Mantis erlijiosoa

Munduko Futbol Kopa iragan berri, mundua oihana begitandu zait. Adaburuz adaburu dabilkit irudimena. Horratx Hegoafrikako zuhaitzek laga dizkidaten abarrak:

- Hegoafrikako selekzioak irabaztea desio nuen. Hark irabazi ezinean, Boli Kostakoak. Azken unean Ghanak. Afrikarrek ezin irabazirik, nire gogoa jan nuen.

- Tigre ehizan nola halaxe begitantzen zaizkit Afrikako selekzioetako jokalariak baloiaren atzean. Lantza eskuetan, aske. Basak. Estrategia eta taktiketatik libre –aurkariak baino libreago– orainokoan.

- Europatik (irletatik) Afrikara aldatu zen futbola behiala, jokoa basa eta zuzena izaki. Europara heldu diren afrikar jokalariak, tamalez, bezatzen ari dira –bezatu dituzte– ezari-ezarian eta emeki.

- Herbeheretarren eta espainiarren arteko finala ikusten nuela, futbol sistema eta demokrazia sistema parekoak begitandu zitzaizkidan: legeak egon badaude bietan, kontua –arazoa– legeak aplikatzeko moduan –eta orduan– datza.

- Futbola eta demokrazia sistemak ez dira parekoak edonola ere. Egokiak izanen badira, lehenak joko bertikala landu behar du, bigarrenak, aldiz, horizontala. Nire gustuko, bistan da.

- Demokrazian joko bertikala nagusia denez, indartsuen joko menperatzailea gailendu izaten da. Futbolean, aldiz, jokoa aske izanen bada –irletako jatorrira itzuliz– jokoak bertikala izan behar du.

- Mendebaldeko demokrazia nola, halatsu futbola ere. Boteretsuen interesen araberakoa: bezatua.

- Futbola nola herriak hala. Edo halatsu. Espainiarrek alemaniarrak menpean hartu zituztenean, Hernaniko erdialdean –ez auzoetan– etxafuegoak bota omen zituzten. Hernanin diot, ez Irunen. Espainiarrek herbeheretarrak menpean hartu ondoren, Hendaian ere suziriak jaurti zituzten. Aspaldian sumatu genuena bete zen: Espainia Hendaian ere badago.

- Mendeak dira herbeheretarrak –Hegoafrika geroago kolonizatu zuten berak– espainiarren menpekotasunetik askatu zirela, eta urteak –50. urte datorren agorrilean– joan dira Boli Kosta frantziarren tiraniatik askatu zela ere, baita Ghana Britainia Handikoaren zapalkuntzatik ere. Azken hauek Europako demokraziaren joko bertikalaren menpe segitzen dute haatik.

- Euskaldunok ere espainiarren eta frantziarren demokraziaren joko bertikalaren menpe gaude. Irletako futbol-joko bertikala –zuzen eta aske– egiten ahazten ari zaigu. Asimilatu gaituzte kasik!

- Adaburuz adaburu eta abarretik abarrera nabilela, katagorri izan gogoz, demokraziak eta futbolak –demokrazia arra da, futbola emea– koktel amnesiko paregabea osatzen dutela begitandu zait. Kopatik edan eta klik! Gozagarria. Mantis erlijiosoa bihurtzen gaitu. Txortan egin ahala baina, burua jaten digu.

Azkenak
Ernairen ekitaldia zelatatuko du Auzitegi Nazionalak

UPNk jarritako salaketa bati erantzunez hartu du erabakia auzitegiak. Apirilaren 17an gazte topagunearen baitan Berriozarren antolatutako "Kurdistan eta Euskal Herriko preso politikoen" aldeko ekitaldia da UPNk bertan behera utzi nahi izan duena "terrorismoaren... [+]


Europar Batasuna eta Errusia
‘Ostpolitik’, oihartzun fin hura

Gerra Hotza bultzatu zuten politiken alboan egon ziren ere bakearen aldeko ildoak. Ez zuten Ekialdea eta Mendebaldea batzeko moduko berregituraketa politiko berririk ekarri, baina errealitate berriak josi zituzten Europako Mendebaldea eta Ekialdearen artean. Horietako... [+]


Sarkozy eta Le Pen eskandalizatuta, zuzenbide estatuak hitz egin duelako

Bere burua 2027ko Frantziako Estatuko presidentzialetako garaile gisa irudikatzen duena –Marine Le Pen– gogorki zigortu du Parisko Auzitegi Korrekzionalak, lau urteko kartzela-zigorra, 100.000 euroko isuna eta batez ere, bost urtez aurkezteko debekua bideratuta. Tonu... [+]


Gorputz hotsak
“Niretzat klabea izan da familiak eta inguruak ez tratatzea gaixo moduan”

Indartsua, irribarretsua eta oso langilea. Helburu pila bat ditu esku artean, eta ideia bat okurritzen zaionean buru-belarri aritzen da horretan. Horiek dira Ainhoa Jungitu (Urduña, Bizkaia, 1998) deskribatzen duten zenbait ezaugarri. 2023an esklerosi anizkoitza... [+]


Eugene Pottier
‘Kanta iraultzaileak’: inoiz galduko ez den kantuaren gauza

Ereserkiek, kanta-modalitate zehatz, eder eta arriskutsu horiek, komunitate bati zuzentzea izan ohi dute helburu. “Ene aberri eta sasoiko lagunok”, hasten da Sarrionandiaren poema ezaguna. Ereserki bat da, jakina: horra nori zuzentzen zaion tonu solemnean, handitxo... [+]


Saturazioa

Bekatu bat aitortu behar dut hemen. Duela lau urte, ohitura berri bat sarrarazi nuen nire bizian: igande gauetan, kaka kanoi baten antzera "informazio" jarraikia hedatzen duen CNews telebista kate ultraeskuindarra begiratzen hasi nintzen. Hasieran ordu erdi bat astero... [+]


Itziar

Kointzidentzia harrigarriak daude bizitzan. Izan ere, zenbat ikusle elkartu litezke Arriaga antzokian? Zenbat komun ote daude solairu bakoitzean? Zein probabilitate dago Gipuzkoako emakume bik sartu-irtenean leku eta istant berean kointziditzeko, 35 urtean elkar ikusi barik egon... [+]


2025-04-09 | Hiruki Larroxa
Zer dugu bisexualitatearekin?

Transfeminismoak argia eta konplexutasuna ekarri ditu gorputz, genero eta desirei buruzko eztabaidetara. Hala ere, itzalak ere sortu ditu. Ustezko koherentzia politiko erradikal baten izenean –askotan hegemonia oso zehatz bati lotua–, diskurtso transfeminista batzuek... [+]


2.361

Garai kuriosoak bizi ditugu eta bizi gaituzte, zinez. Hezkuntza krisian dela dioten garaiak dira eta, gutxien-gutxienean, aliritzira, ba aizue, 2.361 urte ditu gaurgero boladatxoak.

Ez zen ba debalde joan Aristoteles bere maisu maite Platonen akademiatik lizeo bat muntatzeko... [+]


Ukrainako gerraren beste irakurketa bat

Ukrainako gerrar hasierako zergatiak ez dira azaldu zizkigutenak bakarrik, beste arrazoi batzuk ere badaudelako. Errusiak zioen Ukrainako errusiar hiztunen defentsarako urrats bat eman behar zuela; Ukrainako Gobernuak, aldiz, Errusiaren armadari aurre egin behar zitzaiola,... [+]


Errusiarekiko gerra hauspotzen

Ukrainaren ondoren Polonia?
Europar Batasunak Ukrainako gerra hauspotu du Kiev armaz hornituta, eta menia oraindik airean delarik, gerraren zikloan murgilduta dago bete-betean. Hori bai, bere diskurtsoa modulatzen ari da, eta gero eta gehiago hitz egiten du balizko su-etenaz... [+]


Ukrainako gerra bukatzear
“Europarrok, gerrarako prest!”

Orain Errusiak inbaditu behar ei du Europa eta horren aurrean berrarmatze basatia bultzatu behar dute Europar Batasuneko herrialdeek. Lehen Sobietar Batasunak egin behar zion eraso, eta Gerra Hotzak ia mundua irentsi zuen. Gezurra zen ordukoa, eta gezurra da gaur egungoa, baina... [+]


Eguneraketa berriak daude