E z da bakarrik bankuen kodizia izan. Herritar gehiegi liluratu du kapitalismo finantzarioaren asmakizun bitxiak: kolperik jo gabe, etekin handiak poltsikoratu. Ikusi bestela, euskal herritarron artean burtsak duen harrera ona, baita progresista askoren artean ere. Herri-kapitalismoa guk (ere) aupatu dugu dagoen lekura, eskrupulu moralak okasio handietarako gorde ostean.
 
Denok eraiki dugu sistemaren likido amniotikoa. Eta orain, urrezko arrautzen oilo finantzarioak utzi dionean kikirriki egiteari, beldurra disparatu da. Logikoa da, klase ertainaren zutabeak kolokan jartzen hasi baitira. Ohe zapitik atera eta aurrez aurre begiratu behar genioke gaurko deskalabruari, ez baita soilik eredu ekonomikoaren deskalabrua.
 
Gutxienez lau dira krisi erraldoiak. Bat, kapitalismo globalaren bertsio finantzario-espekulatiboaren krisia, eta honek ekonomia errealean duen inpaktua: lauetatik, garrantzi gutxienekoa. Bi, aldaketa klimatikoa: gure larreei kolore berdea desagertuko zaielako kezkatzea, txatxukeria nostalgikoa da etor daitekeenarekin alderatuta. Hiru, erregai fosilen agortzearen ondorioz bizi(ko) dugun energiaren krisia: gure zibilizazioaren oinarriak jarriko ditu hankaz gora, eta euskal herritarron hiperdependentzia energetikoak bai, horrek ohe azpian ezkutatzera gonbidatzen du, Marte kolonizatu edo Espainia demokratizatu arte. Lau: planetan hazten ari den populazioa elikatzeko zailtasun hazkorra.
 
Bizi duguna, funtsean, zibilizazio krisia da. Eta eredu produktibistak ez du errezeta egokirik bizi ditugun dilemak konpontzeko. Arazo ekologiko-sozialak ez du konponbiderik sistemaren barrutik. Gero eta sinesgaitzagoak dira abiadura moteltzearen aldeko diskurtsoak, edo “erreformakeria” berdeak. Fast food produktuen kalteak ikusita, McDonald'sek entsaladen alde eginiko apustuaren traza dute.
 
Hilerriaren ezina dario Mendebalde kapitalistari. Zerk ordezkatuko du? Hori izango da hurrengo 25-50 urteetako eztabaida politiko nagusia. Euskal lurraldean espazio mental handiagoa utzi behar genioke ezbai horri. Eragile politiko, enpresarial, sindikal, sozial eta kulturalek, den-denek serio heldu behar liokete, baita herritarrok ere. Eta beste inork baino ausartago, gure herrian sortzear behar lukeen ezkerreko polo subiranistak.
 
Bigarren trantsizio politikoaz gain, ohe azpitik atera eta hitz egin behar genuke XXI. mendean egin beharreko trantsizio erraldoiaz. Iraunkortasuna helburu izango duen horretaz. Hazkundea eta kontsumoa ez den proiektuaz.