Ausiabartzako Telebista

iÑIGO aZKONA
Uholdeek konbultsionaturik eta izularrituriko herri ilaun hartan, telebista ere bazuten; eta ez kate bakarra, hiru baizik. Laugarren katearen zain bizi ziren bertako asko; halere, Krisi Sakonegi andereak hamar mila atal eta puskatan hausten zien horiei ametsa, behin eta berriz esanez: “Aurten ez, baizik hurrengo urtean obratuko dugu, agian”.

Gaztea izan arren, zaharren manerak hartuak zituen telebista herbal hark. Diren eta gaiztoenak praktikatzen zituen: zentsura eta zigorra. Hogeita hamar urterekin, ehun eta laurogeita hamar urteko ganbelu zaharraren aitzakia denak zituen Ausiabartzako telebistak.

Herren eta eskumotz ziren albistegiak. Erkinak. Baina, Eros Gezurtegi bertako zuzendariak esaten zuenez, aje eta eritasun guztiak kanpotik zetozen: “Zereko zerak du errua, eta ez guk”.

NEKE ASTUNA. Telebistaren heriotza beltzaren espektro lazgarria hasi zen ikusten herria. Eta purrusta altxatu zuen. Ozena. Bertako erregeari galdetu zion ea ez ote zitzaion posible telebista hura ganoraren arrastora sartzea. Eta erantzuna izan zen bertako jauntxoen arteko hitzarmen bat, zeinaren bidez populua derrigortzen baitzen egurrezko betaurreko beltzak jartzera, telebista ikusteko.

Idatzi zuten poetek, kantatu zuten koplagileek, esan kontalariek: “Horrela ez goaz inora”.  Eta erantzuna izan zen albistegietan ahotsa kentzea oposizio politikoari. Kexua azaldu zuten bertako langileek, esanez ezen horrela ezin zutela egin beren lana gutxieneko kuxidadearekin. Eta erantzuna izan zen erredakziotik kentzea idazmakinak.

Dena bihurtu zen aitzakia telebista hartan: beroa ez bazen, hotza. Azkenean, albistegien izena ere aldatu zuten. Eta horrela, Gezur On izenarekin bataiatu zuten Egun On izan zena.

OLENTZERORI GUTUNA
. Ezin eramanak hartu zuen Ausiabartza: telebista, denen diruarekin ordaindu bai; baina ezin inork ikusia gertatzen zen. Erregeak ez zuen egoera aldatu gura. Parlamentuak ez zeukan indarrik Gezurtegiko maisua botatzeko. Unibertsitateak ez zekien nola aholkatu gizartea.
Eskolako umeek hartu zuten erabakirik eta zentzuzkoena: Gabonak hurbiltzen ari zirela eta,  Olentzerori idatzi zioten gutun bat. Politikariek, kultur-eragileek, pentsalariek, sindikatuetako buruek eta apaizek ezin zutena, ea ikazkinak ahal zuen.
Santomasetara aurreratu zen Olentzeroren erantzuna. Postal bat erori zitzaion eskuetara, zerriaren zozketaren emaitzak oholtzatik esaten ari zenari.  Mikrofonoa ongi jarri eta, belaunak dardaraz, gutuna irakurtzeari ekin zion.
“Ume maiteok –zioen ikazkinak postalean–, ezinezkorik ezin dut nik. Urlia, Sandia eta Berendia elkartu gara pagadian, eta ez dugu nahikoa indarrik bildu, nahi duzuena lortzeko”.

Ikazkinak zioenez, Gabonetako lanak amaitutakoan, Pertsia urruneko Hiru Errege Magoak, Mazedoniako bazter menditsuetako Hermes, eta Patagoniako meategi sakonetako gnomoak deituko zituen udaberriko sinodora. Ea horrela zerbait egin zitekeen desmasia eta ondiko hura zuzentzeko.
Pentsatu zuen bere kautan esatariak: “Unbeko Ama Birjinarekin ere hitz egin beharko genuke...”.

Euri-jasa hasi, eta plaza hustu zen. Ihesi, ospa egin zuen zerriak erauntsian. Gezurrak segitu zuen telebistan, zazpi bider hirurogeita hamar aldiz.

Azkenak
Yamili Chan Dzul. Emakume, indigena, prekarizatu
“Gure mugimenduak ahultzeko estrategiaren parte da emakumeak hiltzea”

Oinarrizko maia komunitateko U Yich Lu’um [Lurraren fruitu] organizazioko kide da, eta hizkuntza biziberritzea helburu duen Yúnyum erakundekoa. Bestalde, antropologoa da, hezkuntza prozesuen bideratzaile, eta emakumearen eskubideen aldeko aktibista eta militante... [+]


2025-02-12 | Jesús Rodríguez
Etxegabetzeen aurrean, irabazteko antolatu

Azken egunak garrantzi handikoak izan dira Bartzelonan, etxebizitzaren aldeko mugimenduarentzat eta espekulatzaileen aurkako borrokarentzat. Urtarrilaren 28an, polizia-armada batek Raval auzoko Massana Zaharrari [zentro sozial okupatua] eraso egin zion goizaldean, aurrez abisatu... [+]


Arabako musika kolektiboak
Guk geuk, geure erara

Kolektiboki antolatzeko grina aspalditxotik gorpuztu da, besteak beste, kulturaren esparruan. Jendea batzeko abaguneak dira kontzertuak, eta horregatik, musika kolektiboei egingo diegu txokoa erreportaje honetan. Gaia hain zabalean hartu ordez, Araban ipiniko dugu fokua,... [+]


Teknologia
Bilakaera kontzientea

Zer jakin behar dut? Norekin erlazionatu behar dut? Non bizi behar dut? Ardura horiekin gabiltza gizakiok gure gizarteen baitan bizitza on baten ideia bizitzeko bidean. Ondo erantzuten ez badakigu, bazterretan geratuko garen beldurrez.

Joan den astean, kanpoan geratzearen... [+]


Harreman publiko-komunitario-kooperatiboak eraikitzeaz

Gure lurraldeetan eta bizitzetan sortzen diren behar, desio eta ekimenen inguruan gero eta gehiago entzuten dugu harreman eta proiektu publiko-komunitarioak landu beharraz, eta pozgarria da benetan, merkaturik gabeko gizarte antolaketarako ezinbesteko eredua baita. Baina... [+]


2025-02-12 | Edu Zelaieta Anta
Gainbabesaren desbabesa

Elkarrizketa berritu dugu fakultateko idazkaritzan, auskalogarrenez: urruti daude, euren matrikula egiteko, ikasleak bakarrik etortzen ziren garaiak. Aspaldixko aldatu zen joera, eta gurasoek –nabarmenago amek– gero eta paper aktiboagoa hartzen dute seme-alaben... [+]


2025-02-12 | Iñaki Barcena
Aroztegiaren silogismoa

Silogismo baten argumentuak hiru proposizio ditu, eta horietatik azkena nahitaez ondorioztatzen da beste bietatik. Logika deduktibo horrekin aztertu daiteke, nire aburuz, Nafarroan gertatzen ari den Aroztegiako gatazka sozioekologiko luze eta traumatikoa.

Tesia: Baztango... [+]


Despremu deprimituaren ondarea

Berriki landu ditut klasean Etxahun Barkoxeren kobla eder eta hunkigarriak. Gaizo gizona! “Edertasunez praube” sortu zelako hasi zitzaizkion etxeko nahigabeak, baina hamazazpi urtetan zen pulunpaka sartu zorigaitzaren itsasoan, maite zuen Marie Rospide doterik gabeko... [+]


Antzinako hegaztien gidaliburua

Poloniar ikerlari talde batek Sevillako Italica aztarnategiko Txorien Etxea aztertu du, eta eraikinaren zoruko mosaikoak erromatar garaiko hegazti-bilduma xeheena dela ondorioztatu du. 

Txorien etxean 33 hegazti daude mosaikoetan xehetasun handiz irudikatuta. Beste... [+]


Iruzurgile ala matxino?

Judea, K.o II. mendea. Erromatar probintziako giro nahasi betean, Gadalias eta Saulosen kontrako epaiketa egin zuten, iruzurra eta zerga-saihestea leporatuta. Epaiketaren berri grekeraz idatzitako 133 lerroko papiro batean jaso zuten (argazkian). Dokumentu nabateoa zela... [+]


DeepSeek, geopolitikaren lubaki berria

Silicon Valleyko enpresa teknologiko handienei zaplazteko ederra eman die DeepSeek-ek. Adimen Artifizialeko chatbot txinatar merke eta berriak zalantzan jarri du AEBen nagusitasuna arlo horretan, eta erakutsi du ez dela milaka milioi diru behar modelo aurreratu eta efizienteak... [+]


Roberto Valencia, kazetaria El Salvadorren:
“Bukele diktadorea da, baina milaka pertsonaren bizimodua askoz hobea da egun duela hiru urte baino”

Euskal Herrian jaiotako kazetari salvadortar gisa aurkezten du bere burua Roberto Valenciak (Gasteiz, 1976). Salvadortarra da, bizitza erdia daramalako han eta hango ajeak eta hizkera hartuta dituelako: gaztelerazko elkarrizketan El Salvadorko hitzak sartzen ditu barra-barra... [+]


Eguneraketa berriak daude