Ihesaldiak
Egunen batean, Iruñeko zenbait eraikinen sinbolismoa ikertu beharko litzateke. Hiriaren gainetik, Apaiztegiko gurutze erraldoia dugu begira; Nafarroako Unibertsitatean, El Escorial –Jaungoikoa eta Inperioa– gogora dakarren eraikina. Bien bitartean, beren modura irudikatu zuten frankistek hiriko erdialdea: Gaztelu Plazatik Eroritakoen Monumentura, gerla hasierako boluntarioen biltokitik gerla bukatu ondoko erorikoen atsedenlekura, II. Errepublikako plaza irekitik historia eta memoria hesten dituen monumentura. Eta bakarra da han biltzen den memoria: alde bateko boluntarioak, alde bateko hildakoak, gerla abian jartzen lagundu zuena eta gerlatik etekinak atera zituena. Bertze edozein oroitzapen Iruñeko bihotza den eremu horretatik kanpo dago, bazterturik.
Aurtengo ekainaren 27an egindako besta batean, Carlos III.a etorbidearen bukaeran, Ezkabatik ihes egindakoak omentzea proposatu zuten zenbait elkartek. Ideia xoragarria. Haiek kaleratutako manifestuan erraten denez, Ezkaban ideologia guztietako presoak zeuden eta, beraz, frankismoak zapalduriko guztiak gogoratu nahi dituzte izen aldaketa horren bidez, ez soilik talde jakin batenak. Baina, horretaz gainera, ihesaldiaren ideia da nire gustukoa, izan ere, proposamenaren bultzatzaileak iheserako ateak ireki nahian baitabiltza Iruñeko faxismoaren eremu sinbolikoaren muinean, frankismoak memoria historikoa hetsi uste zuen tokian, hain juxtu. Haien eskutik, itzuri joaten saiatu zirenak itzuli egin dira; memoriaren monopolioa da eskapo doakiena orain oroitzapen ofizialen zaindariei.
Ekimena nik aipatuta, lagun batek garrantzia kendu nahi izan zion, kontu sinbolikoa baino ez zelakoan; ez duela inportarik kale-izen batek edo bertzek. Badu inporta, ordea. Franco hil eta 30 urte baino geroagoko ekimen horrek erakusten baitu ahanzturaren gainean eraikitako gizarte batean bizi garela, nahita bultzatutako eta iraunarazi nahi den ahanztura baten gainean. Politikan ez da frankismoaren aurkako adostasunik osatzen saiatu; aitzitik, frankismoa eufemismoz estali dute, karriken izen frankistak ez aldatzeko Iruñeko alkateak emandako aitzakiek erakusten dutenez. Trantsizioan egindako urrats okerrek posible egin dute frankismo zaleek gure artean lasai jarraitzea eta memoriaren ihesaldirik nahi ez dutenak agintean segitzea. Modu legalean, jakina. Edozein estakuru baliatuta. Ekainaren 27an, zer zigortu jakin ez, eta udaltzainek Memoriaren Autobuseko txoferrari jarri omen zioten isuna. Gaizki aparkatzeagatik.
Galdera batzuen aurrean, behin eta berriz helduok ume sentitzen garela dio Iñigo Martinezek, “bizitza zulo existentzialez beterik” dagoelako. Galderaz galdera "behin-behineko erantzunen bila" aritzeko asmoa du irakasle eta filosofoak. ARGIA... [+]
Euskal Herriko Laborantza Ganberak hogei urte bete ditu. 2005ean sorturik, bataila anitzetatik pasa da Ainiza-Monjoloseko erakundea. Epaiketak, sustengu kanpainak edota Lurramaren sortzea, gorabehera ainitz izan ditu hogei urtez. Asteburu honetan, urteroko besta antolatuko dute... [+]
Giza-katea antolatu du Subflubiala ez! plataformak eta hitzordua Artaza-Romo Institutuan jarri du gaurko 18:00etan. Bizkaiko Foru Aldundiak Ingurumen Inpaktuaren Adierazpena (IIA) aldatzea du helburu eta horrelakorik ez du onartzen plataformak.
Europan kutsadura maila aztertzen aritzen den Toxicowatch erakundeak egindako ikerketaren emaitzak dira. Erraustegia martxan jarri aurretik egin zituzten lehen azterketak, eta ondoren 2024ra arteko laginak aztertu dituzte. Iazko laginen emaitzak dira honakoak.
Gergely Gulyas Hungariako Presidentetza ministroak eman du erabakiaren berri, Hagako auzitegiak atxilotze agindua ezarrita dion Benjamin Netanyahu Israelgo lehen ministroa herrialdera heldu den egun berean. Israelgo armadak Gazako eremu gehiago hartzeko asmoa duela... [+]
Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako hezkuntza publikoko irakasleek urtarrilean abiaturiko greba zikloaren bigarren kolpea amaitu eta biharamunean deitu du bilera Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak. Begoña Pedrosa sailburuak adierazi du "akordio bat lortzeko nahia"... [+]
Bilboko Guggenheimeko museoaren kanpoaldean bildu dira plataformako kideak, bertan zuelako bere lehen agerraldi publikoa Bilboko Guggenheim Museoko zuzendari berri Miren Arzallusek. Landuko dituen ildoez hitz egiteko "goizegi" dela adierazi du Arzallusek, nahiz eta... [+]
Behatokiak Hizkuntza Eskubideen Egoera 2024 txostena aurkeztu du. Herritarrek helarazitako gertakarien bilduma aztertuta, ondorioztatu dute 2024an egoerak ez duela hobera egin, eta gainera, kexak jaso dituzten hainbat entitateren eskutik urraketak iraunarazteko jarrera sumatu... [+]
Duela aste batzuk, Diputazio kalean, Gasteizko erdigunean, bi gizonek etxerik gabeko pertsona bat bota zuten lo egiten zuen lokalaren kanpoaldeko eskailera-buru txikitik. Bota ez ezik, berehala metalezko baranda bat ere jarri zuten lonjaren aurrean. Lokala luzaroan hutsik egon... [+]
Mundu osoarentzat %10eko muga-zerga globala inposatuko du Donald Trumpen administrazioak, eta hainbat herrialderen inportazioak are gehiago zergapetuko ditu, tartean Txinakoak (%34) eta EBkoak (%20). Baina Hegoalde Globaleko herrialdeak izango dira kaltetuenak: Lesoto (%50),... [+]
Heriotza-zigorra eskatzeko argudio gisa, "indarkeria politikoko ekintza" izan zela adierazi du AEBetako Fiskal Nagusiak.
Palestinarekin Elkartasuna plataformaren ekimenez, txirrindularitzarekin lotura duten 70 bat pertsonak eskatu dute talde sionistak ez dezala txapelketan parte hartu, eta lortu dute.
Zedarriak enpresari taldeak armagintza sustatzera deitzeak eta Jaurlaritzak horrekin bat egiteak "haserrea" sortu diela diote sinatzaileek. Mundu mailako egoera "inoiz baino larriagoa" dela uste dute, eta "Euskal Herriaren etorkizuna oztopa dezakeen... [+]
Ion Aranburu koma egoeran eta ZIUan ingresatuta egon zen hainbat astez, erasoaren ondorioz.
Lekukotasunak, autopsia txostenak eta atxiloaldian izenpeturiko adierazpenak bildu ditu The Independent komunikabide britainiarrak. 2023ko urriaren 7az geroztik 70 palestinarrek dute bizia galdu Israelgo presondegietan. Palestinar presoen alde dabilen Addameer elkartearen... [+]