Bi gaitzespen eta proposamen bat

Josu Santesteban
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
E.T.A.-k (deitu nazazue nostalgiko –mendeurren erdiarengatik izango da–, baina nik siglen osteko puntu anakronikoekin nahiago dut) gizon bat hil berri du, hau idazten ari naizela. Informazio objektiboa da: oraindik ez dut ezer gaitzetsi. Nire ezagun batek “kaka zaharra” bota zuen berria jakitean, baina, hortik tarte batera, hildakoa polizia zela aditzean, suposatzen dut, bere hitza jan zuen. Bejondeiola.

Orain bai, giza eskubideetan lehena –ere edo, nahi bada, batez ere– ez urratzean sinesten dudalako, eta gure herriko koldar eta epelekin ez nazaten nahas, polizia honen erailketa gaitzesten dut.

[Eta behin, nire analisi xinplistari esker, Estatuko diru berezietatik kobratzeko bidean naizela (cf. Eider Rodriguez, ARGIA, 09-03-01), ez dezadan euskal irakurlea gehiago nekatu inori interesatzen ez zaion gai batekin, eta –denon begikoa izan nahi baitut– pasa nadin kondena amableagoetara:]

Ekainaren 12an, Euskalerria Irratiko (E.I.) kolaboratzaileon afarian Mikel Bujanda zuzendari heroikoak hitza hartu zuen, hurrengo asteazkenerako berri pozgarri bat iragartzeko, norbaitek inoiz esandako hori gezurtatuko zuena: alegia, irrati hau lehenago iritsiko zela ilargira Nafarroako Gobernuak legalizazioa eman baino lehen. Asteazkenean, berriz, egunkarietako notizia, espero genuenaz guztiz bestelakoa izan zen. Traba gehiago Iruñerriko euskarazko irrati bakarra entzun ahal izateko. E.I.ren izena kapsula batean ilargiraino eramango zuen ekimen pribatuaren berria oharkabean pasatu zen.

[Denon estimua duten idazleek ez ohi dute lana alferrikaltzen. Nik, handiengandik ikasi bezala, testu zahar bat, justu orain urtebetekoa, berreskuratu eta hona ekarriko dut:]

“Euskalerria Irratia duela 20 urte hasi zen emititzen. Jakinda irrati uhinek argiaren abiadan –eta ez soinuarenean– mugitzen direla, horrek esan nahi du –Nafarroako Gobernukoa bezain– oztopo estratosferikorik ez badu bidean aurkitu, lehen emanaldi urrun haren oihartzuna hemendik hogei argi-urtetara dagoela. Berriki, Gliese 581 izeneko izarraren inguruan biraka planeta bat deskubritu dute, Lurretik dagoen planeta bizigarri hurbilena, omen. Hemendik hogei argi-urtetara. Orain bai hasi dela bizigarri izaten”.

Ez sinestekoa, Iruñean euskararekin dagoen herra. Ni ez naiz ohitzen. Hemengo euskaldunak ilargitarrak (edo Gliese 581-en inguruko planetaren batekoak) bagina baino arraroago sentiarazi nahi digute hemengoak ere diren beste askok. Eta nekaezinak dira. Hala ere, Bujanda eta bere ekipoaren lan itzelak nabarmen uzten du –hemendik ilargiraino ere bai– nafar horien jarrera harro eta zikoitza. Horretarako soilik balitz ere, merezi du.

[Eta proposamena:]
Soziolinguistek diotenez, hizkuntza gutxituen arazoa izaten da, mintzakide elebakarra agertzean, solasa hark dakien hizkuntza bakarrera lerratzen dela. Agian horrexegatik dauka horrenbeste garrantzia Euskalerria Irratiak Iruñean. Hemen, neurri askoan, euskara ariketa soliptista delako. Izaera horretan sakonduta, agian lortu genezake euskarak hiri sagaratu honetan presentzia gehiago izatea, garentxoaren indarra biderkaturik: antolakuntza zelularraren bidez.

Autobusean, kalean, eraikin publikoetan eskuko telefonoa hartu eta mintzatu. Ahalik eta gai interesgarrienaz –nazioarteko kultur izenak sartuta–, alaienaz –irri eginez tarteka–. Solaskideaz gain, iruindar guztiak seduzitu behar bagenitu bezala. Telefonoa itzalita ere. Trebatzeko ikastaroak laster Civican-en.

Azkenak
2025-03-15 | Jabi Elorza Antia
Txapela buruan

Iazko udan ere Alacant aldera hurbildu ginen eguraldi hobea aurkitu nahian eta, urtero bezala, egun batez, Benidorm erraldoian sartu ginen hango giroan murgildu, zerbait hartu eta seme-alabekin izozki edo gofre bat dastatzeko asmoz.

Hiri bitxia da, denetarik aurki dezakezu... [+]


Judimendi auzo eskola ez da etorri berria

Ongi etorria eman digu Unai Mendizabalek A eredutik D eredura aldaketa egitea erabaki dugulako Judimendi auzo eskolan. Bidea malkartsua izango dela ere ohartarazi digu Armentia Ikastolako guraso eta Arabako Ikastoletako lehendakariak. Gure esker ona adierazi nahi diogu eman... [+]


Euskararen gurditik denok tira egin behar dugu, baita hezkuntzan ere

Ez dira gutxi azken boladan euskara bere onenean ez dagoela eta bere transmisioa bermatuta ez dagoela ohartarazten ari diren ahotsak. Bestetik, inork ez du ukatzen hezkuntzak ezinbesteko betebeharra duenik euskara eta euskal kulturaren biziraupenerako. Erronka estrategikoa... [+]


2025-03-15 | Rober Gutiérrez
Mantrak

Azken asteetan zenbait unibertsitatetako ate irekien jardunaldietara joateko aukera izan dut. Semea aztertzen ari da zer ikasiko duen datozen urteotan eta, erabakia hartu aurretik, komeni da aukera guztiak begiratzea. Unibertsitate bakoitzak badu bere misioa, bere izaera, bere... [+]


2025-03-14 | ARGIA
GALeko 18 biktimak jarriko dute Barrionuevoren aurkako kereila

GALeko biktima talde batek eman du kereilaren nondik norakoen berri Bilbon egindako prentsaurrekoan, Egiari Zor fundazioak eta Giza Eskubideen Euskal Herriko Behatokiak lagunduta. GALen aurkako eta, zehazki, José Barrionuevoren aurkako kereila aurkeztuko dute.


Ezer aldatu ez zuen pandemia

Bost urte igaro dira pandemiaren hasieratik. Pandemia horrek ekarri zuen denok zaintza eredua ezagutzea, inondik inora ere behar bezala ez zebilena. Egoitzetako kutsatzeen eta hildakoen datuak, batez ere pribatuetan, zifra hutsak baino askoz gehiago izan ziren.

2020ko... [+]


Gure istorioak berreskuratzea eskubideak defendatzeko

Duela aste batzuk, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez aritu gara; hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio... [+]


Zerga turistikoarena estrategia komunikatibo hutsa da

Tasa edo zerga turistikoaren eztabaida urtetan luzatzen ari da, erakunde publikoetan ordezkaritza duten indar politikoen artean zabala den arren ezarri beharraren gaineko adostasuna. Eztabaidetako bat da zerga hori zein erakundek kobratuko duen: zenbait udalek (tartean... [+]


1.500 euroko gutxieneko soldataz hitz egiteko Confebask ez da mahaian eseri ere egingo

Tamara Yague Confebaskeko presidenteak iragarri du gehiengo sindikalak deitutako martxoaren 20ko bilerara ez dela joango, eta gehitu du gutxieneko soldataz eztabaidatzeko markoa Espainiako Mahaia dela. ELA, LAB, ESK, Steilas, Etxalde eta Hiru sindikatuek EAErako gutxieneko... [+]


Putinek anbiguetate handiz eta presarik gabe erantzun dio AEBetako menia proposamenari

Vladimir Putinek interesa agertu du AEBek eta Ukrainak adostu duten 30 eguneko menia epeaz, baina zalantzak ere plazaratu ditu. Funtsean, ez du presarik erakutsi akordioa sinatzeko eta denbora gehiago eskatu du zalantzok argitu ahal izateko.


“Zuek, emazteek ez duzue deus ere balio”

Zuberoako ohiturei buruzko bi liburu ditut gogoan. Batek XX. mendean aritu izan diren 180 dantzari eta soinulari aipatzen ditu. Haien artean, emakumezkorik ez da agertzen. Besteak, pastoralei egiten die errepasoa eta hor emakumeak aipatu aipatzen dira, baina omisio esanguratsuak... [+]


Itxaro Borda
“Gure norabide sexualen, ezinegonen eta beldurren erraiteko hiztegi bat sortu dugu”

1984an ‘Bizitza Nola Badoan’ lehen poema liburua (Maiatz) argitaratu zuenetik hainbat poema-liburu, narrazio eta eleberri argitaratu ditu Itxaro Borda idazleak. 2024an argitaratu zuen azken lana, ‘Itzalen tektonika’ (SUSA), eta egunero zutabea idazten du... [+]


Olor
Deserosotasunaren apologia

Olor
Noiz: martxoaren 9an.
Non: Bilboko Sarean espazioan.

---------------------------------------------------------

Esperantza. iz. Nahi edo desiratzen dena gertatuko delako edo lortuko delako uste ona.

Izen horixe jarri zion Jokin Azpiazu Carballo Olor ermuarrak bere... [+]


Eguneraketa berriak daude