Rimbaudek zioen: “On est un peu fou quand on a dix-sept ans...” Agian hirurogeita hamazazpi urteetan Marianne Faithfullek laudatu Lucie Jordanen antzera hegaldatuko gara, axolagabe, biloak haizeetan. Bitartetan, bizi-aroak kopetan zimurrak eta bihotzean ubeldurak utziko dizkigu. Ez bakarrik amodiozko kontuengatik. Adinaren harilkak memoria harrotzen dit: hamazazpi udaberri genituen lehen aldiz décroissance elea entzun genuenean, Etxamendi irakasleak 1972ko Erromako Klubak ezagutzera eman ondorioak bihikatzen zizkigula. Ez zen arras décroissance, croissance zéro baizik.
Gaia plazara dator gaur. Eko-gudari eta pentsalari ezkel guztiek ez dute besterik ahoan. Atzerrietako pantailetan agertzen da Serge Latouche jauna, garapen ezaren on-gaitzak aipatuz, azalpenak eskura ditzakegun bere liburu ugarietan ereinik. Iruditzen zait petrolio txokerik txoke goazela xingola xinxilatua dela eta nehoiz bezain premiazkoagoa dugula Latouchek a-croissance deitzen duenaren gerizpea. Hitza aditzean batzuk malgortzen dira: menskeria horiek Neandertalen garaira itzularaziko gaituztela diote, garapena dogma sakratua dela edo garapenak baizik ez dezakeela gehiengoaren ontasun-maila berma, pastetxa handiago, ahotarak halaber. Eta pastetxa zitala balitz?
Ezagutzen, partitzen, partekatzen, biderkatzen dugun garapen ekonomikoa kontsumo itsu tarrapatatsuan oinarritzen da. Prestamoek, publizitateak eta gauzen iraungitze agudoak akuilatzen gaituzte beti eta gehiago erostera, irenstera, aurtikitzera, eliteko dirudunek eredu gutiziatuaren mazelak milikarazten dizkigutela. Goizetik arrats frustratuak, haserre, jeloskor eta berdin hain dominatuak gara, sangreatuak, laidoztatuak, lobotomizatuak, hauteskundeetan demagun nori bozka ere ez dakigula. Distiratsuena eta orrolariena bulkatzen dugu boterera. Gure antzekoa omen, soilik merezi duguna. Etxeetan ehorzten gaituzte, ordenadorea aitzinean, liburu elektronikoa saihetsean, telefonoa eskuinaldean eta 568 kanaletako telebista ezkerraldean. Protesi teknologikoak dauzkagu buru-muinen ordez.
Garapen morbidoaren izenean –dirua behar da, denbora dirua da bezalako perpausak darabilzkigu eta denbora osorik merkatugarri egin digute, librea barne– alde batetik lana desitxuratzen da, suizidioak eta langabetuak zenbatu ezinak direla dagoeneko, eskubideak ezabatzen dituzte, bereziki gazteentzat, eta bestetik munduko aberastasun naturalak ekoizpen etengabearen zerbitzuko pribatizatzen dira, hala nola ura, petrolioa, janariak, haziak, lurraldeak, hauekin abilenek espekulatzen darraitela lotsarik gabe. Planetako jendetzaren herena pobreziatik miseria gorrira lerratu da hamarkada honetan. Zikindegi eta kutsadura: neoliberalen ekarria.
Zergatik neurrigabe kontsumitu? Bi urteetarik autoz aldatu? Pizinarekiko etxeaz jabetu? Zaborraragia jan egunean bietan? Oporretan Karibetan nagitu? Haur hotzei wii eta playstation famatuak oparitu? Zein da planetarekiko gure harremanaren funtsa? Gogoetaz linburtzean, errealitate artifizial honen absurduak larrutzen gaitu oka egiteraino, putzuan laster buruz behera eroriko garela nabarituz. Baina eskuinak, ezkerrak, elizek eta anonimoek sustatzen dute derrigorrezko garapen gizarte monolitikoa.
Arrazoi du Latouchek: debaldeko beharrak mugatuz, gurbilki bizitzen hasten baldin bagara ez dugu halako diru-falangarik jasanen eta politikariei, noizbehinka, ezezko borobilak botatuko dizkiegu. Jendeekin jendeago sentituko gara.
Eroa izan oraino hirurogeita hamazazpi urteetan.
Satorralaiak plataformak eman du gainkostuaren berri, informazioa Jaurlaritzari eskatutako txosten batetik aterata. Donostiako metroaren Mirakontxa-Easo zatiaren lanak 53 milioi eurotan esleitu ziren, eta egungo aurrekontua 139,4 milioi eurokoa da. Donostiako metro-pasantearen... [+]
Miopia gero eta gehiago eta gero eta lehenago ari da garatzen, eta horren arriskua da dioptriak gehitzen joatea eta helduaroan begiari lotutako hainbat gaitz izateko aukerak dezente handitzea. “Eguzki-argia jasotzea inportantea da, eta denbora asko ez igarotzea oso gertu... [+]
Martxoaren 8an kalera ateratzera deitu ditu herritarrak mugimendu feministak, "desberdinkeriek bere horretan" dirautelako. Zapalkuntza mekanismo berriak agertu direla salatu dute, eta feminismoa "ezkerreko borroken erdigunera" eramateko beharra... [+]
Martxoaren 3ko Memoriala hornitzeko erabiliko dira bildutako objektuak. Ekimena ahalik eta jende gehienarengana iristeko asmoz, jardunaldiak antolatuko ditu Martxoak 3 elkarteak Gasteizko auzoetan.
Une delikatua igarotzen ari den zure lagun minak Taylor Swiften kontzertura joatea proposatu dizu, baina kide zaren elkarte ekologistak elkarretaratzea deitu du, abeslariak sortuko duen kutsadura salatzeko; nora joango zara? Dilema etiko horri erantzun diote gazteek, baita... [+]
Otsailaren 24tik eta martxoaren 1era bitartean, astebetez 60 lan proiektatuko dituzte Punto de Vista zinema dokumentalaren jaialdian. Hamar film luze eta zazpi labur lehiatuko dira Sail Ofizialean; tartean mundu mailako lau estreinaldi eta Maddi Barber eta Marina Lameiro... [+]
"Gasteiztik egin ezean, ez da egingo", adierazi du PSNren bozeramaile Ramón Alzorrizek. Kontra azaldu dira Geroa Bai, UPN eta PP.
Larunbatean egindako prentsaurrekoan adierazi dute manifestazioa ekainak 14an Donostian egingo dutela. 130 kolektibo, alderdi politiko eta sindikatu batu zaizkie eta "atxikimendu kanpaina oraindik zabalik dagoela" gogorarazi dute.
Plazara, AEK, Uda Leku, Dindaia eta Ebete antolakundeak Baionan elkartu dira Famili'on egonaldi ibiltariaren lehen edizioa aurkezteko. Hizkuntza mailaren arabera eskaintza bat edo beste egongo da eta haur zein gurasoentzat izango da udaberrian.
Neska adingabeari sexu abusuak era jarraituan egin zizkiola frogatutzat jo du Bizkaiko Lurralde Auzitegiak.
1989tik 2014ra, Frantzia mendebaldeko hainbat ospitaletan egindako erasoengatik epaituko dute. 74 urte ditu Joel Le Scouarnec zirujau ohiak, eta espetxean dago beste lau sexu eraso kasurengatik.
Iratxeren Bidasoaldeko Lagunak ekimenak deituta, dozenaka lagun kalera atera ziren atzo Iratxe Sorzabal preso politiko irundarraren absoluzioa eskatzeko eta behingoz etxera ekartzeko, torturak salatzeaz gain.
Azken asteetan François Bayrou Frantziako lehen ministroaren harira ezaguna egin bada ere, aspalditik dira albiste Betharram eskola katolikoko apaizen gehiegikeriak. Lau urtez barnetegian ikasle izan zen Paxkal Indo lapurtarrarak Euskal Irratiaki adierazi eta ARGIAk... [+]
Greenpeaceko kideak Dakota Acces oliobidearen aurka protesta egiteagatik auzipetu dituzte eta astelehenean aztertu du salaketa Dakotako auzitegiak. AEBko Greenpeacek gaiaren inguruan jasango duen bigarren epaiketa izango da, lehenengo kasua epaile federal batek bota zuen atzera... [+]
Otsailaren 17an Txinako Alderdi Komunistaren arduradun gorenak bildu ziren bertako enpresa pribatu handienen zuzendari nagusiekin. Ez da ohikoa aldi eta areto berberean Huawei, BYD, New Hope, Tencent, SWSC, Yushu, Xiaomi edo DeepSeek bezalako konpainien nagusi gorenak bilduta... [+]