argia.eus
INPRIMATU
Susperraldiaren ajea
Mikel Zurbano 2009ko irailaren 03a
Mikel Zurbano
Uda aurreko adierazle ugarik munduko ekonomiaren krisiaren galga irudikatzen dute: AEBetako uztaileko langabeziaren jaitsiera lehen aldiz hamabost hilabete ondoren, Erresuma Batuko industri produkzioa mantentzea, OECDren indize aurreratuaren iragarpen baikorrak, eta abar. Laster batean hondoa jo eta pizteko joera har lezake ekonomia globalak bi urteetako atzeraldia eta gero. Nolanahi ere, ikusteko dago krisiaren behin betiko itxieraren lehen urratsaren aurrean gauden edo epe laburreko hobekuntza baino ez den. Orain arte hartutako neurrien apaltasunak eta sakoneko mugimenduek bigarren aukeraren alde egiten dute.

Hasteko munduko finantza sistema ez da garbitu. Abuztu hasierako AIG erraldoiaren galeren iragarpenak eta EBZak zein NMFak aktiboen depreziazioez egindako aurreikuspenek hori erakusten dute. Europako ekialdeko herrialde batzuen finantza krisi larriak ere bere horretan dirau. Baina, finantzaz haratago munduko ekonomiaren oinarriak ezin dira lehengoak izan. AEBetan etxeko ekonomiek ez dute berriz ere gehiegizko zorpetzera joko, Txinako ereduak birzentratzeko joera izango du eta atzeraldiak Europaren artikulazio eta politiken koordinazio eza areagotuko ditu. Honek guztiak ez du lagunduko hazkundearen bidea berrezartzeko dinamikan.

Bestalde, krisiaren irteera ematekotan ez da hutsaren truke izango. Egungo krisiaren eragin nabarmenek hiru esparrutan iraungo dute gutxienez. Lan merkatuan, langabezi tasa garaiak luzatuko dira eta malgutasuna areagotu egingo da. Zor publikoak gora egiteak estatuaren krisi fiskala eragin lezake hainbat herrialdetan, ongizate estatua kinka larrian utziz. Hirugarrenez, kapitalen etekin tasa orokorra beherantz akuilatu du krisiak. Kapitalismoa bere ohiko dinamika normalera itzultzeko beharrezkoa litzateke kapitalaren errentagarritasuna berrezartzea eta defizit publikoa irenstea, beti ere langabeziaren jaitsiera lortuz, maila apalean bada ere.

Haatik, hiru helburu hauek bateraezinak dira gaur egun. Lanaren produktibitatea beherantz dator azkenaldian ia jarduera ekonomikoa bera beste, enpresen errentagarritasuna areago jaitsiaraziz. NMFak 2011n langabeziaren gailurra etorriko dela baieztean, errentagarritasuna berreskuratzeko langabeziaren gorakada iraunaraztea beharrezkoa dela onartzen ari da. Susperraldia ematekotan enplegua igotzeke etorriko da, beraz langabezia maila garaian mantenduz. Bestalde, defizita murrizteko bidezko erreforma fiskal birbanatzailea tresna egokia litzateke. Baina, mugimendu sozialak ekiditen ez badu helburu hori gastu soziala berriz ere murriztuz beteko da.