argia.eus
INPRIMATU
Antibiotikoen (kontrako) erresistentzia
  • Zenbait bakteriok antibiotiko jakinen eraginei eusteko duten gaitasuna da erresistentzia, baldintza berdintsuetan antibiotiko horiek beste bakterio batzuen bizitza edo hazkundea galarazten duten arren.

Jabier Agirre 2011ko azaroaren 22a

Aurreko esaldi korapilatsua xeheago aztertuz, bakterio batzuen kontua dela ikusten dugu, ez bakterio guztiena. Hurrengo puntuan azaltzen saiatuko naizen bezala, erresistentzia, zorionez, ez da beti gertatzen, kasu gutxi batzuetan baizik.

Arrazoiak

Usu, bakterioen geneen egitura aldatzearen ondorioa da erresistentzia. Hala, bakterioaren kanpoko aldea inguratzen duen mintzaren osaera ere aldatu egiten da, eta antibiotikoek ezin izaten dute mintz hori zeharkatu, eta are gutxiago bakterioaren muinera iritsi. Edo bakterioak fermentu batzuk fabrikatuko ditu, antibiotikoak ezertarako balio ez dutela utziz, edo beren nutrizio-modua aldatuko dute, eta antibiotikoak blokeatzen dituen produktu eta elikagaien beharrik gabe irauten ikasiko dute. Bakterio batzuk inaktibo dauden bitartean soilik dira erresistenteak, edo normalean egoten diren inguruaren ezaugarriak (azidotasun-maila edo pHa, oxigenoaren presentzia edo oxigenorik ez egotea...) mantentzen diren bitartean.

Zenbait kasutan, bakterioen geneetan gertatzen diren aldaketak euren ondorengoetara transmititzen dira, eta hala, posible da erresistentzia hori bakterio batetik beste batera igarotzea, bakterioen artean sortzen diren komunikazio berezi eta bitxiak baliatuz, edo badirelako gene horiek garraiatu eta bakterioen barrura sartzen dituzten birusak (bakteriofago esaten zaie, bakterioak jan egiten dituztelako). Arrazoi horiek guztiak direla medio, erresistentziaren arazoa gorantz doa pixkanaka, eta gero eta germen erresistente gehiago daude, ospitaleko giroan batik bat.

Ondorioak

Antibiotikoekiko erresistenteak diren gero eta bakterio gehiago egoteak zaildu egiten du bakterio horiek sortzen dituzten gaixotasunen tratamendua. Arazoa are larriagoa da antibiotiko bat baino gehiagoren kontrako erresistentzia agertzen denean. Izan ere, sendagai berriak aurkitzea ez da batere erraza.

Nola aurre egin egoerari

Antibiotikoak benetan beharrezkoak direnean baino ez dira erabili behar, eta zoritxarrez oso hedatuta dago botika horien abusua, umeengan batez ere. Sarritan inolako medikuk errezetatu gabe erabiltzen dira, eta kasu horietan oso litekeena da dosiak eta tratamenduaren iraupena egokiak ez izatea. Horrek erresistentziak sortzea errazten du, antibiotiko kantitatea ez baita aski mikrobioak ezabatzeko. Aitzitik, bakterioek erresistente egiten “ikasten” dute, baina ez bakterio horiek bakarrik, baita beren ondorengoek eta beste batzuek ere. Horregatik, kaltea ez da bere burua medikatzen den gaixoarentzat bakarrik izango, baita etorkizunean bakterio horiek edo beren ondorengoek kutsatu ditzaketen gainerako guztientzat ere.

Ezin aipatu gabe utzi hozturak nahiz faringitisak eta antzekoak antibiotikoekin tratatzeko ohitura txar eta aski zabaldua. Antibiotiko arruntek ez daukate inolako eraginkortasunik kasu horietan, birusek eragindako gaitzak baitira. Baina botika hartu eta egun gutxiren buruan gaitza berez desagertzen denez, jendeak antibiotikoen eraginez sendatu dela uste izaten du, eta okerreko ohitura desegokia uxatu ordez, are sendoago sinetsiko du hurrengoan ere antibiotikoak sendatuko diola gaitza.