‘Inside Job’ Europan
Giza zitalkeria agerian uzten duen filma da Inside Job. Islandia du abiapuntu. Iparraldeko irla hau Europan biztanleko errenta handiena eta gizarte zerbitzuen sistema osatuena zuen eta gainera energia arloan autosufizientea da. Utopiatik gertuko egoera. Baina finantza espekulatzaileek hondoa joarazi zuten. Hortik New York-era garamatza filmak, trumoiaren bihotzera. Bertan, bankari, enpresari eta politikoen arteko sareak beren diru-gosea asetzeko boterea modu zabalean eta traketsean erabili zuten. Munduko ekonomiaren hondamendia etorri zen. Gizaki anker batzuk kea saltzen, mugarik gabeko espekulazioan, boterekerian, aberastasun lasterketa amaigabean aritzearen ordaina besteok pairatu behar izan dugu. Gupidagabeko sare horretan porrotak jota dauden bankariek eta izugarrizko dirutzak ordaindutako enpresariek ez ezik akademikoek, Etxe Zuriko aholkulariek, eta abar luze batek hartzen dute parte. Oscar saria jaso zuen Ferguson zuzendariak Obamarekiko etsipena ere erakusten du. Filmaren amaiera aldean estuasuna gorengo puntura iristen da, izan ere gizaki bihozgabe horiek zigorra saihesteaz gain AEBetako ekonomiako gidari lanetan jarri ditu Obamak. Ekonomiaren eta sistemaren lidertza izan dute eta izango dute etorkizunean ere atzera mundua beren nahierara moldatzeko.
Europan ere Inside Job propioa filmatzeko aktore zikoitz ugari badago. Gidoi egile eta ekoizle lanetan Europako Batasuna ariko litzateke: honek idatzi du nola munduko finantza krisia Europako zor publikoaren krisia bihurtu behar den. Hemen ere aktore lanetan ari diren nazioarteko finantza-eragileen laguntzaz Europako Batasuneko demokrazia ahularen porrota filmaren epilogoa litzateke. Nolanahi ere, erantzunak ugaritzen doaz. Aipatzekoa, besteak beste, Frantziako Estatuan economistes atterrés delakoen agiria. Hauek diote krisiaren kontestuan finantzen boterearen funtsa ez dela kolokan jarri eta, aldiz, Europan –nazioarteko erakundeen eta rating elkarteen presiopean– aurretik beste herrialde batzuetan porrota ekarri zuten egiturazko doikuntza programak eta erreformak aplikatzen ari direla. Izuak jotako ekonomialari hauek ondorioztatzen dute neurri hauek Europako krisia larriagotuko dutela. Alegia, gidoia atzekoz aurrera idazteko aldarria egiten dute.
20 urte zituela, Alberto Flores-Uranga Mutrikutik Idahora (AEB) joan zen artzain. Bakardadean, mendietan galduta, maiz koiote eta hartzak begira zituela."Berriro egingo nuke, zalantzarik gabe", dio, garai haiek gogoratuta.
Gero eta bideragarritasun handiagoa hartu du –eta hartuko du– Israelen planak, palestinar herria beraien lur martirizatuetatik kanporatzeko. Iraganean Far West amerikarreko etnia indiarrekin gertatu zen bezalaxe da. Iranen aurkako gerra inoiz baino gertuago dago.
2018ko martxoaren lehena zen, bere lehen agintaldiaren lehen laurdena burututa, Donald Trumpek pentsaera politiko-ekonomikoaren lagin gardenena utzi zigunean: “Merkataritza-gerrak onak dira, eta irabazten errazak”. Orduantxe abian jartzear zituen altzairu eta... [+]
Ipar hemisferioan ikasturtea hastearekin batera izan ohi den albiste-zaparradan argitaratu zen duela astetxo batzuk: aspaldiko urteetan ez bezala, txinatar jatorriko ikasleak (275 milatik gora) ez dira jada ugarienak Estatu Batuetako unibertsitateetako atzerriko ikaslerian;... [+]
Craig Thompson kultuzko eleberri grafikoen egile estatubatuarra Europan izan da bere azken lana aurkezten, Raíces de ginseng (Astiberri, 2024). Bilbon bi aurkezpen egin ditu eta artista atsegina, hurbila eta azkarra dela erakutsi du –euskaraz “mila... [+]
AEBetako agintaldi berriak ekonomiaren esparruan ekarriko duena zehaztea ez da lan erraza. Estrategia ekonomiko berriaren ardatza liberalismoaren eta kanpo sektorerako protekzionismoaren arteko uztarketa bitxia izango da. AEBetan aldian-aldian halakorik gertatu den arren,... [+]
Ari da mundu guztia kontuak ateratzen Trump 2.0 aldian norberari gerta dakiokeenaren eta munduan gerta daitekeenaren inguruan. Subjektuaren mudakortasuna ezagututa, ziur samartzat eman daitekeen aurreikuspen bakanetakoa da Estatu Batuen Txinarekiko harremanak, ekonomikoak... [+]
Argazkia bai, ala argazkia ez? Oraintxe bertan, ez dago argi Rio de Janeiron hasi berri-berria den G20aren goi bileran argazkia izango ote dugun ala ez. Bertaratu diren agintari gorenen “familia-argazkia”, alegia. Horrelakoetan arauzkoa bihurtu dena: turista... [+]
Urtarrilaren 20an utziko du AEBko presidente kargua Joe Bidenek, lekukoa Donald Trumpi emanda –zeinak AEBen norabide aldaketa marka dezakeen Ukrainako gerran–. Agintaldia amaitu aurretik, baina, irakurri dugu Ukrainari baimena eman diola Errusiako Kursk eskualdean... [+]
Munduko pertsonarik aberatsena da Musk, Forbes-en azken sailkapenaren arabera. Vivek Ramaswamy politikari eta enpresa-buru kontserbadorea izanen du bere ondoan, kargua betetzeko. "Erreforma estrukturala" bideratzekoa dute, gobernuarentzat "inoiz ikusi gabeko... [+]
Argi eta garbi irabazi dio Donald Trump presidente errepublikano ohiak Etxe Zurirako lehia Kamala Harris egungo presidenteorde demokratari. 312/226-eko aldea izango du urtarrileko bozketan Hautesle Kolegioan. 2016an Hillary Clinton galtzaile izan zen, baina herritarren boz... [+]
Mundu mailako inperioaren urbs estatubatuarra –eta haren periferiako lurbira osoa– Donald Trumpen bigarren agintaldirako kontuak ateratzen ahalegintzen ari garenean, tentsioak gorabidean jarraitzen du datozen lau urteetan, zalantzarik gabe, arreta-gune nagusietakoa... [+]
AEBetako Silicon Valley hamarkadetan demokraten gotorlekua izan da. Orain, Donald Trumpen alderako bira egin du. Teknologia-enpresa handiek eta haien buruek, munduko aberatsenek, hautagai errepublikarrari lagundu diote garaipena lortzen.