Ekainaren 18an bi hilabete bete dira Jon Anza desagertu zenetik. Apirilaren 18an Baionan trena hartu zuen Okzitaniako Tolosara heltzeko asmoz. ETAk jakinarazi duenez, bere militantea da, eta dirua zeraman Tolosan bertan erakundearekin zuen hitzordura; talde armatuaren esanetan, ohartuak ziren polizia jarraika zuela. Anzak 20 urte igaro zituen Espainiako espetxeetan eta gaur egun gaixotasun larri bat pairatzen du.

Bere desagerpena salatzeko manifestazioa deitu zuten bere familiak eta lagunek joan den larunbatean Donostian. Baionan ere antolatu izan dira taldeak Anzaren arrastoren bat bilatu nahian: Baionan bertan Tolosarako trena hartu, geltokietan geratu, bere afitxak jarri eta erakutsi, trenbide honetako ohiko erabiltzaileei galderak egin... baina ezer ez. Lurrak irentsi balu moduan.

Espainian, esaterako, urtero 25.000 desagerpenen salaketa inguru egiten da. Horietatik %85 argitzen dira hamabost bat egunean eta desagertuak onik ateratzen dira. Gaur egun 12.000 pertsonen inguruan ez da inongo berririk. Ohiko desagerpenak dira, eta Anzarena ere izan daiteke horietako bat. Ezin da ezer baztertu, baina desagerpenaren testuinguruak bestelako hipotesiak indartzen ditu. Eta horren arrazoi nagusia da euskal gatazkarekin zerikusirik duten beste desagerpen kasuak ere badirela.

Horietako batzuk argitu izan dira, Joxi Lasa eta Joxean Zabalaren kasua, adibidez. Ezagunak dira heriotzean bukatu zuten Xabier Kalparsoro Anuk, Josu Zabala Basajaun eta Jose Luis Geresta Ttotto ETAko militanteen auziak; bahituak izan zirela salatu izan du erakunde armatuak. Eta oraindik ere desagerturik jarraitzen duten beste hiru pertsona dira: Eduardo Moreno Bergaretxe Pertur, Jose Miguel Etxeberria Naparra, eta Popo Larre. Desagerketa auzi bakoitzak bere historia luze eta korapilatsua du, desagerpenen errua ETAren adar desberdinen gainean ere utzi izan da hainbaten aldetik, adibidez Pertur eta Naparraren auzian, baina gaur gaurkoz hipotesi nagusiak segurtasun indarren edo talde parapolizialen inguruan egituratzen dira.

Horrez gain, azken urtebete honetan badira hiru pertsona ustez polizia indarren eskuetan egon izan direnak ordu batzuk edo egun batzuk, gero libre geratzeko edo atxilotu gisa agertzeko: Alberto Lopez, Juan Mari Mujika eta Lander Fernandez, azken hau iragan igandean atxilotua Madrilgo Barajasen, bidai batetik itzultzen zenean. Ez dira bakarrak, ordea, urteetan legez kanpoko atxiloketa ugariren salaketak bildu izan dira, beldurra eragiteko asmoz, informazioa biltzeko edo zelatari lana proposatzeko.

Aurrekari hauek guztiek Jon Anzaren desagerpena “gerra zikina” deitu izan den horretara bideratzen dute, nahiz eta bestelako hipotesirik ere ezin den baztertu. Anzaren senideek bizirik agertuko ez den susmoa barneratzen ari direla jakinarazi dute.

Hauteskunde guztietan izan ohi dira irregulartasunak; txikiak, argitzen dira eta listo. Hala diote orain. Europako hauteskundeetan ere egon ei dira, alderdi gehienei eragiten die, eta irregulartasunei indarra kentzeko Maria Teresa Fernandez de la Vegaren herriko adibidea aipatzen da. Boto desbideraketa handienak, hala ere, Iniziatiba Internazionalistari eragin dio eta, ondorioz, ia 1.400 boto gehiago eskuratu ditu EAEn, erkidegoko hirugarren indarra bilakaraziz. Ez da azaldu zergatik gertatu den. Estatuan ere irregulartasun ugariren salaketak izan dira, baina argitzeke jarraitzen dute.

Pentsa liteke, eta badira horretarako zantzuak, irregulartasun horiekin ere Iniziatibak ez zuela europarlamentaririk lortuko, Espainian beharrezkoak ziren botoetatik urruti geratu dela alegia. Baina bestetik, eta adibide bakarra jartzeagatik, jakinda Estatua auzitegi gorenetako epaileak ere erosteko gai dela, nola demontre uxatu zalantzak argibide zehatzagoak eman ezik?