"Izan dadila Lilatoia proba herrikoietan parte hartzeko tranpolina"

  • Lilaton korrika lasterketak 22. edizioa egingo du martxoaren 13an. Lurdes Alonso (Donostia, 1959) antolaketako laguntzailea da. Korrikalari amorratuak mila proben artean Lilatoiaren 21 edizioetan hartu du parte. Garbi dauka oraindik ere emakumeentzako baino ez den lasterketa beharrezkoa dela.

Lurdes Alonso
Lurdes Alonsok utzia
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.

Martxoaren 8a aitzakia hartuta, Donostian egiten den Lilaton izeneko emakumeentzako lasterketaren lehen edizioan 200 parte hartzaileetara ez ziren iritsi. Martxoaren 13an 2.000 korrikalari baino gehiago izango direla uste dute antolatzaileek. “Lehen Lilatoian 200 bat izango ginen eta kale ertzetatik begiratzen ziguten esanez bezala ‘hauek nondik atera dira?’”. 2.000 laguneko lasterketa antolatzea pisu handiko kontua da. Lasterkaldiaren antolatzaile asko hasierakoak dira eta horrek kezkatzen du Alonso: “Bi jubilatu dauzkagu antolaketa taldean. Horiek gabe ez dakit nola moldatuko ginatekeen hau dena antolatzeko. Gazteek heltzea nahiko genuke, baina inork ez du horrelako lanik hartu nahi. Egia esan, militantzia iraganeko kontua da jada”.

Zergatik antolatu zenuten emakumeentzako baino ez zen lasterketa?

Emakume korrikalari taldetxo batek lasterketatan hartzen genuen parte. Probetan oso gutxi aritzen ginen eta kalean ia-ia bertsoak egiten zizkiguten. Arropa lixatzera, harrikoa egitera eta toki guztietara bidali gaituzte. Beraz, bi gauza geneuzkan gogoan: emakumeek lasterketa herrikoietan parte hartzea sustatzea, eta besterik gabe kirola egitera bultzatzea, kaleari beldurra galduz. Helburu nagusia emakumeak kirolari kateatzea zen, aire libreko kirolei. Gimnasioetan-eta aritzen ziren emakumeak, baina kalean ez hainbeste.
Iratxe Aranburu korrikalari zarauztarrak sarritan esan du emakumea kirola egiten bai baina batik bat lau hormen artean ari dela.
Beste kontu bat ere badago hor. Lasterketa herrikoirik ez da egiten, ez behintzat herrikoi hitzak esan nahi duen moduan. Jendeak gero eta entrenamendu gehiago egiten ditu, maila gero eta handiagoa da... Emakume askoren asmoa parte hartzea baino ez da eta lasterketatan atze-atzean geratzea gogorra egiten zaie. Beraz, batzuek, nola helburu bakarra parte hartzea eta ondo pasatzea duten, Lilatoia egiten dute eta kito.

Kaleari beldurra galtzea aipatu duzu.

Lotsa zeukan jendeak, gorputzagatik adibidez. “Besteek zer esango dute?” esaldia ere hor zegoen. Emakumea korrika egitera bakarrik joatea ez zen ohikoa.

Emakumeek baino parte hartzen ez zuten proben berri ba al zenuten?

Dublineko lasterketa bat ezagutzen genuen. 15.000 emakumek hartzen zuten parte. Donostiako Udalak eta Gipuzkoako Foru Aldundiak lagundu ziguten, eta lau pezeta eta ilusio handiz antolatu genuen. Bertigoa ere handia geneukan, ez genekien jendeak nola erantzungo zuen. 200era ez dut uste iritsi ginenik.

Nola erreakzionatu zuen jendeak?

Denetarik entzun behar izan genuen. Lasterketa emakume sektore jakin batentzako zela esan ziguten, besteak beste lesbiana eta feministentzat. Gizonek eta emakumeek zioten hori.

Gizonak kanpoan uztea diskriminazioa dela entzungo zenuten.

Eusko Jaurlaritzaren bidez Berdintasun Legea iritsi zen eta horrekin batera diskriminazio positiboaren kontua. Gizon askok esaten dizuten lehenengo gauza da lasterketa honek diru-laguntza publikoak dituela eta diskriminatu egiten dela. Bai, diskriminazioa da, baina diskriminazio positiboa. Lasterketa mixto ugari dago eta utz dezagun hau. Gainera, badirudi ezaugarri horiek dituen bakarra dela hemen. Europan aldiz, aspalditik daude horrelako lasterketak. Izan dadila Lilatoia lasterketa mixtoetan parte hartzeko tranpolina. Eta diru-laguntzari dagokionez, ez dut uste gaizki erabilitako dirua denik. Bestela, joan zaitez pistako eta kroseko probatara eta begiratu zenbat emakume dabiltzan.

Gizonek bezala emakume batzuek ere errezeloz ikusiko dute, bada, lasterketa?

Gizonei gustatzen ez zaiena da lasterketa hau diru publikoz laguntzea. Askok esaten digute gustura hartuko luketela parte, emazteak parte hartzen duelako, adibidez. Baina 20.000 proba dauzkazu aukeratzeko!

Emakumeentzako baino ez den lasterketa delako parte hartzen ez duten emakumeak ere badira. Batzuek diote ez daukala zentzurik horrelako proba batek, mixtoa beharko lukeela izan. Errealitatea ikusi besterik ez duzu, ordea! Konformatuko nintzateke Lilatoian arituko diren 2.000 emakume horietatik ehunek Behobia [Behobia-Donostia 20 kilometroko lasterketa] egingo balute, edo hogei emakume astean behin geratuko balira lagunekin korrika egitera joateko. Emakume batzuek korrika egiteari utzi zioten haurrak izandakoan, eta orain, Lilatoiaren aitzakian, berriz hasi dira kirola egiten.

Berdintasun Legea horretarako dago, oraindik ez gaude maila berean emakumeak eta gizonak. Eta Gipuzkoan besteekin alderatuz [Hegoaldeko beste probintziak] askoz hobeto gaude. Gipuzkoarrak haien aldean ausartak baino ausartagoak gara!

Lilatoia tranpolin izatea gustatuko litzaizukeela esan duzu. Alabaina, Lilatoian festa giroa da nagusi eta gizonak gehiengo handia diren lasterketa herrikoietan lehia gailentzen da.

Gizonak lehiakorragoak direla esaten da... nik ez dut sinesten. Baina bai, egia da festa giroan egiten dela Lilatoia. Dena dela, proba honetan protagonista emakumea da. Lasterketa mixtoetan inoiz ez zara probako garailea izango, zure kategorikoa baizik.
Lasterketa herrikoiei dagokienez, horrelako bakarra dago, Behobia, eta beti ere parte hartzaile kopuruagatik. Duela hamazazpi urte emakumez osatutako Easotarrak izeneko korrika taldea sortu genuen. Bada, emakume horietako batzuek Behobian parte hartzeari utzi zioten, azkenak izaten zirelako eta autobusa [proba bukaeran doa erretiratuak jasotzen] klaxona joaz zeramatelako. Argi diot, kilometroa sei minutuan ibiltzen denari ez diot gomendatzen lasterketa herrikoietan parte hartzea. Badakit nire teilatuari harriak botatzen ari naizela. Aldiz, bestaldera bazoaz [Frantziara], errespetua erabatekoa da. Maila guztietako emakumeek hartzen dute parte, eta gizonek ere bai. Itxura kontuetan lotsa sentsazio askoz txikiagoa dute hango emakumeek.

Beraz, hemen kirola egiteaz dugun ikuskerak ez du asko laguntzen, batik bat emakumeen parte hartzea bultzatzeko.

Donostiako maratoian lagun bati lagundu nion eta biribilgune batean, gu pasa aurretik, lasterketarako errepidean jartzen diren zintak kentzen hasi ziren. Esan egin behar izan genien gu pasa arte ez kentzeko. Emakume hura maratoia 4 ordu eta 20-25 minutuan egitera zihoan. Unibertsitateko campusean ez genekien nondik joan behar genuen.
Hala ere, ni saiatzen naiz emakumeak animatzen, nahiz eta parte hartzeko uzkur diren.

Lilaton lasterketa

Martxoaren 13koa Donostiako Lilaton taldeak antolatuko duen 22. edizioa izango da. 5 kilometroko ibilbidea hiriko erdiguneko kaleetan osatzen da. Lehenengo edizioan 200 partaide baino gutxiago izan baziren aurtengorako 2.300 elastiko prestatu dituzte. Emakumeentzako baino ez den lasterketaren izaera ezagutu nahi baduzu www.lilaton.com-en aurkituko duzu bideo interesgarria.


Azkenak
2024-11-08 | Egurra Ta Kandela
Eusko Jaurlaritzaren ildo estrategikoak

Nekazari eta abeltzainentzat Energia Berriztagarrien Lurralde Plan Sektoriala (EEBB LPS) irakurtzea etsigarria izan bazen –eta izan zen–, ez pentsa askoz alaiagoa izan denik 2023ko uztailean horri jarritako 4.217 alegazio-egileri emandako erantzunen txostena... [+]


Volkswagen: Alemaniako itxierek kezka barreiatu dute Nafarroan

María Chivite lehendakariak esan du kezkatuta dagoela Alemaniatik Volkswagenetik datozen albisteekin, baina aldi berean, konfiantza duela multinazionalak Iruñean duen lantegian, orain arte iragarritako planak betetzen ari direlako.


2024-11-08 | ARGIA
Sindikatuek Confebaski egotzi diote absentismoa arazotzat hartzen duen kanpaina egitea

Sindikatuen ustez, absentismoa ez da arazoa, “baizik eta lan osasunerako araudia errespetatzen ez duen patronala”. Patronalaren jarrera salatzeko baliatu dituzte azaroaren 7an, Bilbon, Confebaskek gai horren inguruan antolatu dituen jardunaldiak.


2024-11-08 | Euskal Irratiak
Iñaki Berhokoirigoin
“Oraingo munduan, iruditzen zaigu kontsumitzailea ere ez dela irabazle”

Ostegun arratsean abiatu da Lurrama, Bidarteko Estian egin den mahai-inguru batekin. Bertan, Korsika eta Euskal Herriaren bilakaera instituzionala jorratu dute. Besteak beste, Peio Dufau diputatua eta Jean René Etxegarai, Euskal Hirigune Elkargoko lehendakaria, bertan... [+]


Oasi bat hiri erdian

Kutixik jaialdia
Non: Intxaurrondoko Kultur Etxean, Donostian.
Noiz: Urriaren 26an.

---------------------------------------------

Donostialdean sortutako musika ekimena da Balio Dute, autogestioa zimendu eta lan-tresna gisa hartuta, "musikariak prekario, bakarti eta... [+]


Ipuinak idazten ikasten: nondik hasi eta zeri jarraitu?

Garazi Arrula (Tafalla, 1987) eta Iñigo Astiz (Iruñea, 1985) gonbidatu ditu Mikel Ayerbek (Azpeitia, 1980) Idazteaz beste euskal literaturari buruzko elkarrizketa-saioetako bigarrenera. Euskal ipuingintza izan da elkarrizketa saio honen gaia, eta gonbidatuen... [+]


2024-11-08 | Leire Ibar
Farmazia enpresen erdiak baino gehiagok adimen artifiziala erabiltzen du

Sendagaien garapena "bizkortzeko, tratamenduak pertsonalizatzeko eta barne-prozesuak optimizatzeko" erabiltzen ari dira adimen artifiziala. Enpresen % 33k erabiltzen du gaixotasunen analisian, eta % 29k sendagaien garapenean eta fabrikazioan.


Karine Jacquemart (Lurramako aurtengo gomita berezia)
“Egungo elikadura- eta nekazaritza-sistemek ez gaituzte autonomo bihurtzen”

Laborantza iraunkor eta herrikoiaren hitzordua den Lurrama azokan izanen da Karine Jacquemart, Frantziako Foodwatch elkarteko zuzendaria. Elikadura-eskubidea herritar orori bermatzeko helburuari tiraka, hainbat ekintza bideratzen dabiltza –herritar mobilizazioak, agintari... [+]


2024-11-08 | Euskal Irratiak
AirBnb motako epe laburreko alokairuen abantaila fiskala murriztu dute Ipar Euskal Herrian

Frantziako Estatuko diputatuak eta senatariak ados jarri dira. Orain arte, alokairu turistiko bat alokatzen zutenek etekinen %50 zergapetik kentzeko aukera zuten, urte osoko alokatzaileek, berriz, %30. Lege proposamenak biak hein berdinera ekarriko ditu, hots, %30era.


2024-11-08 | Irutxuloko Hitza
KASen kontrako elkarretaratze berria egingo du LQNTCDD taldeak datorren astelehenean Donostian

Lo Que No Te Cuentan De Donosti taldeak mobilizazio berri bat antolatu du datorren astelehenean, hilak 11, Amara Berrin, Kaleko Afari Solidarioak banatzen diren ordu eta leku berean. Hiriko hainbat eragile antifaxista eta antirrazista batzen dituen plataformak... [+]


2024-11-08 | Hala Bedi
Errota Zaharra auzo elkartea
“Arrazoi eta interes askok eraman gaituzte oraingo egoerara, baina kaltetuak bizilagun guztiak gara”

Gasteizko Errotako (Koroatze) auzoan izan diren manifestazio "anonimoek" kolokan jarri dute auzokoen arteko elkarbizitza. Azalera atera dituzte ere hauetan parte hartu duten partidu politiko batzuen eta beste kide batzuen izaera faxista eta arrazista.


“Atera ala hil”, Gaza iparralderako Jeneralen doktrina

Israelgo armada urria osoan bereziki gogor aritu da Gazako iparraldean, eta egunotan ere azken urteko erasorik gogorrenak egiten ari da bertan, ehunka pertsona hilda, gehien-gehienak zibilak eta tartean hamarnaka ume. Herritarrei Gazako hegoaldera joateko agindua eman diete... [+]


Bilboko Etxaniz Suhiltzailearen anbulatorioko sexu-transmisiozko infekzioen zentroa “gainezka” dagoela salatu dute

Alfonso Setiey Anitzak elkarteko lehendakariak esan du langile eta informazio falta dagoela, itxaron zerrenda “luzea” dela eta estigmatizazio “handia” dagoela.


Eguneraketa berriak daude