argia.eus
INPRIMATU
Simaurra egiteko makinak
Jakoba Errekondo 2012ko otsailaren 21a

Herrilanean sinesten badugu ingurumena zaintzea da lehentasunetan lehena. Gure lurrari lotuta bizitzea. Geure baliabideekin bizitzea, beste inondik lapurtu eta estraperloan ekarri beharrik gabe. Horrek, batez ere, duguna ahal den ondoen baliatzea esan nahi du. Kolkoa bete diru dabilenak mundua aurrean eramaten du, baina baita etorkizuna erre ere. Azkarxeagoak eta jantziagoak diren jendarteak alderantzizkoan gailendu dira: lurrari kentzen dizkiotenak erabili, berrerabili, berrerabili eta berrerabili.

Hari horretatik, Australiatik datorkigu berria. Sydneyko Unibertsitateko Teknologikoko irakasle Dena Fam-ek egin digu proposamena: gure gernuan doazen ongarriak jaso eta erabiltzea. Pixa egiten dugunean jariatzen dugun gernua esterila da eta landareek hazteko behar-beharrezko dituzten oinarrizko elikagaiak ditu, tartean nitrogenoa, potasioa eta fosforoa. Pentsatze hutsak baten bati muturra okertzerainoko nazka emango dio, baina gauza naturalenekin gero eta maizago ikusten den keinua da; gure jendartea naturatik eta naturaletik gero eta urrunago dagoenaren seinale. Gernua berrerabiltzeko bereizi egin behar denez komun-zuloko ontzi aproposa asmatu dute, gorotzak eta gernuak bakoitza bere aldetik bideratuko dituena. Bada, Suedian, Alemanian, Txinan, Suitzan eta abarretan probetan aritu ondoren, Australian bertan jarri dute. Batik bat fosforoa berreskuratzea da helburua; urria eta mugatua da eta alderantzizko neurrian behar dute landareek. Hau da, guk bizi nahi badugu fosforoa berreskuratzen hasi beste aukerarik ez dugu. Era berean ur gutxiago eta hobeto erabiltzen da.

Gure arbasoek beren gorotzak eta gernuak berrerabiltzen zituzten. Makina bat jendek gogoan izango du baserrietako garai bateko komuna: ukuiluan zegoen simaur pilaren pare-parean goiko solairuan zegoen zuloa. Etxeko animalia guztien hondakinak simaur pila berera. Simaurtegian ondu ondoren baratza, soroa, sagastia, belazea edo dena delakoa ongarritzera.

Etorkizunari begiz begi begiratuko al diogu? Simaurra egiteko makina baino zerbait gehiago ba ote gara?