Duela 6-8 hilabete bloga ireki zuenean apustua egin zuen lagunekin. Bea Sallaberry seguru zen sei hilabetetan topatuko zituela hamar egoera non epaitu edo kritikatu duten euskaldun gisa aritzeagatik. Sei-zazpi kontakizun egitera fite ailegatu da eta gogoan dituen batzuk idatzi gabe ditu oraino.

Egoera pozgarriak ere kontatu dituzu blogean. Ahozko azterketan, epaile zinela, “Mozarten edozein aire baino finagoa” entzuteko parada izan zenuen.
Posible da norbaitek hain ongi hitz egitea euskaraz? Gaur egunean ez da politikoki zuzena euskararen kalitateaz hitz egitea, garrantzi handiagoa ematen zaio euskaldun kopuruari, euskara erabiltzeari, baina batzuetan entzuten dituzu jendeak euskaraz eta pentsatzen duzu, “zertan ari gara?”. Ados, euskaraz ari da, baina masakratzen du. Badira euskaltegitik edo ikastolatik pasatu ez direnak, euskara etxean jaso dutenak, eta gutxitan entzuten den kalitate maila dutenak.

Azterketako ikasle fina horren adibide da, ezta?
Bai. Bestelako jendea etortzen da normalean. Erakustaldi bat egitera bezala datoz, uste dute erranaldi luze eta konplexuak eginez, subjuntiboa sartuz, hitz egin behar dutela. Hizkuntza bitxia sortzen dute, zuzena izan daiteke, baina ez da naturala. Azterketako hark orduak hitz eginen luke, hizkuntzari begiratu beharrik gabe.

Iritzi prefabrikatuak dituen jende kategoriaz aritu zara blogean.
Badira euskaltzaleak, badira euskaltzaleak ez diren euskaldunak, eta badira euskarari buruzko iritzia aldatuko ez dutenak, euskara zaharra dela uste dutenak, ez duela balio, gaur egun haur bati euskaraz egitea ez dela egokia uste dutenak. Jende horiek ez dute lotsarik zuri holako gauzak aurpegiratzeko.

Egoskorrak ala ezjakinak?
Beharbada denak ez dira euskararen traumatikoak (etxean euskara jaso ez dutenak), baina erraten dizute ez dela egokia euskaraz egitea edo konplikatua dela... Eta gu hasten gara argumentatzen luze eta zabal, onurak, elebitasuna... Anitzetan deusetarako ez, zeren eta pasatzen dugu denbora eta holako jendeak ez du iritziz aldatzen. Jendea etortzen bazaizu galderekin, kuriositate pixka batekin, ongi da, baina batzuetan behar da jendea inarrosi.

Pastelerian gazte baionesak espainolez ari zinela uste izan zuen. Euskaraz ari zinen.
Anitzetan gertatzen da. Hiriguneetan, erdialdean gutxiago, baina Baiona batean posible da bizitzea euskararekin sekula kontakturik izan gabe. Euskararen presentzia karrikan biziki txikia da. Noiz ikusten du euskara baionesak? Ez bada honat etortzen dela bazkaltzera [Kalostropean gaude, AEKren egoitzako tabernan].

Arnasguneen garrantzia aipatu duzu.
Ikaslearen kasuan zailena ikasteko motibazioa izatea da. Baina gero, non erabiltzeko? Arnasguneak badira, guk badakigu non diren, baina ikasten hasi den pertsona arruntak 6-7 urte behar ditu gutxienik oinarrizko maila lortzeko, eta gainera panorama guztia frantsesez dauka.
Ni super berezia naiz Iparraldean. Nire biziaren %80 euskaraz egiten dut, nire familia, lagunak, bizilagunak, lankideak... Guztiak euskaldunak dira. Baina euskaldun arruntak zenbat egiten du euskaraz? Aukerarik ez du. Badakizu badirela gune batzuk non euskaraz egin ahalko duzun, baina zure eguneroko bizian lagun guztiak frantses hiztun elebakarrak badira?

Arnasguneak, eta euskarak izan behar duen balio erantsia.
Irakasleok, euskara irakasten dugunean, etengabe lotu behar dugu jendeak ikasitakoa egin ahal duen erabilerarekin. Bultzatu behar dugu jende horiek zubiak egin ditzaten euskara nonbait erabiltzeko; izaten ahal da ekitaldi batzuen antolaketa, leku batzuk, beste jende bat ezagutzea, sareetan lotzea jendea... baina euskarari ematea funtzio bat: nik ikasi dut eta erabiliko dut ekimen honetan, honetan eta honetan. Bestela, nire lankide batek erraten du badirela “arinaiztarrak”. Euskara ikasten ari zara, baina ikasketek iraun dezakete hogei urte, ez baldin baduzu momentu batez salto hori ematen. Arinaiztarrek behar dute euskara baliagarri izatea, kultura, zentzu zabalean.

Hizkuntza eta kultura bereizita erabiltzen direla diozu.
Gaurko egunean kultura ondare bezala ulertzen dugu anitzetan, eta kulturaren definizioa berez ez da hori. Bestelako jakintza guztia ere euskaraz tratatu behar da. Hizkuntza transmisioa, familia transmisioarekin, eskola transmisioarekin edo AEKrekin lotzen da. Hizkuntzak balio du baldin eta erabilera esparrua baldin badu, nonbait kulturarekin loturaren bat baldin badu. Euskara eta kultura ez dira bereizi behar eta ahalik eta uztarketa handiena behar da, bestenaz biak galduko dira.

Dezepzioak eta frustrazioak agertu dituzu blogean, Iparraldean euskarak duen larrialdi egoera ez duzu ezkutatu. Alta, baikor ere bazara.
Iparraldean kalean gurutzatzen ditugu jendeak eta ez dakigu euskaldunak direla. Hainbesteraino barneratu dugu seguru asko ez dela euskalduna, non frantsesez hasten garen. Hor bada alimaleko lana egiteko, euskalgintza horretan ari da. Bestenaz, zure militantziaren esku gelditzen da beti. Sartzen zara herriko etxeko bulegoetan eta segur aski langileetako bat euskalduna izango da, baina hori jakitera iristeak galdeginen dizu indar bat egitea. Euskaraz egitea beti zerbait gehiago da, ez da zerbait arrunta.
Azken urteetan administrazioan ibili naiz klaseak ematen eta harritu naiz zenbat euskaldun den.