Nola hartu aurre jaiotza goiztiarrei?
Erditze goiztiarra da jaiotza-inguruko gaixotasun nahiz heriotza-tasen arrazoi nagusia. Zenbat eta goiztiarragoa izan jaioberria, orduan eta arrisku handiagoa arazoak izateko (ikus taula).
Gaur egun, laguntza bidezko ugalketa-teknikekin asko gehitu da haurdunaldi anizkoitzen tasa. Teknika horiekin lortzen diren haurdunaldien ia %45ean bikiak sortzen dira, eta %7an hirukiak edo gehiago. Laguntza bidezko ugalketa-teknikak eta ama adinean aurrera joatea dira gaur egun haurdunaldi anizkoitzak gehitzearen bi kausa nagusiak.
Prematuritate-tasak aldatu egiten dira herrialde batetik bestera. Espainiako Estatuan, adibidez, zifra ofiziala %9koa da, eta AEBetan %13koa. Arazoa aski larria den arren, prematuritate-tasa apenas aldatu den azken hamar urteotan. Historikoki, prematuritatea murrizteko egin izan diren saio eta ahalegin guztiak etsigarriak gertatu dira. Amak bere jarduera gutxitzea, ohean atsedena hartzea, umetokiaren uzkurraldiak gutxitzeko tratamendu medikua, eta antibiotiko bidezko terapia luze-zabal erabilitako tratamenduak izan dira, baina ez dute arrakastarik lortu.
Azkenaldian aurrerapauso garrantzitsuak izan dira prematuritatearen prebentzioan. Ikerketaren lerroak bi izan dira funtsean: alde batetik, inoiz garaiz aurreko umeren bat izan duten emakume haurdunetan egindako saiakuntzak. Erditze goiztiar bat izan duen emakumeak hurrengo erditzea ere goiztiarra izateko arrisku handiagoa izango du.
Haurdun talde horrekin egindako ikerketek frogatu duten bezala, amari haurdunaldiko 16. astetik aurrera progesterona emateak %35ean murrizten du prematuritatea errepikatzeko arriskua. Progesteronak ez dauka inolako albo-ondoriorik, ez amarentzat ezta haurrarentzat ere.
Haurdunaldi anizkoitzetan, aldiz, progesteronak ez dakar inolako onurarik.
Bestetik, saiakuntzak egin dira umetoki-lepo laburtua duten emakume haurdunekin. Ikerketa horietan, emakume haurdunaren umetokiko lepoa neurtu da, baginako ekografia bidez, haurdunaldiko 20. astearen inguruan. Progesteronarekin tratatutako emakume taldeak %45eko murrizketa izan zuen prematuritate-tasan, eta %43koa jaiotza-inguruko morbimortalitate-tasan. Haurdunaldi anizkoitzen kasuan, progesteronak ez dakar inolako onurarik haurdun talde horretan ere.
Ebidentzia zientifiko horrekin, progesterona bidezko prebentzio tratamendua eskaini beharko zaie aurrerantzean aldez aurretik seme-alaba goiztiarren bat izan duten emakume haurdunei, baita baginako ekografia bidez egindako neurketan umetoki-lepo laburtua dutenei ere.
Bide luzea geratzen da oraindik prematuritatea errotik desagertzeko, baina aurrerapauso horiek pozgarriak eta itxaropentsuak dira, tresna erraz eta segurua eskaintzen baitiote ginekologoari.
Oraintsuko argitalpen mediku batek esan duenez, umetoki-lepo laburtua duten emakumeengan pesarioa ezartzeak murriztu egiten du prematuritatea, baina ikerketa gehiago behar dira datu horiek egiaztatzeko.
ELAk eta LABek EREa baztertu eta berau erretiratzea galdegin dute. Sindikatu biek gogoratu dute 2023an antzeko neurriak geldiaraztea lortu zutela mobilizazioen bitartez
Mendebaldeko Saharako giza-eskubideen egoeraren azterketa egiteko bidaia egin dute Euskal Fondoko eta Eusko Legebiltzarreko kide batzuek. Hegazkinetik ezin izan dute jaitsi ere egin. Legebiltzarkideek Marokoren jarrera “lotsagarria eta onartezina” dela adierazi dute.
Astearte honetan Baionan egitekoa zen zazpi herritarren aurkako epaiketa zortzi hilabetez atzeratu dute. Iazko Korrikan, Irun eta Hendaia arteko Santiago zubia zeharkatuz, 36 migratzaileri Ipar Euskal Herrian sartzen lagundu izana egotzi die Frantziako Justiziak. Defentsak... [+]
Urtarrilaren 16an, Madrilgo administrazioko Trantsizio Energetikorako Ministerioak irrikaz eta kezkaz itxaroten genuen “Itsaraz” proiektuaren gaineko ingurumen-inpaktu adierazpena argitaratu zuen. Ebazpenak makroproiektu honen aurkako erabaki irmoa bezain argia... [+]
Asteburu honetan 'estetikoa' hitzaren inguruan pentsatzen aritu naiz, lagun batek esandako esaldi baten harira: “Lan hau estetikoa da”. Estetikoa hitzaren etimologia aztertu dut, badirudi jatorrian zentzumenen bidez hautematea zela bere esanahia, eta gerora... [+]
Mexikoko bi emakume hauen bizitzak indarkeriak eta desplazamenduak zeharkatzen ditu. Haien familiako edo komunitateko kideak hiltzen ikusi dituzte, eta krimen antolatuak zabaltzen duen terrorea azalean sentitu dute; mehatxuak, jazarpena... ohiko dituzte. Baina horrek guztiak... [+]
Aurreko egunean, Bilbon, lagun batekin elkartu nintzen Bira tabernan. Tar-tarrean ari ginen oso gustura eta esan nion: “Noski, Giputxia zarenez, kar-kar-kar”. Eta berak nabarmendu zuen ez zela gipuzkoarra. Nik ongi ulertu gabe, jarraitu nuen esaten, “A! ez?... [+]
Zalantza asko izan ditut, meloia ireki ala ez. Ausartuko naiz, zer demontre! Aspaldian buruan dudan gogoeta jarri nahi dut mahai gainean: ez da justua erditu den emakumearen eta beste gurasoaren baimen-iraupena bera izatea. Hobeto esanda, baimen-denbora bera izanda ere, ez... [+]
Mundu mailako erasoaldi inperialista betean gaude, mendebaldeko burgesiak gidatuta. Ofentsiba inperialistak hartu duen forma gerrarena da, aldaera guztiekin: gerra ekonomikoa, gerra kognitibo eta kulturala, lawfarea; eta, noski, gerra militarra. Mendebaldeko inperialismoak... [+]
Azken urteotan, industria politikaren kontzeptua hainbat mailatan indarrez berragertu da. Neoliberalismoaren mailua izandako erakundeak, Nazioarteko Diru Funtsak, gaur egun zera azpimarratzen du: merkatuek baliabideak modu eraginkorrean esleitzeko eta arazo horiek konpontzeko... [+]