Mad Men


2013ko maiatzaren 02an
Katixa Agirre
Katixa AgirreIñigo Azkona
Padrón kidearen lehenengo ttakunak (Medium ahaltsuak) ustekabean harrapatu nau, izenburua irakurri eta zera etorri zaidalako burura: Medium telesaila. Horrek nire telesail-filiaren –obsesioaren?– neurria eman dit, eta neure buruari onartu behar izan diot hala dela, asko gustatzen zaizkidala telesailak eta ez dudala zertan lotsatu behar. Mundu akademikoak ere lanak izan zituen telebistarako egindako fikzioa zinearen maila berean aztertzen hasteko. Gaur egun, Desperate Housewives edo Sex and the City analisi-objektu nahiz liburukote burutsuen protagonista bihurtu dira, eta eremu anglosaxoian Buffy Studies deritzan adar bat existitzen da, Buffy the Vampire Slayer telesailari espresuki dedikatuta (antza denez Buffy pertsonaia gakoa da XXI. mendeko feminismoaren garapena ulertzeko).

Telesailen urre aro batean bizi garela aktoreengan ere ikus daiteke: garai batean Hollywoodeko izarrek telebista erdeinatzen zuten moduan, gaur egun Joseph Fiennes-ek, Patricia Arquette-ek edo Tim Roth-ek zoriontsu ematen dute telesail banako protagonista gisa.

Ni, beste asko bezala, CSI Las Vegas programarekin (ahaztu ondorengo frankiziak: New York eta batez ere Miami eramangaitzak dira) hasi nintzen serioski telesailetara zaletzen. Ordutik ia hamar urte joan dira, eta gozamen ordu ugari etxeko sofan.
Ez da edozer gauza irensten dudala: gorrotagarriak iruditzen zaizkit Grey's Anatomyko pertsonaia guztiak. Banpiroen telesailek ere (oso modan azken boladan) ez didate ezer esaten. Heroes bete ez zuen promesa batekin hasi zen.

Aldiz, maite dut House eta Californication eta Dexter eta, kostatu bazitzaidan ere, Lostekin zoratuta nago.

Nire azken deskubrimenduak ez dauka irla batean galduta dagoen tribu globalizatuarekin zerikusirik. Mad Men izena dauka telesailak, eta Amerikako Estatu Batuetan 2007an estreinatu izanagatik gure telebistetan oso zaila izan da kapituluak jarraitzea eta nik behintzat Interneti esker ikusi dut lehenengo denboraldia. Lostekin zerikusirik ez duela diot auskalo nongo irla batean kokatuta egon beharrean irla sobera ezagun batean garatzen delako istorio osoa: Manhattanen. Irla galduan korear, eskoziar, irakiar eta frantziarrak daude, eta beren hizkuntzak etengabe nahasten dira. Mad Menen ordea dena da homogeneoa, itxuraz behintzat: traje bera daramate gizonek eta otzanak dira emakumeak. Denboran barrena jauziak eman beharrean, Mad Menen oso argi dago kokapen kronologikoa: 60ko hamarkadaren hasieran gaude eta etengabe azpimarratzen da hori (lehenengo denboraldian Nixon Kennedyrekin lehiatzeko prestatzen ari da).

Baina desberdintasun nagusia narrazioaren erritmoan datza. Losten kapitulu bat arnasestuka bukatu ohi du ikusleak, hartz polar, denbora-jauzi eta bunker sekretuen deskubrimenduen karietara. Mad Menen berriz protagonistak isilik eta pentsakor ikusten ditugu maiz, eta begirada batek elkarrizketa azido batek baino gehiago adierazten du. Madison hiribideko publizitate-agentzia bateko langileak dira telesaileko pertsonaiak. Emakumeek publizista hauen emazte, maitale edo idazkari rola betetzen dute. Gauza bakar batek bateratzen ditu emakumeak eta gizonak 60ko hamarkadako New York honetan: denek erretzen dute etengabe. Publizitate langintzari buruz ikasten dena ez da telesail honetako alderdirik interesgarriena, baina horrela aitzakia ezin hobea daukat Publizitateko nire ikasleei kapituluren bat edo beste ipintzeko.

Azkenak
Denboraren harrizko gurpila Iruñeko katedralean

"Pictura est laicorum literatura", utzi zuen Umberto Ecok idatzita, Il nome della rosa eleberrian. Irudien bidez mintzatzen da herria, hitzez baino maizago. Artearen funtzio narratiboa nabarmena da Erdi Aroko irudietan, egungo begiekin zail gerta daitekeen arren haiek... [+]


2024-12-18 | Julene Flamarique
TikTok-en karbono-aztarna Greziako urteko emisioa baino handiagoa da, ikerketa baten arabera

Sare sozialik opakoena da TikTok: ez du bere isurketei buruzko daturik argitaratzen. Gainontzeko sare sozialek baino gehiago kutsatzen du. 2030erako "karbono neutral" bilakatzeko konpromisoa hartu duela esaten du TikTokek.


Sare sozialak
X utzita, nora joko dugu orain?

“eXodoa” gertatzen ari da egunotan sare sozialetan. Erabiltzaile ugarik X plataforma uztea erabaki –Elon Musk enpresariaren eskutik izandako eboluzio “toxikoaz” kokoteraino– eta Mastodon edota Bluesky-ra egin dute jauzi. Proiektu horiei begira... [+]


Ertzaintzaren euskarazko arreta bermatzeko eskatu dio Arartekoak Jaurlaritzari

Ertzain patruila batek hizkuntz tratu desegokia eman diela salatu dute Donostiako bi herritarrek. Isuna jaso zuten, behin eta berriz euskaraz artatuak izateko eskatu ondoren. Arartekoak kargu hartu dio Ertzaintzari.


Teknologia
Oinak lurrean

Interneten Willow hitza bilatzerakoan oraindik txikitan ikusi nuen pelikula baten izenburua agertzen da. Fantasiaz beteriko pelikula hartan, Willow izeneko gizon txiki batek, protagonistak, mundua eraldatu zuen, erresuma zapaltzaile batetik herritarrak askatuta. Google-k Willow... [+]


Materialismo histerikoa
Zuentzat

Araiak esan dit zuei idazteko. Esan dit, utzi baino lehen (aurten egingo dut), nire testu bat eraman nahi dizuela, nik ez dizuedala inoiz eraman, eta merezi duzuela, harro sentituko zaretela nitaz. Ezin da horrelako aukera bat galtzen utzi. Ez dakit jada esan ez dizuedan zer... [+]


Kilometro zero

Berriki Pierre Carles dokumental egile engaiatuaren azken lana ikusteko aukera izan dut. Guérilla des FARC, l'avenir a une histoire (FARC gerrilla, etorkizunak historia du) du izena eta Kolonbian mende erdi baino gehiago iraun duen gatazka armatuaren kontakizun... [+]


Alerta laranjak

Valentziako tanta hotzaren kudeaketa txarrak aldaketa ekarri du muturreko eguraldiagatik izan daitezkeen alerten inguruan, “neguko” lehenengo denboraldian agerian geratu den bezala. Hego Euskal Herrian ibaiek gainezka egingo zutelako mehatxuaren aurrean, hainbat... [+]


Jendetasun zolatik, Kittof gogoan

Kaosean sartuak gara. Hori erran digute hedabide frantsesek, legebiltzarrak gobernua erorarazi duelarik abenduaren 4an. Kaos politiko, instituzional, sozial, ekonomikoaren zirimolak infernuko sarabandan bahituko gaituelako izua zainetara isurtzen hasia zaigu denoi. Zer komedian... [+]


2024-12-18 | Jesús Rodríguez
Borroka aro berria Herrialde Katalanetan

2011. urtean M-15eko mugimendu indartsua lehertu zen, Kataluniako Gobernua ataka estuan jarri zuena. Besteak beste, orduko hartan Polizia Bartzelonako Katalunia plazako kanpaldi suminduari oldartu zitzaion, eta parlamentua setiatu zuten ekintzaileek, Artur Mas presidentearen... [+]


Izar Mendiguren. Saltsa berrietan beti
“Ni euskaraz bizitzeak ez du esan nahi beste hizkuntzei eta kulturei ateak ixtea”

Aiaraldea Komunikabidea sortu zuten lehen, eta Faktoria gero. Laudion dute egoitza, eta bertan ari da lanean
Izar Mendiguren. Kazetari, bertsolari, musikari, militante... Ipurdi batez eserleku bi ezin estali litezkeela dio esaerak, baina hori baino handiagoa da Mendigurenen... [+]


Eguneraketa berriak daude