De Gaulle akabatu: eta egia izan balitz?
(Hutchinson 1971).
1959ko urtarrilaren 8a. Charles de Gaullek Frantziako Errepublikaren presidente kargua hartu zuen. 1963ko abuztuaren 25a. Txakal ezizena zuen sikario bat De Gaulle hiltzen saiatu zuen, baina oso gutxigatik huts egin zuen. Lehenbiziko esaldiak benetako gertakari baten berri ematen du. Bigarrena fikzio hutsa da, baina berdin izan zitekeen egia eta Historia liburuetako lerro nagusiak ez ziren batere aldatuko.
Frederick Forsyth ingelesaren lumari zor zaio De Gaulle akabatzeko alegiazko saioa. Beraren lehen eleberria izan zen hura, The day of the jackal, Euskal Herriko erdara nagusi bietara Chacal xumeagoaz itzulitakoa. Ondoren askoz nobela gehiago idatzi zituen, ia denak salmenta arrakasta izugarriz, nahiz eta bakar batek ere ez zuen “Txakal”-aren ospea gainditu. Espioitza generoak garai batean izandako sonak, hein handi batean, Forsythekin zerikusi zuzena dauka. Hark esandakoa da, gutxi gorabehera: “Gakoa da kontakizunak sinesgarritasun osoa eduki dezala testuinguru historiko batean, eta ez dadila egon modurik kontatutakoa benetan gertatu zen ala ez frogatzeko”.
Zelan lortu hori? Erraz. Asmatu plan bat, betez gero Historiaren noranzkoa aldatuko lukeena, eta nobelaren amaieran, oso gutxigatik bada ere, plana betetzea eragotzi. The day of the jackal-en ez ezik, gutxienez beste hiru eleberritan (buruz ari naiz) erabili du Forsythek formula hori.
Idazle distopikoek, ukronikoek zehatzagoak izateko, lan-ildo ederra izango lukete Forsythen liburuetan azken segundoan pikutara joan diren planak arrakastatsu bihurtuz. Zer nolako mundua edukiko genuke, esaterako, Irakek irabazi balu Golkoko Gerra? Eta 1986an komunistek boterea hartu izan balute Erresuma Batuan? Eta, aizue, De Gaullek ez bazion zentimetro batez ihes egin Txakalen balari?
Era horretako nobelekin aberastu da Ashford-en jaiotako idazlea, eta ospetsu bihurtu ere bai. Ez dira, haren liburuak, zirkulu intelektualetan oso harro erakustekoak; ez da haren prosa literatura eskola baterako eredu garbiena; baina engantxatu, zeharo engantxatzen du. Edo engantxatzen zuen, 1996an ideiak agortu zitzaizkion arte. Ordutik hona idatzi duen ezer ez dut gomendatzen. Bestetik, distantzia pittin batez hartzea aholkatzen dizuet: ideologiaz den bezainbatean, liberalismo latza dario Forsythek idatzitako esaldi bakoitzari. Gozatu narrazioaren suspenseaz, eta gero ondo itxi liburua. Niri balio izan dit, bizirauteko.
Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]
Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]
Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]
Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.
Gobernuak aurkeztu... [+]
Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]
Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]
Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]
Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]
Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]
Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]
Duela 40 urte sortu zen Geronimo Uztariz Institutua, Nafarroako Historia beste era batera ikertzeko eta zabaltzeko helburuarekin. Jende anitza bildu du lau hamarkada hauetan, eta gai ugari ikertu ditu denbora horretan. Historialari gazteak ere batu zaizkie. Zahar eta berriaren... [+]
Aspaldi ezagutu genuen gaur gaurkoz Añube taldeko abeslari den Aitor Bedia Hans. Garai berean adiskidetu ginen egun Añube taldeko gitarra jotzaile ohia den Beñat Gonzalezekin. Unibertsitateko garaian izan zen, Debagoienako bi gazteak musika zainetan... [+]
Bi irakasle eta ikerlarik inkesta jarri dute sarean, euskarazko esamolde batzuen inguruko datuak biltzeko. Bost minutu hartuko dizu betetzeak baina adi, bi galdetegi daude, egun bakoitian jaio bazara 1A betetzeko eskatzen dizute, eta egun bikoitian jaioa bazara 1B delakoa.
Atxuriko irakasle eta ekintzaile batek uko egin dio akordioari kontzientzia arrazoiak direla eta. Voxek bost urteko kartzela-zigorra eskatzen du auzokidearentzat, Fiskaltzak aldiz zazpi hilabeteko espetxe-zigorra hauteskunde-delituagatik eta hiru hilabeteko isuna mehatxu... [+]
Euskarari Puzka azken kanpainan 16.000 saski saldu dituzte, eta euskararen alde lan egiten duten elkarteentzat bideratuko zaie lortutako etekina.