Bi gaitzespen eta proposamen bat

Josu Santesteban
Zarata mediatikoz beteriko garai nahasiotan, merkatu logiketatik urrun eta irakurleengandik gertu dagoen kazetaritza beharrezkoa dela uste baduzu, ARGIA bultzatzera animatu nahi zaitugu. Geroz eta gehiago gara, jarrai dezagun txikitik eragiten.
E.T.A.-k (deitu nazazue nostalgiko –mendeurren erdiarengatik izango da–, baina nik siglen osteko puntu anakronikoekin nahiago dut) gizon bat hil berri du, hau idazten ari naizela. Informazio objektiboa da: oraindik ez dut ezer gaitzetsi. Nire ezagun batek “kaka zaharra” bota zuen berria jakitean, baina, hortik tarte batera, hildakoa polizia zela aditzean, suposatzen dut, bere hitza jan zuen. Bejondeiola.

Orain bai, giza eskubideetan lehena –ere edo, nahi bada, batez ere– ez urratzean sinesten dudalako, eta gure herriko koldar eta epelekin ez nazaten nahas, polizia honen erailketa gaitzesten dut.

[Eta behin, nire analisi xinplistari esker, Estatuko diru berezietatik kobratzeko bidean naizela (cf. Eider Rodriguez, ARGIA, 09-03-01), ez dezadan euskal irakurlea gehiago nekatu inori interesatzen ez zaion gai batekin, eta –denon begikoa izan nahi baitut– pasa nadin kondena amableagoetara:]

Ekainaren 12an, Euskalerria Irratiko (E.I.) kolaboratzaileon afarian Mikel Bujanda zuzendari heroikoak hitza hartu zuen, hurrengo asteazkenerako berri pozgarri bat iragartzeko, norbaitek inoiz esandako hori gezurtatuko zuena: alegia, irrati hau lehenago iritsiko zela ilargira Nafarroako Gobernuak legalizazioa eman baino lehen. Asteazkenean, berriz, egunkarietako notizia, espero genuenaz guztiz bestelakoa izan zen. Traba gehiago Iruñerriko euskarazko irrati bakarra entzun ahal izateko. E.I.ren izena kapsula batean ilargiraino eramango zuen ekimen pribatuaren berria oharkabean pasatu zen.

[Denon estimua duten idazleek ez ohi dute lana alferrikaltzen. Nik, handiengandik ikasi bezala, testu zahar bat, justu orain urtebetekoa, berreskuratu eta hona ekarriko dut:]

“Euskalerria Irratia duela 20 urte hasi zen emititzen. Jakinda irrati uhinek argiaren abiadan –eta ez soinuarenean– mugitzen direla, horrek esan nahi du –Nafarroako Gobernukoa bezain– oztopo estratosferikorik ez badu bidean aurkitu, lehen emanaldi urrun haren oihartzuna hemendik hogei argi-urtetara dagoela. Berriki, Gliese 581 izeneko izarraren inguruan biraka planeta bat deskubritu dute, Lurretik dagoen planeta bizigarri hurbilena, omen. Hemendik hogei argi-urtetara. Orain bai hasi dela bizigarri izaten”.

Ez sinestekoa, Iruñean euskararekin dagoen herra. Ni ez naiz ohitzen. Hemengo euskaldunak ilargitarrak (edo Gliese 581-en inguruko planetaren batekoak) bagina baino arraroago sentiarazi nahi digute hemengoak ere diren beste askok. Eta nekaezinak dira. Hala ere, Bujanda eta bere ekipoaren lan itzelak nabarmen uzten du –hemendik ilargiraino ere bai– nafar horien jarrera harro eta zikoitza. Horretarako soilik balitz ere, merezi du.

[Eta proposamena:]
Soziolinguistek diotenez, hizkuntza gutxituen arazoa izaten da, mintzakide elebakarra agertzean, solasa hark dakien hizkuntza bakarrera lerratzen dela. Agian horrexegatik dauka horrenbeste garrantzia Euskalerria Irratiak Iruñean. Hemen, neurri askoan, euskara ariketa soliptista delako. Izaera horretan sakonduta, agian lortu genezake euskarak hiri sagaratu honetan presentzia gehiago izatea, garentxoaren indarra biderkaturik: antolakuntza zelularraren bidez.

Autobusean, kalean, eraikin publikoetan eskuko telefonoa hartu eta mintzatu. Ahalik eta gai interesgarrienaz –nazioarteko kultur izenak sartuta–, alaienaz –irri eginez tarteka–. Solaskideaz gain, iruindar guztiak seduzitu behar bagenitu bezala. Telefonoa itzalita ere. Trebatzeko ikastaroak laster Civican-en.

Azkenak
Funtsezkoa jendea da

Mundu-mailan antifeministak eta arrazistak diren gorroto-diskurtsoak larriki areagotzen ari diren testuinguruan bizi gara. Mundu zabalean sare sozialek zein agenda
politikoek txertatzen dituzte eskuin-muturreko narratibak. Arrazismoa eta antifeminismoa tokian tokiko... [+]


Lanbroa

Askotan gertatu izan zait etxetik lanbroari so egon ostean, blai bukatuko dudala jakin arren, aterkirik ez hartzea. Zergatik ote? Beharbada, aterkia hartzeko gogorik eza? Beharbada, bustiko ez naizen itxaropena? Kontuak kontu, ondorioa beti berbera izan da. Esaerak dio, euri... [+]


Euskaraz bizitzeko, Euskararen Errepublika

Gogoan daukat, 16 urterekin, Bergarako epaitegi aurrean egindako euskararen aldeko elkarretaratze batean identifikatu ninduela Ertzaintzak lehen aldiz. Euskal Herrian epaitegiak euskalduntzeko aldarria zilegi zela pentsatzen genuen, baina, orduan ere, faltako zen baimenen bat,... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Amillubi proiektuak lehen urtea ospatuko du abenduaren 1ean

Zestoako Iraeta auzoko Amilibia baserria eta lurra kolektibizatzeko 100.000 euro batzea falta du Amillubi proiektuak, lehen urte honetan 290.000 euro eskuratu baititu. Biolurrek abiatutako proiektu agroekologiko honek dagoeneko jarri du lurra martxan, sektorearen beharrei... [+]


Gazako %36 guztiz suntsitu dute, base militarrekin lurraldearen kontrola segurtatzeko

Forensic Architecture erakundearen ondorioetakoa da hori, ikusita Israelgo Armadak nola antolatu duen Gazaren egungo kontrola. Suntsiketa maila hori bakarrik litzateke Gazaren kontrola segurtatzeko, zeren eta, berez, txikitze maila askoz handiagoa da lurraldearen gainerako... [+]


2024-11-22 | Andoni Burguete
Etekin egarriak itotzen duenean

Tanta hotzak Valentzian eragindako hondamendiak irudi lazgarriak utzi dizkigu; batetik, izan dituen berehalako ondorioengatik, eta, bestetik, nolako etorkizuna datorkigun aurreratu digulako: halako fenomeno klimatiko muturrekoak gero eta ugariagoak eta larriagoak izango direla,... [+]


Planifikatzen ez duen Nafarroako Energia Planaren kontra alegatu dugu

Nafarroako Energia Planaren eguneraketa oharkabean igaro da. Nafarroako Gobernuak jendaurrean jarri zuen, eta, alegazioak aurkezteko epea amaituta, gobernuko arduradun bakar batek ere ez digu azaldu herritarroi zertan oinarritzen diren bere proposamenak.

Gobernuak aurkeztu... [+]


2024-11-22 | ARGIA
Languneko zuzendari Lohitzune Txarola
“Hizkuntza gutxituen pisu ekonomiko eta estrategikoa aldarrikatu nahi du Langunek”

Azaroaren 26an eta 27an, Langune Euskal Herriko Hizkuntza Industrien Elkarteak eta FUEN Federal Union of European Nationalities erakundeak antolatuta, ‘Hizkuntzen irabazia. Benefits of language industry in the economy’ kongresua egingo da Donostiako Kursaalean. Han... [+]


2024-11-22 | Estitxu Eizagirre
Biriatuko Arbolaren Besta hemen da

Azaroaren 23an egingo dute tokiko arbola, fruitondo eta landare ekoizleen azoka. Horrez gain, egitarau oso indartsua prestatu dute 22 arratsaldetik hasita 23 iluntzera arte: bioaniztasunari buruzko mahai-ingurua, sagarrari buruzko mintzaldia, "Nor dabil basoan?"... [+]


Euskarazko testuak ahots bihurtzen dituen patrikako gailu inteligentea merkaturatu dute

Lup izeneko gailuak testuak ahots bihurtzen ditu adimen artifizialari esker. Hainbat hizkuntza bihurtzeko gaitasuna dauka. Teknologia gutxiko gailua da, hain zuzen aurrerapen teknologikoetatik urrun dagoen jendeari balio diezaion. Ikusmen arazoak dituztenentzat sortu eta... [+]


2024-11-22 | Antxeta Irratia
“Feministon aurkako oldarraldia” gelditzeko indarrak batu dituzte Lizuniagan

Udan izandako indarkeria kasuen gorakada batetik, eta hainbat gizonezkok mugimendu feministak antolaturiko ekitaldiak boikotatu dituztela bestetik, Bortziriak, Xareta, Azkain, Bertizarana, Malerreka eta Baztango mugimendu feministek, erakunde publikoen konpromiso irmoa exijitu... [+]


2024-11-22 | Gedar
Espainiako Gobernuak ez ditu harremanak apurtu Elbit Systems armagintza-enpresa sionistarekin

Espainiako Defentsa Ministerioaren 6 milioi euroko esleipen publikoak jaso ditu aurten enpresak. Margarita Robles ministroaren arabera, urriaren 7tik ez diote "armarik saldu edo erosi Israelgo Estatuari", baina indarrean zeuden kontratuei eutsi diete. Elbit Systemsek... [+]


2024-11-22 | Joan Mari Beloki
Errusofobia lehen eta orain (II)

Sobietar Batasuna desagertu zenetik errusofobia handituz joan da. NBEko Segurtasun Kontseiluaren 2002ko segurtasun kontzeptua oso argia da, eta planetaren segurtasun eta egonkortasunak AEBei erronka egiteko asmorik ez duen estatuen menpe egon behar dutela adierazten du. AEBei... [+]


Eguneraketa berriak daude