HAUTESKUNDE kanpaina honen berezitasun nagusia da ortzemugan ez dela ETAren jardunik eta PSE eta PPko hautagaiek haren mehatxurik gabeko kanpaina egin ahal izango dutela. Eta hori bakarrik itzela da dagoeneko. Hortik aurrera, gatazkaren ondorio guztiak dantzan dihardute hautagaien mitin arteko joan-etorri zoroetan. Arnaldo Otegik espetxetik egin behar izatea kanpaina da horren adibide esanguratsuenetakoa. Oraindik ez da berdintasunik guztientzat.

Inkestei kasu egitekotan herritarra galduta legoke, muturrekoak baitira haien emaitzak. Seguruenik azaroaren 20a hurbildu ahala haien emaitzak gerturatu daitezke gehiago, baina orain artekoak muturrekoak dira. Bi adibide: Espainiako CISek egindakoan PSE nagusia da EAEn eta PP bigarren indarra; EAJ eta Amaiurrek hiruna diputatu lortuko lituzkete. Gizakerrek Deia-rentzat egindakoan (EAE oinarri) EAJ da nagusi eta Amaiur oso gertu du, biek bosna diputatu seguru lituzkete eta seigarrena lehian bien artean Gipuzkoan. PP eta PSE lirateke hurrengoak, baina EAJtik 7 eta 10 puntura hurrenez hurren.

Inkestak albo batera utzita, EAJren eraso dialektikoak ikusita, argi dago Amaiur dela bere aurkari nagusia. Izan ere erronka ez da txantxetakoa, historian lehenbizikoz galdu dezake bere hegemonia esparru abertzalean. Hori izango da datu garrantzitsuetakoa hilaren 20ko gauean. Madrilgo haizea lagun, PPk ondo eutsiko dio eta gaur gaurkoz PSEren emaitza da galdera ikur nagusia. 2008ko Zapaterok ez du zerikusirik 2010eko Rubalcabarekin, nahiz eta, Espainian ez bezala, Euskal Herrian PSEk atera diezaiokeen errentagarritasunik bakearen ideiari. Baina krisia da oraingoan aldagai nagusia, eta Espainian halako zartakoa hartuko badute, badirudi logikoa dela pentsatzea zigor horrek hemen ere izango duela islarik. Nafarroan garbiago bide daude kontuok eta badirudi diputatuen banaketa 3 (UPNPP), 1 (PSN), 1 (Amaiur) izango dela. Geroa Bai-ren boto kopuruari ere arretaz begiratuko zaio, zalantzarik gabe. Edozein eratan, hauteskunde guztietan dira ezustekoak eta alde horretatik hauek ez dira salbuespen izango.

INTERESGARRIENA, ordea, hauteskunde kanpainaren ondoren etorriko da. ETArenak ez du leku oso berezirik hartu Espainiako kanpainan, PPk uko egin dio gaiari eta PSOEk aho txikiarekin aldarrikatu du Rubalcabarean –ez Zapateroren – lorpena. Hauteskunde ondorengorako da presoena eta ondorioena, Mariano Rajoyk denbora behar du, bai egindako bidea desegiteko (iritzi publikoa, polizia, epaileak...) eta bai bere alderdian babesten den eskuin muturrari aurre egiteko. Bai, Rajoyk ez duela ETArekin negoziatuko jarri du hauteskunde programan, eta horrek esamesa ugari sortu du hemen, baina ez du ETArekin ezer negoziatu beharrik, nahikoa du legea berak nahi duen bidean betetzea eta kito; hobe litzateke ETArekin arituko balitz, baina Aieteko Adierazpena betetzeko ez du erakunde armatuarekin zuzenean hitz egin beharrik. Eta beharko balu ere, horretarako daude bitartekariak.

Hauteskundeen ondoren garbiago hasiko dira ikusten normalizazio politikoaren zantzuak. Amaiur Madrilen, preso gaixo larriak Euskal Herrian edo baldintzapeko askatasunean, Parot doktrina deseginda, Sorturen legeztatzea, alderdien arteko elkarrizketa sakonagoak, biktimen gaia lasaiago jorratzea, krisiari aurre egin beharra...

Bitartean abertzaleen erronka berriak joango dira finkatzen. “Independentzia!” dio bloke soberanistak eta indar metaketari ekin dio. Eta EAJ? Urriko Larrun-ek ematen ditu horretarako pista batzuk: Euskadi Europako nazio gisa ikusten da eta “diskurtso horrek etorkizuneko ezker abertzalearen diskurtso ideologikoarekin uztartzeko moduak eskaintzen dituela”, dio jeltzaleen barrenak ondo ezagutzen dituen Juanjo Alvarezek.

EHUko katedratiko honen ustez, oraindik asko egin liteke Gernikako Estatutuaren garapenaren bidetik, eta ondorengo hitzek iradokitzen dute zerbait jeltzaleen balizko estrategia hortaz: “Estatuarekiko harremanetan bilateraltasun osoa lortu gabe ere, aurrerapausoa litzateke. Adibidez: Kontzertu Ekonomikoaren ahalmena esparru politikora aldatuko bagenu, potentzialtasun ikaragarriak geneuzkake”.