Heriotzak bizitza dakarrelako

  • Irati Jimenez ::Laranja azalaren negarra

    Kutxa

    orrialdeak ::46

    prezioa ::7

Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
Ez da gaurkoa narrazioa, izan ere, Donostia Hiria Literatur Saria irabazi baitzuen 2008an, baina ez da horregatik zahartu Laranja azalaren negarra. Liburu hau kontura ekarri dut, hain zuen ere, ez diodalako irakurri zaharra Jon Kortazar idazle eta literatur kritikariari, euskal literaturen kanona aldatzen ari dela. Erabat gizondua ibili dena periferiak iradokitzen hasia dela, eta horren lekukotzat irakurlea jartzen zuen. Azkeneko hilabete hauetan liburu irakurrienen artean hiru emakume idazle aipatzen zituen: Irati Jimenez bera, Karmele Jaio eta Uxue Alberdi.

Hiru egileak pertsonaia femeninoetan babestu dira azken hiru eleberrietan amatasunaz, heriotzaz, bakardadeaz, genero indarkeriaz… beste gai askoren artean mintzatzeko. Laranja azalaren negarrak gai horiek guztiak berekin ditu, baina bi ardatz tematiko ditu batik bat. Batetik, emakumeen konstelazioa edota emakumeen arteko sarea begi bistan uzten du. “Bera ama zen, eta amona eta amonaren ama eta amaren iloba”. Emakumeen mundua ikusgarri bilakatu ez ezik, aita absentearen papera azpimarratzen du protagonistak: “Aita beti lanean”.

Denbora tartekatua darabil Jimenezek, sistole eta diastolearen erritmoa narrazio osoan barreiatuz. Umea, amonaren gonapean, etxezuloan hazia, hiltzen ikusiko dugu. Amonaren heriotzak eramango du betirako haurra, neska gaztea narraziora jaiotzeko, heriotzak bizitza dakarrelako. Heriotza desmitifikatzeaz gain, bada beste gai sakonik ere Jimenezen ipuin motz honetan, loditasuna, familiaren porrota edota dibortzioak. “Dibortziatutako gurasoen umea naiz”.

Haurtzarotik nerabezarora egiten duen bidaia honetan Jimenezek poesia du bidaide. Jon Kortazarrek elkarrizketa berean aipatzen zuen, beste berrikuntzetako bat, genero nahasketan legokeela eta ipuin honek ere badu zertxobait hortik: ipuinetik, eleberritik, kantatik eta batez ere badu poesiatik. Bukaeran korapiloa askatzeko orduan, galdera erretorikoak besterik ez baitira geratzen. “Nora doaz umeak, pertsonak hazi eta ahazten dituztenean?”. Nora hildakoak, galdutako kiloak, garbitutako zikinkeria guztia. Horiek emakumeen eginkizunak, ikusezin eta neurtezin direnak. Baina batez ere maitasun liburua da Laranja azalaren negarra, haurrak amonari aitortzen diona, inkondizionala. “Eta orduan pentsatu zuen amona zela benetan umea maite zuen bakarra”. Ume lodia maite zuena. Gizartearen arauetatik at geratzen den loditasuna, oskolik gabe, laranja azalik gabe, bere horretan haurra zen bezalakoxe maite zuena.

Azkenak
‘The Washington Post’ eta Trumpen aurka lerratzeko izua

Zerbaitek definitzen badute Ameriketako Estatu Batuetako politikagintza, beste esparru askotan bezalaxe, hori show-a edo espektakulua da. Xextra ugari gertatu dira hilabeteotan guztiotan, baina tartean bat, berriena, egunkari handi bati dagokiona.


Iñaki Sexmilo (suhiltzailea)
“Iritsi den lehen larrialdi zerbitzua izan gara zenbait tokitan, herritarrak oso eskertuta daude”

Hogeita hamaika suhiltzaile nafar joan dira Valentziara, uholdeen ondoko garbiketa lanetan laguntzen, Horietako bat da Iñaki Sexmilio. "Zenbait lekutan gurea izan da iritsi den lehen laguntza taldea, herritarrak oso eskertuta daude", azaldu du Metropoli Forala... [+]


2024-11-05 | Euskal Irratiak
Debrien Figurak, feminismoaren eta transfeminismoaren inguruko eguna arrakastatsua Oztibarren

Baionan Loverdose eta Atharratzen Bekat’uros egin den bezala, Oztibarren (Nafarroa Beherea) Debrien Figurak feminismoaren eta transfeminismoaren inguruan antolatutako egunak arrakasta izan du.


2024-11-04 | Julene Flamarique
Sastraka gaztetxeko bederatzi gazteen absoluzioa eskatu dute Portugaleten

Azaroaren 5ean epaituko dituzte Barakaldoko epaitegian. “Kapitalismoaren logikatik kanpo” dagoen alternatiba bat sortzeagatik okupazio mugimendua “kriminalizatu eta zigortu” nahi dutela salatzen dute gaztetxeko kideek. Txirbilenea Kulturgunearen hustearen... [+]


2024-11-04 | ARGIA
Janzkeraren kontrolaren aurka protesta egiteagatik atxilotutako ikasle irandarra askatzeko eskatu du AI-k

Amnesty Internationalek jakinarazi du azaroaren 2an Teherango Unibertsitateko ikasle bat atxilotu zutela arropa kentzeagatik. Barruko arropatan gelditu zen neska, Irango janzkera kode islamiar zorrotzaren aurka protesta egiteko.


Hauteskundeak AEB: zeri erreparatu informazio uholdearen erdian

Han eta hemen entzun eta irakur daitekeenez, azken hamarkadetako lehiarik estuena aurreikusten da AEBetako hauteskunde presidentzialetan, Donald Trump eta Kamala Harris hautagaien artean. Azaroaren 5ean, asteartez egingo dira bozak. Emaitzak Euskal Herrian gauerdia denean hasiko... [+]


2024-11-04 | Leire Artola Arin
ANALISIA
Zer irabazi dugu Errejónekin?

Urriaren 24tik Espainiako Estatuko hedabide guztietako lerroburuak eman dizkiote Iñigo Errejóni, eta maiztu arte erabili dute haren izena, ezker-eskuin. Gutxitan ikusten den zarata mediatikoa lortu du, eta badirudi oihartzunak luze jarraituko duela. Orain... [+]


2024-11-04 | Leire Ibar
Hiru familia etxegabetu ditu Berakah-k, Gasteizko elizaren gizarte ekintzak, urtebetean

Berakah fundazioa “baliabiderik ez duten pertsonei laguntzeko” sortua bada ere, aurten familia bat baino gehiago kalean utzi du. Urriaren 31n izan da azken etxegabetzea, Gasteizko familia bat kaleratu dute parrokoak etxegabetze demanda firmatu ostean.


2024-11-04 | Sustatu
Jokoteknia 2024 Bilbon egingo da azaroaren 9an

Jokoteknia Bideojokoen Euskal Jardunaldiaren zazpigarren edizioa azaroaren 9an (larunbata) egingo da Bilbon, Euskararen Etxean, 09:45etik 13:00etara. Jokoteknia jardunaldietan euskal bideojokogintza industriako aditu eta jokalariak batera jarri ohi... [+]


2024-11-04 | ARGIA
Nazioartean “botere sozialista gaurkotu bat” antolatzeko deia egin dute Gazte Topagune Sozialistan

Urriaren 31tik azaroaren 2ra Gazte Koordinadora Sozialistak eta Ikasle Abertzaleak-ek Gazte Topagune Sozialista egin dute Altsasun (Nafarroa). Europan eta Euskal Herrian hedatzen ari diren “proiektu atzerakoiak” jarri dituzte jomugan eta joera horiei ez dietela... [+]


2024-11-04 | Leire Ibar
Langileen legez kanpoko trafiko delitua egotzita atxilotu dituzte bi gazte Tolosan eta Deban

Ostiral gauerdian atzeman zituen Ertzaintzak ustez langileak ilegalki zeramatzan bi furgoneta, Ertzaintzak uste du Europako beste herrialde batera bidean zirela, han lan egiteko. Atxilotutako gidarietako batek hamar pertsona zeramatzan furgonetan eta besteak 22.


Israel armaz ez hornitzeko eskatu diote NBEri 52 herrialdek

Turkiaren ekimena babestu dute nazioarteko herrialde ugarik, gehienak arabiarrak edo islamiarrak, baita Hegoafrika, Brasil, Kuba, Errusia, Norvegia eta Vietnamek ere, besteren artean.


Eguneraketa berriak daude