Karrusel bizitzak

Iñigo Azkona
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Orain dela hamarkada batzuk, norbanakoaren narratiba bitalek funikular baten antza zuten. Modernitatearen zutabea den aurrerabidearen ideiari jarraiki, behe-behetik hasita ere, geure bizitzetan hobekuntzak ematen ziren, eta hortaz, biharkoa gaurkoa baino hobeagoa izaten zen beti. Enplegua, akaso, kasu adierazgarrienetakoa da. Soldata baxu eta peoi gisa hasten ziren asko, denboraren poderioz soldata altuagoak eta postu hobeagoak lortzen zituzten, eta honen bidez jubilazio-pentsio duinak bermatu ere. Hortaz, iraganeko bizitzek beti gora egiten zuten, kurbarik gabe, era linealean eta abiadura mantsoan. Gainera, behetik hasita ere, jakina zen ibilbide goranzkorra bermaturik zegoela. Beraz, funikularren moduan eta honen erraila aipatutako enplegua eta familia izaten ziren.

Gaur egunean, modernitate klasikotik Baumanek aipatzen duen modernitate likidorako igaroaldi honetan, aldaketak nabariak dira eta funikular bizitzen aurrean karrusel bizitzak dira gailentzen direnak. Geure bizitzetan gorabehera handiak izaten dira, enpleguari zein familiari dagokionez. Egun batetik bestera aldaketa handiak eman daitezke, eta honen ondorioz, gorabehera anitz eta abiadura ezberdin eta azkarreko ibilbide biografikoak dira gaur egun nagusitzen direnak. Muturrera eramanda bada ere, sarritan ikusten dugu egun batetik bestera langabezian gelditzen dena, nahiz eta enplegu eta soldata onak izan edota beren egoera familiarrean aldaketa sakonak izaten dituena. Beste garaietan pentsaezinak ziren narratiba bital zatituak hain zuzen ere.

Zein da hobea? Lehen segurtasuna eta ziurtasuna zeuden lekuetan orain askatasun, aukera eta emozio gehiago daude. Lehen, jaiotzetik dena argi zegoen eta gure biografia aurretik idatzita zegoen. Horrela bada, langile baten seme-alaba langilea izango zen eta hezkuntzan aurrera egiten bazuen aukerak izango zituen gizartean aurrera egin ahal izateko. Gaur, aldiz, gauzak ez daude hain zehaztuta, orain geure bizitzen programatzaile gara momentu oro, gure eraginaren zein kanpoko –eta kontrolaezinak– diren faktoreen ondorioz. Hortaz, orain emozio eta aukera gehiago –on zein txarrerako– daude.        

Emozioen eta aukeren karrusel bizitzentzako testuinguru sozial eta kultural egokiena ez da gizarte industriala, baizik eta kontsumismoan eta hedonismoan oinarritutako gizartea, eta hauxe da hain zuzen ere gaur egun ikus dezakegun eszenatoki posmodernoa.

Azkenak
Leire Amenabar. Harrera-herrirantz
“Deserosotasunik barik ez da ezer aldatuko”

Harrera-herri euskaldun nola izan gaitezkeen galdetu zion Leire Amenabarrek bere buruari eta parean zituenei iaz, Gasteizen, harrera-hizkuntzari buruzko jardunaldietan, eta galdera horrexetan sakontzeko elkartu gara berarekin hilabete batzuk geroago. Amenabarrek argi du... [+]


2025-03-12 | Ibai Trebiño
Esku odoltsuen matxinada

Esku odoltsu bat sinbolo gisa erabilita, iazko azaro bukaeratik ustelkeriaren aurkako mobilizazio erraldoiak egiten ari dira Serbian, “blokada” izenpean, azken garaietan Europa zaharrean ikusitako handienak. Asanblearioak, masiboak, ideologiarik gabekoak... Bertatik,... [+]


Teknologia
Komentokrazia

Sare sozialetan badira zenbait pertsona eragin gaitasun handikoak. Jarraitzaile ugari dute, eta euren iritziak egiatzat hartzen dira. Askok, ordea, egia barik, interes propioa edo klase baten interesak iraunkortzea bilatzen dute. Ameriketan komentokrata deitzen zaie. Alegia,... [+]


2025-03-12 | Mati Iturralde
Gudaren jauntxoak

1986. urtean Espainiako Estatuak NATOn jarraitzearen aurkako botoa eman zuen euskal gizarteak. Denborak ematen duen perspektibak oraindik ez du azaldu zeintzuk izan ziren gizartearen arrazoi sakonak gerra erakundean parte hartzeari uko egiteko.

Felipe Gonzálezen... [+]


Ikusezinak

Martxoaren lehenengo lanegunarekin batera, komunikabideetan azalduko ez diren aldaketak etorri dira EHUn. Azken Lan Publikoko Eskaintzaren ondorioz, ehunka langile –arlo tekniko eta administrazio zerbitzutakoak– orain arte okupatzen zuten lanpostutik atera eta beste... [+]


Bolo-bolo

Bolo-bolo dabil energia berriztagarrien hedapenaren inguruko eztabaida. Sarri askotan, iritsi den proiektu zaparrada desordenatuak eragindako artegatasunak bultzatuta, albiste zein iritzi-artikulu mordoaz gain, hitzaldiak, eztabaidak, mahai inguruak, bideo emanaldiak eta abar... [+]


Elle-aren biya

Lagun asko sumatu dut kezkatuta euskaldun gero eta gutxiagok ahoskatzen duelako elle-a. Haur eta gazte gehienek bezala, heldu askok ere galdu du hots hori ahoskatzeko gaitasuna, idatzian ere nahasteraino. Paretan itsatsitako kartel batean irakurri berri dugu: altxorraren biya... [+]


Lankidetzaren aldeko aldarria

Unibertsitateko ikasleen artean, maiz topatzen ditugu beste lurraldetakoak ere, bereziki gradu ondorengo ikasketetan. Topaketa horiek badira errealitate berriak ezagutzeko bide, baita besteak entzun eta besteez ikasteko parada ere. Garapenerako lankidetzari loturiko gaiak izan... [+]


Mickael Forrest: “Arbasoek ziotena errepikatzen ari gara: gu ez gara frantsesak”

Kanakyko Gobernuko kide gisa edo Parisekilako elkarrizketa-mahaiko kide gisa hitz egin zezakeen, baina argi utzi digu FLNKS Askatasun Nazionalerako Fronte Sozialista Kanakaren kanpo harremanen idazkari gisa mintzatuko zitzaigula. Hitz bakoitzak duelako bere pisua eta ondorena,... [+]


Kanaky Herria
2024: deskolonizaziorako aukera oro sinesgaitz bihurtu zuen urtea

Urte bat beteko da laster Pazifikoko Kanaky herriko matxinada eta estatu-errepresiotik. Maiatzaren 14an gogortu zen giroa, kanaken bizian –baita deskolonizazio prozesuan ere– eraginen lukeen lege proiektu bat bozkatu zutelako Paristik. Hamar hilabete pasa direla,... [+]


Autobiografia linguistikoak eskolan euskara hauspotzeko

Eskolako zenbait gurasok euskalduntzeko egindako ahalegina ikusarazi, eta hezkuntza komunitatean euskararen aldeko jarrerak piztu. Helburu horiekin bultzatu du Autobiografia Linguistikoak ekimena Ramon Bajo ikastetxeko Basartea gurasoen elkarteak, Gasteizko Alde Zaharrean. Pozik... [+]


Chantal Akerman eta urrezko 80ak

Donostiako Tabakaleran, beste urte batez, hitza eta irudia elkar nahasi eta lotu dituzte Zinea eta literatura jardunaldietan. Aurten, Chantal Akerman zinegile belgikarraren obra izan dute aztergai; haren film bana hautatu eta aztertu dute Itxaro Bordak, Karmele Jaiok eta Danele... [+]


Eguneraketa berriak daude