EHUko Udako Ikastaroetan entzun ahal izan genituen hiru hizlariak, Donostian. Ikastaroa Soziolinguistika Klusterrak antolatu zuen eta hiru egunetarako zuzendu zuen galdera, ondokoa: Zein hizkuntza hitz egiten du komunikazio gizarteak? Mahai-ingurua Hizkuntza identitateak identitate berrien baitan izenburupean garatu zen.

Pablo Suberbiola moderatzaileak bota zuen motorrak berotzeko galdera (“Zertan eta nola aldatuko dira euskalduntzat euren burua daukaten horiek komunikazio gizarte honetan?”), eta ordutik aurrera, batik bat Sarasua eta Calzada elkarri zirikaka aritu ziren. Igor Calzada soziologoak –Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzarako Koordinazio zuzendaria da Jaurlaritza berrian– azkar azaldu zuen mahai-inguruan zehar mantenduko zuen jarrera: “Afizioa dago sare digitalak eta hedabide tradizionalak kontrajartzeko. Teknologia berriak ez ditzagun baztertu, eta era berean, ez gaitzatela liluratu. Birtuala eta presentziala kontrajartzea ez da erreala”. Aro berriko euskaldunaren soslaia egiten saiatu zen: sare logika duen pertsona, ekintzailea, digitala, sozialki irekia, edukian kalitatea jaitsiagatik azkartasuna hobetsiko duena eta hizkuntzarekin ondo pasako duena. Hala errematatu du: “Diskurtso katastrofista egin dezaket, baina ez dut nahi”.

Teknologia berriak ihesbide?

Sarasuaren kezka da teknologia berriek ez ote gaituzten liluratu. Teknologia berriak zioenean berrikuntzari buruz ari zen AHTari buruz, berrikuntza arkitektonikoari buruz –esaterako hemengo tabernak Frantziakoekin alderatu ditu–... Calzadari erantzunez aitortu zuen dikotomiarik ez dela egin behar, baina emozionalidade neurriz kanpokoa ez ote dugun ageri galdetu zuen: “Halakoa da hizkuntza politika; orain erabilera, gero teknologia berriak. Arrenkura bat dut. Azken hamarkadetan diskurtso soziolinguistiko zorrotzik gabe gabiltza, ez diskurtso publikorik eta ez sozialik. Ez ditzagun teknologia berriak ihesbide moduan erabili”. Teknologia berrien azken portua noraino joango den ez omen dakigu. Fluxuak eta errefluxuak izaten omen dira, agian aro hau epe laburreko booma izango da eta gero nekatu egingo gara. “Agian XXII. mendean gutxiago bidaiatuko dugu. Berrikuntzaren kontua erlatibizatzen ari naiz. Agian, sare birtualak eroriko dira, baina interakzio fisikodun sareak ez”. Bertsolaritzaren adibidea jarri zuen. Motzean esanda, bertsolaritzak aurrera egingo du bertsoa.com webgunerik gabe, baina ez bertso eskolarik gabe.

Calzada kontraerasoan: berrikuntza teknologikoak ekarri behar du berrikuntza soziala. Berritzailea izatea da bertsolaritza eta jazza uztartzea, adibidez. Berritzailea izatea ez da gauzak beste modu batera egitea “modernitoak” garelako. Ondoren, Sarasuak diskurtso soziolinguistiko zorrotzaren gabeziaz esandakoari heldu zion: “Errealitatea ikertu? errealitatean sartu egin behar dugu, sortu dezagun errealitate berria”. Jon Sarasuak: “Berrikuntzaren aurrean antsietate gehiegi ez ote daukagun, hori bakarrik esan dut, ilusio gehitxo bezala... Jarraidura eta irekidura binomioa aipatuko dut. Lehendik datorrenaren fluxuari heltzeko sena behar dugu eta garaian garaikoari heltzekoa ere bai”. Alabaina, bereari eutsi zion: “Ez dakigu zer daukagun, alzehimerra, minbizia, katarroa... Hori bai, eskanerra badaukagu, teknologia, alegia”.

Mahai-ingurua bururatzera doa, Calzada eta Sarasua mokoka ari dira. Sarasuak azken aurreko kanoikada bota du: “Calzadaren aldarteaz identifikatuta sentitzen naiz, nik ere uste dut eraiki egin behar dugula. Baina hainbesteko eskaintza uholdea pixka bat fikzioa da. Kantitate eta kalitate handiko inputa daukagu. Seme-alabek zergatik egingo dute mikrogunearen alde? Nire ardura-komunitatea euskara da eta erabilera-komunitateak dira portugesa, gaztelania eta ingelesa pixka bat. Gure seme-alabak ez ditugu hezi ardura-komunitatean”. Calzadak: “Ezin diegu eskatu guztiei arduradun izatea”.

Mahai-ingurua bukatzera doa eta Sarasuak aitortu du nahi baino gehiago erlatibizatu duela agian, eta bukatzeko teknologia berrien aldarria egin nahi du: “Munduko beste toki askotan ez dute, baina guk badugu berrikuntza eta eraikuntza sena”.