Eguberriko istorio ez sinpatikoak

Arrautzak, esnea, okela eta halakoak saltegietan egiten direla uste omen dute haur hiritarrek. Baserritik urrun dira eta, etxaldea hirira etortzen denean, hara eramaten dituzte gurasoek. Antzara zurien luma leunak laztantzeko irrikan egoten dira orduan, eta zein pozik hartuko lituzketen altzoan txerrikumeak, eta beldur ere ez lirateke izango behiaren sabel zabalean sartzeko, Kukubiltxo bezala, inoiz Kukubiltxoren ipuina entzun baldin badute.

Ipuina baino itsusiagoa da hazkuntza, zoritxarrez; halere, heziketak ez luke errealitatea ezkutatu behar. Nork azalduko die umeei miresten ari diren antzarak galkatuak izango direla, zintzurrean artoa sartuko dietela onil batez, mekanikoki eta bortizki, hainbesteraino non, egunero jasaten dituzten asekaden ondorioz, zirrosia hasten baitzaie. Zeharo eritu baino lehenago hilko dituzte, gibela halako hamar handituta dutenean, koka ahala koipe bildurik. Eta gibel gizen hori goretsiko dute gero gastronomo delakoek Eguberriko txitxipapetan, nahiz eta Michael Moorek gaztigatua dien ankerkeria ez dela jaia: “Force-Feeding Birds is Cruel, not Yule”.

Txerrikume arrosek ez dute etorkizun hobea. Erakustokian dauden horiek agian ez dute gehiegi sufrituko platerera iristeko, ez dute burdinazko barrotetan itxita bizia pasatuko. Haurrek hori ikus balezate ez lukete lukainka hain gustura jango, are gutxiago noizbait aditua badute txerriak umeei parekatuak izan direla tradizioan.

Hamabosgarren mendeko antisemitek asmatu istorioek kontatzen dute juduek kristauen haurrak sakrifikatzen zituztela: gutiziatzen zuten eta beren buruari ukatzen zioten txerrikia ordezkatzeko jaten omen zuten haurkia. Eta horrela sortu zen La Guardiako haur santu ospetsuaren legenda.

Ezagunago da San Nikolasena. Ostaler batek hiru haur hil eta txerriak izan bailiran gazitu omen zituen sotoko upelean. Ostatura heldu zen San Nikolas eta gaziki hortarik baizik jan nahi ez zuelako plantak egin zituen, ogro antza. Baina ez. Zerbitzatu ziotenean, platerean berean bizirik eta zutik piztu zituen hiru haurrak.

Eta Fernando Amezketarraren pasadizoa nork ez du hemen entzun? Txerri hil berria apezari lapurtu eta, goseak irudimena pizturik, bere haurraren sehaskan gorde zuela; emazteak ere nini musu guria bailitzan amultsuki eragiten ziola, apezak etxea miatzen zuen bitartean.

Amatasun irudia dira behiak, “jainkosa geldiak”... Hargatik, gehienak kortan sartutaxe eta zelaia zapaldu gabe egoten dira, baita gure baserrietan ere. Horrela ordaintzen dizkiegu esnekiak, hezur azkarrak izateko egunean bost, publizitateak agintzen duenez. Preseski, esne eta gasna industriaren uzkinak dira behien umeak-eta berdin ardienak: errapetik kendu eta kamioietan ezartzen dira aratxeak milaka, barruan estuturik egunak pasatzeko autopistetan, gosez eta egarriz Italiaraino; eta hara helduta ere ibili gabe eta estekaturik atxikitzen dituzte, behar bezala gizendu arte.

Lucrezio handiak bere De rerum naturan deitoratu zuen, aldarean sakrifikatu aratxearen lepotik odola turrusta joaten den bitartean, ama marrumaka dabilela larretan gora eta behera, bere umearen bila, haren apatx bikoitzek utzi aztarnen atzean, besteei erreparatu gabe eta belar xamurra dastatu gabe. Animaliek ere ezagutza duten seinale.

Irakurle arrautza zaleek eskertuko dute oilo erruleen egoera aipatzeko leku falta. Horren ordez, arazoari beste ikuspegitik begirada bat, jateko manerak dituen ondorioei ohartzeko eta aberetatik datozen elikagaien ekoizpenak zer kalteak ekartzen dizkigun jakiteko. Fabrice Nicolinok idatzi Bidoche. L'industrie de la viande menace le monde (Txitxia. Okela-industriak mundua mehatxatzen du) liburua irakur eta gero haurrei konta.

Azkenak
2025-01-03 | Leire Ibar
Etxegabetzeko arriskuan daude bi familia Burlatan

Burlatan, Nafarroan, bi familia euren etxeetatik kaleratuak izateko arriskuan daude. Iruñerriko Etxebizitza Sindikatu Sozialistak azaldu duenez, familia bat putre-funts batek bota nahi du, alokairu kontratua berritzea ukatu diolako; beste familia, berriz, etxejabeak bota... [+]


WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms plugina euskaratu du Iametzak

WordPress-en formularioak sortzeko Ninja Forms pluginaren euskaratzea utzita zegoela ikusita, Iametzak bere gain hartu du itzulpena eguneratzeko lana.


Analisia
2025ean etxebizitza zer?

Urte berria hasi dugu, baina etxebizitza arazo oso potoloa bihurtu zaigula aspaldi honetan, hori ez da berria. Hala ere, azkenaldian zabaldu diren datuak ikusita, 2025a mugarri bat markatzekotan dela esan daiteke, eta iragar ezinak diren ondorio sozial eta politikoak antzeman... [+]


Boli Kosta: Frantziako armada kanporatzen duen zazpigarren estatu afrikarra

Joan den asteartean, hilaren 31n, Boli Kostako presidente Alassane Ouattarak iragarri zuen bertan behera utziko zituela Frantziarekiko harreman militarrak. Horren ondorioz, datozen asteetan 1.000 bat soldadu frantses atera beharko dira herrialdetik.


2025-01-03 | Leire Ibar
2025etik aurrera, Hego Euskal Herrian alokairuak gehienez %2,2 igoko dira berritzean

Espainiako Estatistika Institutuak erreferentziazko indize berria argitaratu du urtarrilaren 2an. Horren arabera, alokairuen prezioak gehienez %2,2 garestitu ahalko dira urtean. Indize hau 2023ko maiatzaren 25ean indarrean sartu zen Etxebizitza Legearen ondorio da, eta data... [+]


2025-01-03 | Gedar
Pertsona afroamerikar bat kolpeka erail dute kartzelariek AEBetako espetxe batean

Hiru funtzionariok jipoitu zuten Robert Brooks, eskuak bizkarrera lotuta zituela. Hurrengo egunean hil zen, eta autopsiak dio asfixia izan zela heriotzaren kausa.


2025-01-03 | ARGIA
Surf irakasle batentzat 85 urteko kartzela zigor-eskaera, adin txikikoei sexu gehiegikeriak egiteagatik

Gipuzkoako Fiskaltzaren ustez, 40 urteko irakasle hondarribiarrak 9 eta 17 urte arteko hamaika adin txikikori sexu gehiegikeriak egin zizkien 2011 eta 2021 urte artean. 2021ean kartzelatu zuten, bere sei ikaslek salaketa jarri eta gero.


2025-01-03 | Jon Torner Zabala
Espainiako Pilota Federazioa
“Eskura dauzkagun lege-erreminta guztiak baliatuko ditugu Espainiaren eskubideak babesteko”

Askok espero zuen moduan, Nazioarteko Pilota Federazioak Euskadikoa onartu ostean eskubide osoko kide gisa, Espainiako kirol-erakunde, alderdi politiko edota hedabideek erabakiaren aurkako oldarraldia hasi dute, nork beretik presioa eginez. Ostegunean, Espainiako Pilota... [+]


Euskararen kontrako oldarraldia salatzeko pintaketak egin dituzte epaitegietan eta CCOO eta UGTren egoitzetan

Baionako eta Donostiako epaitegiak margotu ostean, ostegun gauean Eibarko epaitegian pintaketa egin dute zenbait ekintzailek. "Oldarraldia gelditu" idatzi dute eta pintura berdea jaurti diote eraikinari. Abenduan, CCOO sindikatuaren egoitza ugari margotu dituzte, baita... [+]


Segi dezala akelarre antifaxistak

FERMIN MUGURUZA  40. URTEURRENA
Noiz: abenduaren 21ean.
Non: Bilbo Arenan.

-------------------------------------------

Urtero janzten da festa giroz Bilbo abenduaren 21ean. Sagardoa eta taloa protagonista, San Tomas eguneko azoka eguna da. Aurten, gainera,... [+]


Zunda bat Eguzkitik inoizko gertuen igaro da, arrakastaz

NASAren Parker zunda 6,1 milioi kilometroko distantziara arte gerturatu da Eguzkiaren azalera, bere misioaren lehen gerturatzean. Hala, Eguzkitik inoizko gertuen egon den objeku artifiziala bilakatu da. 692.000 kilometro orduko abiaduran igaro da, eta jasotako datuak funtsezkoak... [+]


Kultur transmisioa feminismotik zikloa izanen dute asteburuan Beran

Goldatz talde feministak antolatua, ortziralean, urtarrilaren 3an, Jantzari dokumentala proiektatuko dute Beralandetan (17:30ean) eta biharamunean, urtarrilaren 4an, Berako bestetako tradizioak aztergai izanen dituzte Maggie Bullen antropologoarekin leku berean (10:30).


Sostengua adierazi diote Marieniako lurren aldeko borrokari hogei kolektibok

Kanboko Marienia eremuan etxebizitzak eraikitzeko proiektua badu Bouygues Immobilier agentziak. "Elkarlanaren bidez" zein "indar harremana" mantenduta, proiektua ezeztatzeko borroka eramateko determinazioa plazaratu dute adierazpen bateratu... [+]


Langile bat hil da Zornotzan, Forest Trafic SL enpresan

Boroa industrialdean hil zen 41 urteko I.P.C langilea, abenduaren 30ean biltegiko inbentarioa egiten ari zenean. ELA eta LAB sindikatuek, eta Jaurlaritzako Segurtasun Sailak eman dute istripuaren berri.


Heldu-lekua eta kortsea

Arrazoi pedagogiko edo metodologikoengatik, historialariok joera dugu iraganeko aldi historikoak zatikatzeko eta epetan banatzeko. Badira den-denok ezagutzen ditugun aro tradizionalak (Historiaurrea, Antzinaroa, Erdia Aroa, Aro Modernoa eta Garaikidea); baina baita horien... [+]


Eguneraketa berriak daude