200.000 lagunetik gora pobrezia arriskuan
- Suteak lau biktima eragin zituen joan den azaroan Santurtziko eraikin abandonatu batean; bi gazte magrebtar hil egin ziren eta beste bi, larriki zauritu. Santurtziko tragediak mahai gainean ipini du gizarte bazterketaren eta pobreziaren arazoa, bereziki arazook larriagotu egiten dituelako egungo finantza krisiak eta gizarte, ekonomia nahiz lan egoerak.
Gizarte bazterketak hildako eta zauritu asko eragin ditu Euskal Herrian, eta ehunka dira kalean eta kutxazain automatikoetan bizi diren eta bizia arriskuan duten pertsonak. Aipatu moduan, Santurtziko jatetxe abandonatu batean azaroaren 23an izandako suteak bi hildako eta beste bi zauritu larri eragin zituen. Biktimak etorkin magrebtar gazteak ziren. Gau hartan tenperaturak oso baxuak ziren eta lauak lotan zeuden goizeko 6etan sutea piztu zenean. Duela hilabete batzuk, kutxazain batean eta kalean lo egiten zuten beste bi pertsona ere hil ziren. Urriaren 31n beste pertsona bat hil zen Gasteizko Adulza auzoko aparkalekuan lotan zegoela. Abuztuan bi haur zauritu zituen oso egoera txarrean zegoen Kastrexanako (Bilbo) etxe batean piztutako suteak. 2009an emakume bat hil zen egoera oso kaxkarrean zegoen Baionako alde zaharreko etxe bat erre zenean. 2006an, etxerik gabekoak babesteko elkarte batek kudeatzen zuen Bilboko San Frantziskoko pentsio zaharrean gertatutako sutean, lau pertsona hil ziren.
Joan den azaro hasieran Groseko (Donostia) eraikin abandonatu bat suak hartu zuen. Bizilagunek adierazi zutenez, etxerik gabeko pertsonek gaua han pasa ohi zuten eta berotzeko suak piztu ohi zituzten. Zorionez, egun hartan ez zuten eraikina erabili eta, hortaz, ez zen biktimarik izan. Berdin gertatu zen hil honen 4an Algortan eta 17an Erandion erre ziren etxeekin: eskaleek erabiltzen zituzten, baina suteak ez zituen harrapatu.
Hona hemen gure arteko gizarte bazterketa eta pobrezia egoera adierazten duen beste datu bat: 2010eko lehen hiruhilekoan, Barakaldoko eta Sestaoko 59 familia beren etxeetatik legez kaleratu zituzten, beren konpromiso ekonomikoei aurre egin ezinda.
Euskal Herrian bizi diren etxerik gabeko, aterperik gabeko pertsonen egoera zein den jakiteko gaur egungo datu ofizialik ez dago. Eskuragarri dauden azken datu ofizialak 2005ekoak dira eta EAEko hiru lurraldeei dagozkie. Eusko Jaurlaritzako EUSTATek egindako azterketa batean bildu zituzten datuok. Ikerketaren arabera, sareko zentroetan etxerik gabeko 1.883 lagun hartu zituzten. Nolanahi ere, ikerketa Euskal Herri osora zabaldu eta eguneratuz gero, kopuru hori ziurrenik 5.000 pertsonara hurbilduko litzateke. 2005etik, azken azterketa ofiziala egin zutenetik, bereziki etorkinen kopuruak gora egin du eta egoera sozioekonomikoa nabarmen okertu da. Horrenbestez, logikoa da azken urteotan etxerik gabeko pertsonei gertatu zaizkien tragediak ugaldu izana.
200.000 pertsonatik gora pobrezia atalasean
Gaur egun Euskal Herriko 200.000 biztanle baino gehiago pobrezia atalasean bizi dira, 2006ko azken datu ofizialek adierazten dutenez. Kontuan izan behar da pobrezia atalaseari buruzko irizpideak aldatu egiten direla herrialde batetik bestera. Nazioartean egunean dolar batekin bizitzea jotzen da pobrezia atalasetzat. Espainiako Estatuan, aldiz, pobreziaren atalasea kontsumo unitate edo familia bakoitzeko urteko 6.278,7 eurotan dago. Pobreziaren eta gizarte bazterkeriaren aurkako Euskal Herriko elkarteek atalasea diru kopuru handiagoetan kokatzen dute.
Ondoren eskaini ditugun datuak Pobreziaren eta Gizarte Bazterketaren Aurkako Europako Sareak nahiz Hego Euskal Herriko sareek emandakoak dira, baita Kataluniako Caixak 2006an burututako txosten baten barruan egindako bizi baldintzei buruzko inkestan jasotakoak ere.
Ikerketa horien arabera, Hego Euskal Herrian 232.851 pertsona pobrezia atalasean bizi dira, biztanleen %9,8 alegia. Ipar Euskal Herriari dagokion daturik ez dugu. Iturri berberen arabera, Espainiako Estatuan ia bederatzi milioi pertsona (8.897.084) bizi dira pobrezia atalasean, hau da, biztanleen %19,6. Eta Europa osoan 78 milioi pertsona daude egoera horretan.
UNICEFek egindako beste inkesta baten arabera, Nafarroan 18.000 haur pobrezia arriskuan daude (haur pobreziak ez du esan nahi goseak daudenik, elikadura urritasuna dutela baizik). EAEn, arrisku horrek haurren %9,3ari eragiten dio. Espainiako Estatuan batez bestekoa %24koa da.
Hiltzen, pobretzen eta baztertzen duen sistema
Arestian aipaturiko tragediak ez dira bakanak. Etxerik gabekoen eta pobrezia atalasean bizi direnen datuak hiltzen, pobretzen eta baztertzen duen sistema kapitalistaren adierazleak dira. Hiltzen duen gizarte bazterketa adierazten dute. Eta bazterketa eragiten duen kapitalismoak (“merkatu” ezagunak) sistema basatia delako hiltzen du.
Irlandan, Grezian nahiz Mendebalde osoan agerian geratu den moduan, zerga ordaintzaileen kontura galerak gizarteari egotzi eta etekinak pribatizatzen dituen sistema da gurea. Miseria, desberdintasunak eta gizarte bazterketa eragiten dituen sistema. Emigratzera, txabolatan edo kalean bizitzera eta erortzear dauden eraikinetan sartzera behartzen duen sistema. Gure zergen kontura banketxeak eta finantza entitateak “erreskatatzeko” mekanismoak dituen sistema. Hori guztia egiteko eskubideak eta gizarte zerbitzuak (erretiro sariak, langabezia sariak, oinarrizko errenta, etxebizitzarako laguntzak) murrizten dituen sistema. Krisialdia gorabehera, errentagarritasun ekonomiko eta sozial zalantzagarria duten azpiegitura zabalak eraikitzeko, hala nola AHT, Supersur, San Mames, Guggenheim Berria eta Pasaiako kanpo portua, diru kopuru handiak erabiltzen ditu, baina ez du dirurik jartzen aterpetxeak eraikitzeko edo etxerik gabekoei eta langabetuei gizarte laguntzak handitzeko. Pertsonak gizarte bazterketatik ateratzeko gai ez den sistema da.
Sistema honek, EAEn iruzurra saihesteko asmoz, banakako inspekzioa iragarri arren, soilik txiroenekin burutzen du inspekzio hori. Hala, pobrezia atalasean daudelako gizarte sariak jasotzen dituzten 80.000 pertsonen txostenak banan-banan aztertzeko prest dago. Eta ona da iruzurra saihestea. Hala ere, bankarien, notarioen, arkitektoen, erregistratzaileen, abokatuen, medikuen edo kirolari profesionalen sektorean iruzur fiskala ohikoagoa da eta haientzat ez dago halako inspekzio neurri zorrotzik.
Etxerik ez duten pertsonen %40k adierazi dute ez dutela sekula drogarik kontsumitu. %25ek buruko gaitzen bat dute, baina portzentaje horrek urtez urte gora egiten du. Etxerik gabekoen bizi itxaropena gainerako biztanleena baino 25 urte gutxiagokoa da. EAEn pertsona horien %22,4k nolabaiteko erasoa jasan dute, eta %2k, hau da, etxerik gabeko 38 pertsonek, eraso sexuala.
Dena den, bada Bizkaiari buruzko ikerketa berriagoa, 2009an argitaratua. Hauek dira “Bizkaiko etxerik gabeko pertsonen profilen eta beharren ikerketa” horren emaitzak. Azkenaldian, pertsona horien kopuruak gora egin du, batez ere gizartean nahiz talde horretan etorkinak ugaritu egin direlako. Profil tradizionala indarra galtzen ari da errealitate sozial berriak direla-eta (immigrazioa, familia gurasobakarrak). Testuinguru horretan bi kolektibo nabarmentzen dira: arazo pertsonalak dituzten pertsonak (buruko osasuna, droga menpekotasuna, alkoholismoa eta abar) eta bizileku bazterketa arazoak dituztenak (nagusiki, magrebtar gazteak).
Halaber, txosten horrek etxerik gabeko pertsonen %91 gizonezkoak direla, batez beste 36 urte dituztela eta %47 Espainiako Estatukoak direla jasotzen du. Atzerritarren artean %59k jatorri magrebtarra dute. %48,5ek gaixotasun larriak dituzte, bereziki hepatitisa eta GIB. %38 espetxeratuta egon dira.
Barakaldoko Berri-Otxoak plataforma nabarmendu nahi dugu, presentzia publiko alternatibo garrantzitsua duelako eta ekintza ikusgarri eta deigarriak burutzen dituelako. 1992ko abuztuaren 12an sortu zen. Egun hartan udaltzainek 1980ko hamarkadatik okupatuta zegoen Berriotxoa kaleko egoitza bat hutsarazi zuten. Emakume talde baten, bi elkarte ekologisten, euskararen aldeko elkarte baten, Zirika irrati librearen eta Kakitzat talde antimilitaristaren egoitza zen. Kaleratzearen ondorioz eta egoitza berri bat topatzearren, Berriotxoa Talde Koordinakundea sortu zen eta 1994ko martxoaren 19an Barakaldoko Apuko kalean egoitza bat okupatzea lortu zuen. Pixkanaka koordinakundea etxebizitza arazoetan, pobrezian eta gizarte bazterketan espezializatutako talde bihurtu zen. 1997ko abuztuaren 18an Ertzaintzak bertan behera utzi zuen Berrietxea, Apuko kalean okupatutako gizarte gunea. Baina eraso horrek ez zuen taldearen amaiera ekarri; maileguz utzitako espazioa baliatuta, gizarte bazterketaren aurkako plataforma bihurtu zen.
Ba al dakizue frantses batzuk harritu egiten direla mugaren alde honetan ere euskaldunak bagaudela jakitean? Ba bai, harrigarria bada ere, behin, Donostian, frantses batzuei entzun nien sinetsi ezinik beren buruari galdetzen: “Saint-Sébastien est au Pays... [+]
22 talde gehiago iragarri dituzte Lakuntzan uztailean izanen den HatortxuRockerako: Bad Sound, Dupla, Su Ta Gar, Chuleria Joder!, Brigade Loco, Leihotikan, Burutik, Tribade, Maskak, Les Testarudes, Non Servium, Añube, Dj Plan B, Gatibu, DJ Trapella, La Jodedera, Süne,... [+]
Prentsaurrekoa eskaini dute ostegun honetan Marc Aillet Baionako apezpikuak, elizbarrutiko hezkuntza katolikoko zuzendari Vincent Destaisek eta Betharramgo biktimen entzuteko egiturako partaideetarikoa den Laurent Bacho apaizak. Hitza hartzera zihoazela, momentua moztu die... [+]
Maite Nosti diputatuak kargua utzi du alderdiarekin izandako desadostasunengatik, eta horrek kide bakar batekin utzi du alderdi faxista, talde mistoan sartzera behartuz.
Bidarteko gasnategian bahiketa burutu duen gizona, militar ohia zen. Asteazken arratseko 7.30tan Erretegia izeneko gasnategian bertako kudeatzailea bahitu eta poliziaren kontra tiro egin duen gizonak 54 urte zituen.
PPrekin eta EH Bildurekin negoziazioetan porrot egin ondoren etorri da Ahal Dugurekin adostutako akordioa. Indar politiko honek aitortu duenez, maximalismoak atzean utzi eta errealitateari heldu diote, errenta baxueneko herritarren aldeko akordioa lortuta.
“Posta publikoa eta kalitatezkoa. Eskubideen aldeko Hitzarmen eta Akordio baten alde” aldarrikapenarekin, LAB, ESK eta ELA sindikatuek lan-baldintzak eta posta-zerbitzu publikoaren kalitatea defendatzeko mobilizazioa egin zuten atzo, hilak 12, Bilboko Eliptika Plazan.
Herriko EH Bilduko zinegotzi eta legebiltzarkide den Ander Goikoetxeak egindako galdera parlamentario bati Jaurlaritzak emandako erantzunaren bidez jaso informazioa hau. Bi haize sorgailu ezartzeko asmoa dago eta Cluster Hernani izeneko proiektu zabalago baten barruan kokatzen... [+]
Hezkuntza bi arazo handik zeharkatzen dutela adierazi dute IAk: "ideia erreakzionarioen" gorakadak eta "ikasleen egoeraren okertzeak". Mobilizazioaren deialdia hedatzeko, goizean errepide mozketak egin dituzte Donostian, Iruñean eta Gasteizen. Bilbon, Euskal... [+]
Atapuercako aztarnategian hominido zahar baten aurpegi-hezur zatiak aurkitu dituzte. Homo affinis erectus bezala sailkatu dute giza-espezieen artean, eta gure arbasoek Afrikatik kanpora egindako lehen migrazioei buruzko teoriak irauli ditzake, adituen arabera.
Gasteizko 1 zenbakiko Auzitegi Kontentzioso-Administratiboak emandako epaia berretsi du EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak. Lan poltsan parte hartzeko euskara maila altuenaren baliokide diren 3. eta 4. eskakizunak indargabetu zituen Gasteizko Auzitegiak.
Hainbat eragilek deituta, NATOren aurkako elkarretaratzea egin da Iruñeko Udaletxearen aurrean. Izan ere, gaur, martxoak 12, 39 urte bete dira Hego Euskal Herriak, Espainiar Estatua NATOn sartzeko erreferendumari ezezkoa eman ziola. Askapenako kide batek adierazi du, gaurko... [+]
Azkar! Azkar! Adi egon, ez daukat astirik eta! Ohartarazi behar zaitut, denborak agian ez baitit uzt… Pipipipi-pipipipi! Pipipipi-pipipipi!
Goiz jaiki, eguneratuta egoteko irratia piztu, dutxa hartu, ilea lehortu, orraztu, bizarra kendu edota makillatu, kafea egiten den... [+]
Europako Batzordeak 26.000 milioi euroren inportazioak zergapetuko ditu apirilaren 1etik aurrera, Donald Trumpek altzairuari eta aluminioari ezarritako muga-zergei erantzunez. Enbido-komertzialek jarraitzen badute, Euskal Herrian lehen sektoreak nozituko du gehien norgehiagoka... [+]