Urre asiriarra zigarreten truke

Ishtar
Goian, Ishtarren tenpluaren arrastoak. Aztarnategi horretan aurkitu zuten beheko argazkiko pieza txiki baina baliotsua, duela 3.200 urteko urrezko xafla asiriarra.
Qual’at Serouat (Irak), 1913. Alemaniar arkeologo talde batek urrezko xafla txiki asiriarra topatu zuen, antzinako Ashur hiriko Ishtar jainkosaren tenpluko arrastoetan indusketa lanetan ari zirela. Aleak 9,5 gramo besterik ez zuen pisatzen eta duela 3.200 urtekoa zen, Tukulti-Ninurta I.a erregearen garaikoa (K.a. 1243-1207).

Hurrengo urtean altxor ñimiñoa Basorako portuan ontziratu eta Alemaniara bidean jarri zuten. Baina orduantxe Lehen Mundu Gerra piztu zen eta itsasontzia Portugalera desbideratu zuten. Dozena bat urtez han geratu zen eta, azkenean, 1926an Berlingo Vorderasiatisches Museumera iritsi zen. 1935ean ipini zuten ikusgai.

Baina xaflaren odisea hasi baino ez zen egin. Bost urte geroago, Bigarren Mundu Gerra lehertu zenean, urrezko laminatxoa museoaren biltegian gorde zuten. Gerra amaitu eta inbentarioa berriro egin zutenean, xafla desagertua zen.

Handik ia 60 urtera, 2003ko apirilean, Riven Flamenbaum 92 urteko judutar poloniarra hil zen New Yorken eta, besteak beste, 90 urte lehenago aurkitutako altxortxoa utzi zien seme-alabei. Zer gertatu zitzaion piezari urte horietan guztietan?

1945ean, armada gorriak Berlin hartu zuenean, soldadu sobietarrek Vorderasiatisches museoa arpilatu zuten eta horietako batek bereganatu zuen xafla asiriarra. Handik gutxira, Berlingo merkatu beltzean, soldaduak Auschwitzetik bizirik irtendako Flamenbaumi saldu zion altxorra zigarreta pakete gutxi batzuen truke. Flamenbaum New Yorkera joan zen 1949an eta hurrengo urtean pieza eman zion aditu bati, azter zezan; adituak 250.000 dolarretan finkatu zuen haren prezioa. Ez zion deus ere esan inori, bere likore dendan lanean jarraitu zuen eta xaflaren berri ez zen berriro izan agurea hil arte.

2006an Berlingo museoak pieza itzultzeko eskatu zuen eta, horrenbestez, berriki amaitu den gatazka legala abiatu zen. Azkenean auzitegiek Flamenbaumdarren alde egin dute, museoak pieza berandu erreklamatu duela argudiatuz.

Zigarreta batzuen truke lortutakoak 7,4 milioi euroko balio ekonomikoa omen du gaur egun. Baina balio historiko kalkulaezina izan du beti.

Azkenak
Gazteen soldata %10 igo den heinean, prezioak %31 garestitu dira 2010etik

Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, 18 eta 34 urte bitarteko gazte soldatadunen hileko batez bestekoak lehenbiziko aldiz gainditu du 1.500 euroko langa. 2010arekin alderatuta, ordea, 142 euro besterik ez da igo.


2025-01-07 | Leire Ibar
‘Behin betiko’ lelopean egingo du Sarek urtarrilaren 11n Bilboko manifestazio nazionala

Konponbide prozesuari eta etxeratze prozesuari behin betiko amaiera emateko aldarrikatuko dute, eta euskal preso behin betiko etxean nahi dituztela. Laguntza ekonomikoa jasotzeko Bizumkada Nazionala ekimena jarri dute martxan.


2025-01-07 | ARGIA
Robert Hirigoien hil da, Herri Urratsen sortzaileetakoa

Urtarrilaren 4an hil zen Robert Hirigoien euskaltzalea (Larresoro, Lapurdi, 1944). Ostegunean eskainiko diote azken agurra, jaioterrian (10:00etan). Herri Urrats festaren sortzaileetako bat izan zen, baita Lapurtarren Biltzarraren, Kanboko ikastolaren eta euskara eta euskal... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Baztango Batzar Nagusiak elkartasuna adierazi die Aroztegiko obra gelditzeagatik auzipetutako zazpi herritarrei

Aroztegiko auzipetuei elkartasuna adierazi eta absoluzioa eskatzeko mozio bat onartu du Baztango Batzar Nagusiak. Urtarrilaren 2an egindako bileran, mozioaren aldeko bozketan aldeko 25 bozka, kontrako bi eta hiru abstentzio izan dira.


Ultraeskuinari proposatu diote gobernua osatzeko Austrian, hesia ezarri ziezaioketen arren

Irailean egin ziren hauteskundeak eta aise nagusitu zen FPÖ alderdia, botoen ia %30 eskuratuta. Bazen aukera ultraeskuinari hesia ipintzeko, baina ez dira ados ipini demokristauak eta sozialdemokratak.


Laborantza bozen usaina

Berriz hasi dira laborarien manifestaldiak frantses estatu guzian. Sindikatu desberdinek aldarrikapenak hedatzen badituzte ere, entzun den lehena eta komunikabide nagusietan gomit izan dena, FNSEA "nagusia" izan da. Zer du saltzeko? Gezur andana bat ahal bezainbat boz... [+]


2025-01-07 | Jon Torner Zabala
Autobus zerbitzua zabaldu dute Ipar Euskal Herrian, mugikortasuna hobetzea helburu

Urtarrilaren 6az geroztik autobus linea berriak daude Zuberoan, Nafarroa Beherean eta Lapurdin. Halaber, zerbitzuen maiztasuna ere hobetu da, Euskal Hirigune Elkargoko Mugikortasun Sindikatuak eta RATP konpainiak elkarlanean bultzatutako egitasmoari esker. Bestetik, 12 urtez... [+]


2025-01-07 | Leire Ibar
Barakaldoko hilketa matxista salatzeko asteartean mobilizazioak antolatu dituzte

84 urteko andrea erail zuen bere semeak urtarrilaren 3an euren etxebizitzan. Kolpeka hil zuela azaldu dute zenbait iturrik. Astearte arratsaldean egingo dira elkarretaratzeak Barakaldon eta Euskal Herriko lau hiriburutan.


2025-01-07 | Gedar
Beste eraso arrazista bat Miarritzen

 Uber gidari batek jasan zuen erasoa: bortizki jo eta irain arrazistak egin zizkion bezero gazte batek. Baionan eta Arrigorriagan ere izan dira eraso arrazistak berriki.


2025-01-07 | Mikel Aramendi
ANALISIA
Itsasontzigintzaren itzal luzea ageri da Hego Koreako krisian

Hego Koreako krisia autoktonoa ala inportatua ote zen galdetzen nion neure buruari duela hilabete hura sutu zenean. Baretu ez baizik mindu egin denez auzia, batere argi ez dudan erantzunaren bila jarraitu beharko dugu. Geografikoki urrutiko kontua bada ere, oso gertuko ondorioak... [+]


Errege Magoen desfilean zati lasaiak tartekatu dituzte, autisten elkarteek aldarrikatuta

Dezibelio eta argiztapen muturrekoak ohiko diren makro-ikuskizunen eta makro-estimuluen garaiotan, autismodun haurren bueltako elkarteek aspalditik egindako eskaera zabaltzen ari da pixkanaka, baita Errege Magoen desfileetan ere: ez musika, ez argiztapen, ez abiadura... [+]


2025-01-06 | Jakoba Errekondo
Elkarren beharra bizitzeko

Lagun txiletar batek bere herriko istorio bat kontatu dit, eta ahoa bete inplante utzi nau. Han “quintral” esaten dioten landare batena da, Tristerix corimbosus. Txile eta Argentina hegoaldeko baso epeletan bizi da, eta gure lurralde epeletan hazten den mihuraren... [+]


Eguneraketa berriak daude