Psycho

Psycho filmaren amaierako irudiak
Chicago (AEB), 1959. Robert Bloch idazleak Psycho nobela idatzi zuen, Ed Gein hiltzaile ezagunak urte batzuk lehenago burututako izugarrikerietan inspiratuta. Gein 1957an atxilotu zutenetik Alfred Hitchcock-ek hiltzaileari buruzko filma egiteko gogoa zuen eta, nobela irakurri bezain pronto, gidoia ikusi zuen bertan. Ordurako zinegile ezaguna zen, eta bere izena emanez gero garesti aterako zitzaizkion nobelaren eskubideak; baina bere nortasuna ezkutatu eta merke erostea lortu zuen, 9.000 dolarren truke.

Britainiar zuzendaria Paramount etxeari lotuta zegoen garai hartan. Baina haiek ez zuten Hitchcocken erabakia sustatu; oso aurrekontu txikia eskaini zioten, istorioa higuingarria eta zinemara eramateko desegokia zela argudiatuz. Ia diru guztia bere poltsikotik ipini behar izan zuen zuzendariak. Kostuak murrizteko, filma zuri-beltzean errodatzea erabaki zuen. Bete-betean asmatu zuen: hainbeste miresten zuen Clouzot-en Les Diaboliques filmeko giro tetrikoa lortu zuen eta, besteak beste, dutxako eszena ezagunari odol gorriaren morbo erraza kendu zion (txokolatea erabili zuen odola ordezkatzeko).

Blochen nobelako Norman Bates 40 urtetik gorako gizon alkoholiko eta gizena zen. Hitchcockek alkoholik edaten ez zuen 25 urte inguruko gazte argal eta dotore bihurtu zuen; hala, auzoko edozein gaztetzat hartuko zuten ikusleek, eta Batesen izaera psikotikoen arteko aldea nabariagoa eta ustekabekoagoa izango zen.

Psycho 1960an estreinatu zuten. Arrakasta handia lortu zuen eta kultuzko film bilakatu zen berehala. Benetako Ed Geinek bezala, Norman Batesek amarengandik tratu txar emozionalak jaso zituen txikitatik, eta ama-semeen arteko menpekotasun harremana muturrekoa izan zen errealitatean nahiz fikzioan. Biak hala biak, Ed Gein zein Norman Bates, isolatuta bizi ziren eta, ama hil ondoren, identitate gaitz disoziatiboa garatu zuten. Filmean, Fred Richmond doktoreak gaitz horren eraginez hiltzailearen buruan ama bizirik dagoela eta burututako krimenen errudun sentitzen ez dela dio. Azken finean, hilketak amak gauzatzen ditu. Norman, hiltzailea izateaz gain, bere buruaren biktima ere bada.

Norman Batesi fikzioan egindako diagnostiko bera egin zioten Ed Geini zortzi urte geroago, 1968an.


Azkenak
Haurrak gara behelaino artean

Ardatzean haur filosofia izango duen Galdera Basatiak podcastak, ez alferrik, haur filosofia tailerretan barneratzeko asmoa du. Horixe hitzeman digu Iñigo Martinezek lehen atal honetan. Podcastaren zimenduak ezarri dizkigu, markoa marraztu, eta, batik bat, haurtzaroaz... [+]


Langileek epaiketari uko eginda, Guardian enpresak xake mate egin du Laudion, urte luzez jokaldia prestatu eta gero

Guardian Llodio fabrikako behargin gehienek epaitegira jotzeko bidea bertan behera utzi ondoren, multinazionalak lortu du nahi zuena: enpresa errentagarri bat ixtea erabateko inpunitatearekin. Ez da egun batetik bestera sortutako estrategia, eta bide luzea izan arren, erabat... [+]


2025-04-07 | Behe Banda
barra warroak
Zutitu berri denari

Testu hau balorazio bilera baten ondorio dela esan genezakeen agian. Ordea, balorazio bilerek sarritan uzten dute aho zapore lehor eta gazi-gozoa. Astearte arratsalde eguzkitsu bat da. 16:53. Balorazio bilerara konektatu, eta erabaki dugu limoizko karamelu bana sartzea... [+]


Lokizaldeako Euskararen Eguna
“Euskara gero eta gehiago entzuten da eskualdean, bereziki gazteen artean”

Aurtengo Lokizaldeako Euskararen Eguna Murieta herrian ospatu dute, larunbatean, goizean hasi eta ordu txikiak handitu arte. Zita garrantzitsua eta gozagarria da Nafarroako Lizarra ondoko eskualdeko euskaltzaleentzako.


Komunitateaz (eta III)

Komunitateari buruzko artikulu segida honekin hasi nintzenean, Antoine eta Antoine zeuden etxean, gazta-ganbara hutsik zegoen, hiltegirako bueltak asterokoak ziren eta hiru egunetik behin egiten genuen gazta. Hau idazten hasi naizenerako, Picardieko lagunak jaioterrira joan... [+]


2025-04-07 | Iñaki Sanz-Azkue
Suge arrantzalea, errekan barrena

Sugea entzun eta leku lehor bat etorriko zaio burura askori, narrastiek beroa behar dutela ondo barneratua baitu gizakiak. Suge guztiak ez dira berdinak, ordea; denek ez dituzte baldintza berak gustuko, eta horri esker dago, besteak beste, dagoen dibertsitatea. Bakoitzak bere... [+]


2025-04-07 | Jakoba Errekondo
Ustezko nekazaritza eta lur lantzea

Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta erlauntzarik ere.


2025-04-07 | Garazi Zabaleta
Soilik
Lursail txikian eta inbertsio erraldoirik gabe garatu daitezkeen proiektu agroekologikoak

Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan inkorporazio berriak bultzatzea da gure helburua,... [+]


“Errebeldia hazi egin da Argentinan, herri oso bat bultzaka ari da”

Argentinako Abokatuen Gremioa erakundean egiten du lan Laura Taffetanik (Buenos Aires, Argentina, 1963). Gobernuaren errepresioa pairatu duten maputxe ugarirekin lan egin du azken urteetan, eta Askapena antolakundeak antolatutako topaketa antiinperialisten barnean izan da Euskal... [+]


Ertzaintzak Etxarri II gaztetxea hustu du Bilboko Errekalde auzoan

Iragarrita zegoen moduan, Bilboko Errekalde auzoko Etxarri II gaztetxea hustu du Ertzaintzak 9.00etan abiarazi duen operazioarekin. Arratsaldean protesta manifestazioa egingo dute auzoan, 19:00etan Amezolako tren geltokitik abiatuta.


2025-04-04 | ARGIA
Langile bat hil da Agoitzen obra batetik jausita

Ezbeharra ostegunean gertatu da eta SOS Nafarroak 16:00 orduak jotzear zirela jaso du haren berri. Medikua, anbulantzia et Foruzaingoa bertarako dira, baina ezin izan dute gizona suspertu eta bertan hil da.


Eguneraketa berriak daude