Kronika historikoak, bertsolariek lehen pertsonan idatzi eta botatakoak
31 bertso sorta aurkituko ditugu bertan, bakoitza bere sorreraren azalpen edo istorioarekin. Kronika batez ere politiko eta sozial hauen bidez bidaiatuko dugu iragan mendera. Agertuko zaizkigu 36ko gerra, Franco, errepublika, II. Mundu Gerra, Afrikako gerra, Amerikara herbestea, gosetea, Foruen galera, Txiki eta Otaegi, Joxe Arregi, Espainiako etorkinak, Sigma josteko makina...
Gaur egun askoz bertso lightagoengatik azalpenak eman beharrean aurkitu denik bada. Ahobizarrik gabe idatzi edo botatakoak dira. Batzuk oso minberak eta besteak umore gaiztokoak, baina denak oso gordinak. Jon Maiak azaltzen du hitzaurrean bertso hautaketa honen balio erantsia: “Kronistak, bertsolariak, alegia, kasurik gehienetan, kantatzen ari diren horren lekuko edo protagonistak izan dira. Goseari kantatu dionak gosea pairatu du. Emigrazioari bertsoak jarri dizkiona emigrantea izan da. Eta horrelaxe gehienak”. Aukeraketa honetarako galbahe estuena maila da: bertso ederrak direla guztiak. Ez dago, beraz, baztertzeko azalik, baina faltan nabaritu ditut beste ale batzuk, tituluak XX. mende osoaren espektatiban jarri bainau bideoa ikusi aurretik, eta 80ko hamarkadakoa da sortarik berriena. XX. mende bukaerako gizarteak eta politikak sortutako bertsoen egarriz geratu naiz.
Egilez ere oso aberatsa da hautaketa: Basarri, Txirrita, Kepa Enbeita, Iturzaeta, Azpillaga, Joxe Agirre, Etxahun Iruriko, Paulo Yanzi, Iñaki Alkain, Amezketako artzaina, Otaño, J. B. Otxalde, Joxe Manuel Etxeita, Anjel Markano, P. Zabaleta, Arrese-Beitia, Xalbador, Lopategi, Lazkao Txiki, Elizanburu eta bi anonimo.
Sorta batzuk oso ezagunak egingo zaizkizu, asko buruz jakingo dituzu, beste asko kantu liburuxketatik mila bider kantatuko zenituen, edo Joseba Tapiaren Agur Intxorta maite CDan entzungo zenituen. Baina deskubrituko duzu pasadizo eta bertso ederrik, esaterako, 36ko gerran, gau ilunaren ezkutuan, fronte banatan dauden bi bertsolarik egindako saioa.
Bideoak gogora ekarriko dizu zure herrian bizi izan zenuen emanaldi hura. Maia eta Amurizaren azalpenak zorrotz eta laburrak dira, eta gainerako dena da bertsoa. Baina zuzeneko emanaldi hark izan zuen indarra, momentu haren magikotasuna ekarri ezin dizulako madarikatuko duzu telebista.
Irutxuloko Hitzak asteartean parte hartu zuen Hordago - El Saltok antolatutako mahai inguruan, Hibai Arbide, Lucia Mbomio, Xalba Ramirez eta Miriam Najibi kazetariekin.
Abenduaren 13an mobilizazioa antolatu dute Santutxun (Bilbo), enpresa amerikarra palestinarren aurkako genozidioaren parte dela salatzeko. Auzoko kideek azpimarratu dute ez dutela nahi auzoan sarraskiari sostengua ematen dion enpresa multinazionalik.
Grebak 27 egun iraungo ditu, urtarrilaren 6 arte. Gutxieneko soldata kobratzeko “365 egunez eta 24 orduz” lan-baldintza “jasanezinetan” lan egiten dutela salatu dute, eta lanaldiaren benetako zenbaketa egin dezan exijitu.
Azken hamar urteetan turismoak eragindako CO2 isurketen emendioa ekonomia orokorrarena baino bi aldiz handiagoa izan da. Nature Communications aldizkari zientifikoak abenduaren 10ean plazaratu ikerketaren emaitzak dira.
HTSk boterea hartu duenetik, babes-eskaerak gelditu dituzte Mendebaldeko hainbat gobernuk. Alemaniak 47.270 eskaera utzi ditu bertan behera bat-batean, "Siriako etorkizun politikoa zalantzazkoa" dela argudiatuta.
Erasoen aurrean “kikilduko ez direla” eta "nazkaturik" daudela adierazi dute Lezo eta Errenteriako feministek eta autodefentsa feminista eta ekintza zuzena aldarrikatu dituzte.
Uharteko artzain egunean azaldu zuten Euskal Herriak nazioarteko ardi mozketa txapelketatan aritzeko onarpena lortu duela. Ofizialtasuna Eskoziako 2023ko munduko txapelketan etorri zen, euskal moztaileek aurkeztutako dosierra eta bertan egindako defentsa bikainaren ondorioz... [+]
Segur aski, gutariko gehienek jada erosiak dituzte, han eta hemen, Eguberrikari banatzeko opariak. Olentzeroren bisita gautar hori hitzordu handia baita, bereziki haurrentzat. Denak prestatzen dira urteko garai emankor horretarako: Bilbo sutan agertzen da, Gasteiz, Iruña... [+]
Zerk harritu zintuen gehien kartzelatik atera zinenean? Galdetu didate maiz azken urte eta erdian.
Bilboko kaleak turista eta bi hankadun txakurrez lepo daudela ikusteak, adibidez? Edo egoera politikoaren aldaketak? Lehenengoak akitu eta amorratu nau, badago zer borrokatzen... [+]
Benetan nahasia da euskara ikasteko dirulaguntzen kontu hori. Euskara ikasi nahi duen herritarrak leihatila bat baino gehiagotara jo beharko du egin nahi duen ikastaroa zenbat kostatuko zaion eta dirulaguntzak nondik, nola eta noiz lortuko dituen jakiteko. Oraindik ere dirua... [+]
Hizkuntza matematikoa ondo ulertu eta interpretatzeak badu garrantzia ikasketa prozesuan; horixe esan ohi diegu guk geure ikasleei, bederen. Matematiken lengoaia unibertsala da, eta oro har, interpretaziorako errore marjina txikia izan ohi da. Nekez marraztuko genuke hiruki bat... [+]
Bileretan denetarik elkartzen gara, eta bilerek berek nolakotzen gaituzte unean, bakoitzak bere rola izaten baitu, bere boteretxoa (edo haren falta), adina, bizitzako momentua. Baina beti-beti daude isiltzen direnak. Letek kantatzen zigun handitzean ikasiko genuela isilik... [+]
Frantziako eta Espainiako konstituzioek eta legediak euskaldunon eskubideak baztertzen dituzte. Kulturak folklorizatu eta turismo eta kontsumorako apaingarri bilakatzen ditu neoliberalismoak. Indarrean ditugun askotariko hezkuntza sistemek ez dute ikasleak osotasunez... [+]