Hego Poloan ez da garailerik
Antartika, 1912ko urtarrilaren 18a. Robert Falcon Scott kapitaina buru zuen espedizio britainiarra Hego Polora iritsi zen. Baina haien aurpegietan ez zen irribarrerik, iristean Norvegiako bandera bertan zegoelako. 34 egun lehenago Roald Amundsen izan zen Hego Poloa zapaltzen lehena. Nolatan lortu zuen Norvegiak, herri gazte eta txikiak, potentzia britainiar ahalguztiduna lehia horretan mendean hartzea?
Hasteko, Amundsenek amarrua erabili zuen. Bere espedizioa isilean abiatu zen, eta bidean zela Scotti eta Norvegiako errege Haakoni telegrama bidez jakinarazi zien erabakia. Lau eguneko abantaila lortu zuen horrela, baina tarte hura ez zen helmugan erabakigarria izango.
Lerei tiratzeko, norvegiarrak 52 txakur eskimal bildu zituen. Scotten taldeak, aldiz, bide hasieran soilik erabili zituen txakurrak eta tarterik handiena espedizioko kideek beraiek lerei tiraka egin behar izan zuten. Amundsenek, bidean, txakur asko hil zituen gainerako txakurrak eta espedizioko kideak elikatu ahal izateko. Baina Scottek ez zuen animaliarik sakrifikatu nahi.
Pertsonak aukeratzerakoan ere finago ibili zen norvegiarra: txakurretan aditu bat, mugazain bat, eski txapeldun bat eta balea-arpoilari bat bildu zituen. Scotten taldekideak ez zeuden espezializatuta, eta ez zuten ia esperientziarik latitude haietan.
Amundsenek bete-betean asmatu zuen aholku eske inuitengana jo zuenean. Haien berokiak erabili zituen, haien elikadura ohiturak aintzat hartu zituen... finean, haien esperientzia bere egin zuen. Britainiarrak, berriz, potentzia esploratzaile nagusia izan ziren mende askotan, eta ez zuten uste inoren laguntza behar zutenik.
Eta, azkenik, Amundsenek zortea lagun izan zuen. Ordura arte mapetan ez zegoen glaziar ezezaguna zeharkatzeko erabaki arriskutsua hartu zuen, bidea laburtzeko, eta ez zuen eragozpen handirik topatu. Scottek, ordea, bide “zaharra” aukeratu zuen, teorian seguruagoa. Baina britainiarrek ez zuten eguraldia alde izan. Hego Polora lehenak ez iristeaz gain, espedizioko kide guztiak itzuleran hil ziren, kanpamendu nagusira iritsi baino lehen.
Hala, Scotten porrota erabatekoa izan zela esan daiteke. Baina lehiakidearen garaipena ez zen itxuraz erabatekoa izan. Roald Amundsenek berak zera esan zuen Hego Poloa zapaldu zuen lehen gizakia izan eta hilabete batzuetara: “Ez dut inor ezagutzen bere desioen hain aurka dagoenik. Txikitatik Ipar Polora iristea izan da nire ametsa, eta Hego Polora iritsi naiz”.
Arratzua-Ubarrundiako "Proiektu honi ez!" plataformak adierazpen hau kaleratu du, udalerri horretako EH Bilduko hiru zinegotziek dimisioa aurkeztu berritan.
Arratzua-Ubarrundia (Araba) herriko EH Bilduko hiru zinegotziek dimisioa eman dute Solariaren zentral fotovoltaikoagatik. Hau da hiru zinegotziek, Txetxu Zengotitabengoak, Laura Sanchok eta Javier Ruiz de Arkautek, herritarrei zuzendu dieten agur mezua.
Maiatzaren 8an hasiko da Bizkaiko Bertsolari Txapelketako sailkapen fasea. Zortzi saio bikoitz jokatuko dira maiatzeko eguenetan. Sarrerak eskuragai daude bertsosarrerak.eus atarian.
Iazko uztailean, ARGIAren 2.880. zenbakiko orrialdeotan genuen Bego Ariznabarreta Orbea. Bere aitaren gudaritzaz ari zen, eta 1936ko Gerra Zibilean lagun egindako Aking Chan, Xangai brigadista txinatarraz ere mintzatu zitzaigun. Oraindik orain, berriz, Gasteizen hartu ditu... [+]
Joan den urte hondarrean atera da L'affaire Ange Soleil, le dépeceur d'Aubervilliers (Ange Soleil afera, Aubervilliers-ko puskatzailea) eleberria, Christelle Lozère-k idatzia. Lozère da artearen historiako irakasle bakarra Antilletako... [+]
Mila milioika mintzo dira agintariak. CO2 isurketak konpentsatzeko neurri eraginkor gisa aurkeztuta, zuhaitz landaketei buruzko zifra alimaleak entzuten dira azken urteetan. Trantsiziorako bide interesgarria izan zitekeen, orain arteko oihanak zainduta eta bioaniztasuna... [+]
Japonia, XV. mendea. Espioitzan eta hilketa ezkutuetan espezializatutako eliteko talde militarra sortu zen. Edo horixe uste du behintzat Stephen Turnbull historialari britainiarrak. Beste aditu batzuen ustez, askoz lehenago sortu ziren ninjak, duela 2.300-2.500 urte inguru. Eta... [+]
2022ko ekainaren 7an, Directa-k serie luze bateko lehen polizia infiltratuaren kasua argitaratu zuen. Martxoaren 5ean, Belen Hammad fikziozko izena erreta geratu zen, polizia-argotean dioten bezala. Jada hamar dira Directa, El Salto eta El Diario-k azken hiru urteetan argitara... [+]
Igande gaua. Umearen gelako atea itxi du, ez guztiz. Ordenagailu aurrean esertzeko momentua atzeratu nahi du. Ordu asko aurretik. Zazpietan jaiki da, eta, bihar ere, astelehena, hala jaikiko da. Pentsatu gabe ekiten badio, lortu dezake gauak pisu existentzialik ez izatea. Akats... [+]
Naomiren etxeko eskailerak igotzen ari dela datorkion usainak egiten dio memorian tiro. "Ez da sen ona, memoriaren eta emozioaren arteko lotura da. Baldintzapen klasikoa", pentsatzen du Peterrek bere golkorako Intermezzo-n, Sally Rooney irlandarraren azken eleberrian... [+]
Aranzadi Zientzia Elkarteko Etnografia Sailaren zuzendari berria da Maite Errarte Zurutuza (Beasain, 1995), urrian Fermin Leizaolaren lekukoa hartu ondoren. Kultura materiala aztertzen jarraitzeko beharra azpimarratu du, gizartearen memoria eta bizimodu aldaketak erregistratzeko... [+]
Oldarraldia ari du EAEko administrazioa euskalduntzeko erabakien aurka, berriz ere, enegarren aldiz. Oraingoan berrikuntza eta guzti, espainiar epaitegiak eta alderdi eta sindikatu antieuskaldunak elkarlanean ari baitira. Ez dira izan akats tekniko-juridikoak zuzentzeko asmoz... [+]
Lurraren alde borrokan dabilen orok begi onez hartu du Frantziako Legebiltzarrak laborantza lurren babesteko lege-proposamenaren alde bozkatu izana. Peio Dufau diputatu abertzaleak aurkezturiko testua da, eta politikoa eta sentimentala juntaturik, hemizikloan Arbonako okupazioa,... [+]
