Buster Keaton finlandiar galbahetik

Buster Keaton: vida y obra (Buster Keaton: bizitza eta lanak). Kari Hotakainen. Meettok, 2009.

Zein itsusia nork bere burua aipatzea, baina zein beharrezkoa batzuetan, konparazioak egin ahal izateko: joan den astean txoko honetara Claudio Magrisen nobela bat ekarri genuen, puskatan aurkeztua eta, irakurle honen ustetan, aurreneko irakurketaren ondoren zati-zati eginda bukatzen zuena. Hori gertatzearen erruetako bat zen, irakurle honen ustetan, nobelaren hasierako asmo handia, XX. mendearen kontakizuna egin nahia. Horrek bihurtzen zuen gehiegizko, alor askotan. Gaur ekarri duguna, askoz pretentsio txikiagoko obra da, testu fragmentarioa hau ere, baina, betiere irakurle honen ustetan, hobeto funtzionatzen duena: Kari Hotakainen finlandiarraren Buster Keaton: Elämä ja teot nobelaz ari gara (Buster Keaton: bizitza eta lanak, iaz Donostiako Meettok argitaletxeak gaztelaniaz argitaratua).

Eta nobela esan diogu, zer edo zer esateagatik, liburuak ez baitu inolako tramarik garatzen: Keatonen gurasoek hitz egiten dute semeari buruz, baita Charles Chaplinek, Clint Eastwoodek... eta Mike Tysonek ere (“Zortzi asaltotan itsu-makilka ibili ondoren leher eginda dago, eta soken laguntzaz, arrankatu eta azpitik aparkatzen du bere ukabil hezurtsua zure kokotsean”). Biografia haluzinatu baten aurrean gaude, barre murritzerako gonbidapen sorta baten aurrean; proiektu arraro baten aurrean: mutuari hitzak jartzea; aktore amerikarra galbahe finlandiarretik pasata kontatzea. Konparazioa handiegia ez bada, Woody Allenen edo Groucho Marxen umoretik gertu dabil nobela pasarte askotan, sententzia absurduak, kontraesan distiratsuak, ironia fin eta gardena.
Jatorriz 1991n argitaratua, hau izan zen Hotakainenen aurreneko nobela. Lau poema liburu zituen argitaratuak, eta horren arrastoak antzematen dira idazkeran: nola kontatu eta zer kontaturen artean, aurrenekoaren alde egin zuen idazleak. Asmatu zuen arrunkeriatik ihes egiten, eta irakurle honek, astebete beranduago, fedea berreskuratu zuen nobela fragmentarioetan. n

Azkenak
Lanbide eta kriminalizazioaren jatorria

Pobretuak kriminalizatzeko Jaurlaritzaren politika albiste izan da, berriz ere, azaroan. Salaketa anonimorako postontzia sortu du Lanbidek, herritar zintzoek Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta jasotzen duten herritar potentzialki iruzurtien “jardun irregularren edozein... [+]


Irungo euskaldunak sutu dituen ekitaldia: 35 elkartek “aski da” esan diote udalari

Irungo euskaldunen pazientziak gainezka egin du; haserre daude eta oraingoan ez dira "isilik geratuko". Gabonetako argiak pizteko ekitaldia erdara hutsean egin izanak hiriko 35 elkarte eraman ditu udalaren hizkuntza politika salatzera –aurrekari gutxi izango ditu... [+]


2024-12-09 | Behe Banda
Barra warroak |
Titulua: beste erabaki bat

Karta esku artean hartuta zain daukat zerbitzaria, bere begiak gainean sumatzen ditut, denek aukeratu dute zer jan, batek oilasko paparra, gazta, tomate eta barbakoa saltsadun bokadiloa, besteak hanburgesa baina tomate, letxuga, kipula eta ezer gabe, lau zenbakia, lau zenbakiak... [+]


Iragarkiak

Munduaren egoerak ez du gogo handirik pizten bere berri izateko. Niri, behintzat. Ez dakit adina den edo darion kiratsak moteldu ote duen berarekiko jakin-mina. Jakin badakit ez dela garai kontua soilik; alegia, udazkenak eta negu hasierak barrura begira jartze hutsa.


Basoko ehiztaria

Gaua da. Zuhaitzetan geratzen diren hosto gutxien artetik igarotzen da ilargiaren argia. Isiltasuna da nagusi. Txoriak sasi artean daude, babestuta lo, lo-edo. Baina bat batean zerbaitek kolpatu du sasia. Txori gehienak izutu diren arren, izoztuta bezala geratu dira, isilik... [+]


2024-12-09 | Jakoba Errekondo
Errastiko ogia
Ilarretan dilista nafarra

Zeruka, zeru bete on dakar zerukak. Zeruka, magitxa, magintxeta, mihauria, magina, baina, ilar-axala, mantxa, teka edo, ezagunena, leka. Lekak barruan dakarren leka-gauza, leka-bihia, lekalea edo lekazia bezalako jaki ederrik ba al da negua goxatzeko? Pertzak bete lekari,... [+]


2024-12-09 | Garazi Zabaleta
Errastiko ogia
Aurrekoen jakintza eta makrobiotika uztartuta sortutako ogia

Arrasateko Beroña auzoan dago kokatuta Xabi Abasolo Etxabek eta Naiara Uriarte Remediosek bultzatutako Errastiko Ogia proiektua. Bakoitza bere bidetik iritsi ziren okintzaren mundura, baina eredu ekologikoan eta ama orearekin ekoizteko oso ongi uztartu dituzte bi gazteen... [+]


Ipuin bat lau kapitulutan
Igandea

Salto batez jaiki da ohetik, pelikula txutxi-flower batean balego bezalaxe. Gelatik irten, sukaldera joan, amari muxu potolo bat eman eta dutxan sartu da, Deus ex machina kantua hartuta soinu-banda modura. Aurora borealak entzuten ditu letran, baina, egiazki, letraren fabulari... [+]


Ipuin bat lau kapitulutan
Larunbata

[Hemendik gatoz: Ostirala]

Betzuloak, berriz. Ostegunean bezalatsu edo agian gehiago. Ohean eman ditu bederatzi-bat ordu, baina kosta zitzaion lo hartzea. Orduero-edo jaiki da gauean, amets gaiztoekin, hotzez, bero zuen gero... Ama besarkatu du sukaldean topatu bezain... [+]


Ipuin bat lau kapitulutan
Ostirala

[Hemendik gatoz: Osteguna]

09:00ak ere ez dira. Jakinarazpen batek mugikorraren pantaila piztu du.

A AMA: Iraitz, laztana, zer moduz egin duzu lo Lurren etxean? Gustatu zitzaizuen ikusitako pelikula?

Hasperen txikia eginda, aparatua itzaltzeko botoitxoari eman dio... [+]


Frantziako atzerri ministro Barrot-en telefonoa hackeatu dute

Jean-Noël Barrot ministroaren telefono pertsonala hackeatu dute, honek Signal aplikazioko mezu zifratu bat ireki ondoren. Gai Numerikoen –digitalen– ministro ere izan zen Barrot, eta gisa honetako amarruen aurkako lege proiektu bat ere sustatu zuen.


Ekialde Erdia
Turkiaren aliatu jihadista siriarrak Damaskorantz doaz

Siriako egoera bortitza izoztuta egon da azken urteetan, eta orain nazioarteko lehen planora atera da. Azaroaren azken egunetan, Siriako Gobernuaren aurka gerran diren talde jihadistek oso egun gutxitan hartu dute Alepo, herrialdeko bigarren hiria. Egoera oso konplexua eta... [+]


2024-12-06 | ARGIA
Emakume batek jazarpena salatu ondoren, beste 30 emakumek seinalatu dute gizon bera

Gizon batek egindako jazarpena salatu du Irati Rusiñol hendaiarrak sare sozialetan. Komisarian ere jarri du salaketa. Salaketa publiko egin ostean, beste 30 emakumek esan dute gizon beraren erasoak jasan dituztela. Rusiñolek adierazi du beste inori halakorik egin... [+]


Eguneraketa berriak daude