoitz Knörr filologoaren eta euskara irakaslearen arabera, kontsultak "ezbaian" jartzen du katalanaren... [+]
Martxoaren 29an ospatuko dute irratiaren 40. urteurrena, musika, literatura eta tailerrak bilduko dituen Txapa Egunarekin.
"Ipar Euskal Herria gaztez odolusten ari da". Sail berriak sortu goi-mailako ikasketetan, etxebizitza sozialak egin gazteentzat edo aisialdia euskaraz bermatu… Hamabost proposamen konkretu egin ditu Xuti Gazte ezker abertzaleko gazte antolakundeak.
Uribe Kosta BHI institutuko hainbat ikaslek salatu duenez, mezu "iraingarriak, matxistak eta homofoboak" jaso dituzte Batxilergoko beste ikaskide batzuengandik. Horrez gain, gaineratu dute mezuak irakasle bati ere bidali dizkiotela eta beste ikasle batzuen... [+]
Urruña, 1750eko martxoaren 1a. Herriko hainbat emakumek kaleak hartu zituzten Frantziako Gobernuak ezarritako tabakoaren gaineko zergaren aurka protesta egiteko. Gobernuak matxinada itzaltzeko armada bidaltzea erabaki zuen, zehazki, Arloneko destakamentu bat. Militarrek... [+]
Aiaraldeko hainbat irakaslek mezua igorri diete ikasleen guraso eta familiei, dagoen informazio zurrunbiloan, grebarako arrazoiak modu pertsonalean azaltzeak euren borroka eta lanuztea hobeto ulertzeko balioko dielakoan.
Biologian doktorea, CESIC Zientzia Ikerketen Kontseilu Nagusiko ikerlaria eta Madrilgo Rey Juan Carlos unibertsitateko irakaslea, Fernando Valladares (Mar del Plata, 1965) klima aldaketa eta ingurumen gaietan Espainiako Estatuko ahots kritiko ezagunenetako bat da. Urteak... [+]
Ezpatak, labanak, kaskoak, fusilak, pistolak, kanoiak, munizioak, lehergailuak, uniformeak, armadurak, ezkutuak, babesak, zaldunak, hegazkinak eta tankeak. Han eta hemen, bada jende klase bat historia militarrarekin liluratuta dagoena. Gehien-gehienak, historia-zaleak izaten... [+]