argia.eus
INPRIMATU
Asarrea
  • Pirangiko hondartzako Cajueiroa, Anacardium occidentale, bere 8.000 m2-ko itzalarekin galanta sentituko da, eta 122 urteko barrea egingo die aldamenekoei. Ez du, ordea, gajoak, kontinente bereko ipar puskan bizi den Pandoko (Utah, AEB) lertxundiaren berri.
Jakoba Errekondo 2010ko irailaren 30a
Haserrea
Mundu honetan ezagutzen den izaki handiena omen da lertxun amerikar hau, Populus tremuloides. Populus tremula gure lertxunaren tankerakoa da, baina ipar amerikarra izatea. 43 hektarea inguruko saila bizi du, 430.000 m2. Lertxun hau itxuraz lertxundia da: 47.000 bat zuhaitz dira sustraije beretik sortuak, klon sendi bat, alegia.

Irudiz baso bateko zuhaitz multzoa dena, ezaugarri genetiko berak dituzten klonak direla 70eko hamarkadan jakin zen. Harrez gero botanikari eta biologoen pagotxa da. Ikerlariak ditu izurri lertxun honek. 6.000 tona biomasa du, batez beste enbor bakoitzak 130 bat urte ditu, baina denen ama izan zen arbaso hura duela 80.000 urtekoa zela diote. Bizidun zaharrena eta handiena omen.

Sustraiak zabaldu ahala altsumak bota eta enbor berriak hazten dira, denak arbaso ama baten berdinak. Sexurik gabeko ugalketa da, ez dago loreen beharrik; ez lore, ez fruitu, ez hazi. Landare ugarik darabil ugaltze eta kolonizatze bide hau, hurbilekoen artean: Fragaria vesca marrubiak, Robinia pseudoacacia sasi-akaziak, Acacia dealbata mimosak, Iris sp. ostargi-belar jendeak, Solanum tuberosum patatak, Ficus carica pikondoak... Zabaltzeko era honek abantaila batzuk baditu, sute baten ondoren erraz berritzeko aukera, enbor bat hiltzen denean beste berdin batek haren lekua hartzea, kanpoko beste landareak ezin sartzea...

Perretxikoak ere lurpeko mizelioa zabalduz handitzen dira eta izugarrizko sailak hartzen dituztenak ere ba omen dira. Baita itsas alga klonek osatutako gorbeldi asarreak, itzelak. Mediterranioko Posidonia algarenak 100 hektarea ba ote dituen diote.