Orain arte ez da horrelako plan estrategikorik garatu Araban. Lurraldea zazpi eskualde administratibotan, zazpi kuadrillatan, banatuta dago (Aguraingo Kuadrilla, Aiarako Kuadrilla, Añanako Kuadrilla, Guardia-Arabako Errioxako Kuadrilla, Gasteizko Kuadrilla, Kanpezu-Arabako Mendialdea eta Zuiako Kuadrilla). Trebiñuko Konderria ere aintzat hartzen du Plan Estrategiko honek, administrazio-mugak gorabehera. Euskararen normalizazioan eragiteko oinarrizko lanabesa izateko helburuz sortu dute plana; lurraldeko euskara-politiken norabidea zedarritzeko. Araban euskaraz bizi nahi duten herritarrei horretarako aukerak bermatzeko beharrezko neurriak hartzea eta euskararen erabilera sustatzea dira planaren helburu nagusiak. Era berean, euskararen normalizazio bidean gizarte eragile eta herri erakundeen arteko koordinazioa lortzea eta elkarlanerako ekimenak jorratzea ere badira planaren xedeak.

Arabako errealitate soziolinguistikotik abiatuz, herritar guztien eskubideak errespetatuz egindako plana dela adierazi digu Lorena Lopez de Lacalle Euskara, Kultura eta Kirol diputatuak. Eusko Jaurlaritzak 2006an egindako Inkesta Soziolinguistikotik ateratako datuen arabera, Arabako biztanleen %42,8k euskaraz komunikatzeko ahalmena dute. Horietatik %25 elebidunak dira, eta %17,8, elebidun hartzaileak. Azken horiek hizkuntza ulertzeko gai dira, nahiz eta ez ondo hitz egin. 125.000 pertsona, orotara. 2006ko datuak direla aintzat hartuz, eta urtetik urtera gero eta elebidun gehiago daudela ikusirik, etorkizun hurbilean elebidunak erdaldun elebakarrak baino gehiago izango direla aurreikus daiteke. Horren guztiaren aurrean, gizarteko eremu guztietan euskara normaltasunez erabili ahal izateko eskaintzak eta aukerak sortu nahi ditu Euskararen Foru Zerbitzuak.

Plana garatzeko erabilitako metodologia berria dela jakinarazi du Lacallek. Euskara Plana hainbat gizarte eragileren parte-hartzearekin egin dute, hausnarketa estrategikoa erabiliz. Hau da, hainbat ikuspegitako herritarren eta entitateen parte-hartze zuzena izan da plana garatzeko hausnarketan, euskararen egoeraren diagnosian eta helburuak eta estrategiak proposatzeko prozesuan. Hausnarketa bideratzeko sormen teknika batzuk aplikatu dituzte eta zazpi kidez osatutako lan mahaiak osatu. Parte-hartze prozesu zabal horretan, euskararen inguruko taldeez eta erakundeez gain, Foru Aldundiko talde batzarkide guztiengana ere jo dute ekarpenak jasotzeko. “Ahalik eta aniztasun handiena bultzatu dugu, langarik ezarri gabe. Denontzako egina da Euskararen Plana”, esan digu diputatuak.

Hausnarketa estrategiko horretan zehaztu dituzte 2010-2013 urteetan landu beharreko zazpi esparruetarako estrategiak, helburuak eta ekintzak. Hauek dira esku hartzeko zazpi eremuak: gazteak eta aisia, helduen euskalduntzea, kulturgintza, merkataritza eta ostalaritza, familia transmisioa eta irakaskuntza, komunikabideak eta IKTak, eta administrazioa. Guztira, 75 ekimen jasotzen ditu planak. www.euskaraba.com webgunean kontsulta daiteke Euskararen Plan Estrategikoaren agiria, eta bertan ematen da ekintza guztien berri. Bereziki, bi ekintza nabarmendu dizkigu Lacallek.

Euskara teknikarien sarea

Ekainean hasi ziren egitasmo honekin lanean, orain planak bere baitan hartu du eta testuingurua eman dio. Arabako Foru Aldundiaren esku dago ekimenaren finantzaketa gehiena; %80, Foru Aldundiaren esku, eta beste %20a udalen esku. Orain arte Gasteizko, Laudioko, Amurrioko, Aramaioko eta Aguraingo udalek baino ez zuten euskara teknikaria. Ekimen honi esker, Arabako zazpi kuadrilletan ari dira lanean euskara teknikariak. Trebiñun, berriz, sustatze lana ari dira egiten.

Lurralde osoko euskararen egoeraren ikuspegi osoa izateko jarri dute abian ekimen hau. Eskualde batetik bestera alde handiak daude euskararen erabilerari dagokionez, eta orain arte egindako ekintzak ez dira guztiz modu egituratuan egin, Lacalleren esanetan. Hori dela eta, kuadrilla bakoitzean konexio puntu bat izatea, informazio iturri bat edukitzea, beharrezkotzat jo dute. Kuadrilletako teknikari hauen bitartez tokian tokiko euskararen egoera zein den jakitea eta eskualde bakoitzeko beharretara egokitzeko neurriak zehaztea lortuko da. Halaber, teknikariak erakundeak eta tokian tokiko gizarte sarea batuko dituen bitartekoa izatea nahi dute. Araban euskara normalizatzeko ekimen garrantzitsua da, Lacalleren ustez, euskararen sustapena modu egituratuan gauzatzeko. Badirudi Eusko Jaurlaritzaren interesekoa ere gertatu dela ekintza; ekimena, berritzailea izateaz gain, lurraldea egituratzeko baliagarria delako.

www.euskaraba.com

Arabako euskararen ataria sortu berri dute sarean. Arabako zazpi kuadrillen eta Trebiñuren inguruko informazioa ematen da bertan eta euskararekin lotura duten albiste eta atal ugari topa daitezke (Euskara Araban, Euskararen agenda, Euskalduntzea, Baliabideak, Esteka interesgarriak eta abar). Bi helburu nagusi ditu webguneak. Batetik, lurraldeko euskararen jarduera koordinatzea; jarduerei buruzko informazioa emateko eta euskararen topagune izateko. Esaterako, webguneko agenda atala euskaraz antolatzen diren jardueren erakusleiho izateko sortu da, Araba osoan antolatzen diren ekintzen berri edonork jakin ahal izateko. Jarduerak atalka sailkatuta daude. Era berean, herritarrek ere euren proposamenak eta ekitaldien inguruko informazioa bidal dezakete webgunera.

Bestetik, euskarazko kultura ezagutzen ez duenari bertara hurreratzeko aukera eskaini nahi zaio. Euskaldunak ez direnak erakarri egin nahi dituzte euskal mundura. Hala, webguneko edukiak gaztelaniaz ere jarri dituzte, gizarte berean batera bizi diren bi hizkuntza komunitateren arteko zubi tresna gisa planteatuta. Lorena Lopez de Lacallek jakinarazi digunez, Araban oraindik euskaraz ez dakiten pertsona horietatik %23 hurbildu dira noizbait euskarara, eta %21 euskara ikasteko prest leudeke, horretarako baldintza egokiak edukiz gero. Euskarara hurbiltzeko borondatea badagoela erakusten dute datuok.