ETA-ren aurkako azken polizia operazioak berriz jarri du agerian Espainia eta Frantziako segurtasun indarrek erakunde armatuaz duten kontrola. Kontrol erabatekoa? Ez da hala izango, bestela ETArenak egina luke eta, aldiz, hor jarraitzen du bere jardunean, hori bai, hainbat ahotatik entzun eta errealitateak erakusten duen legez, gero eta ahulago. Alfredo Perez Rubalcaba Espainiako barne ministroa gezurrerako eta amarrurako ondo prestatutako politikaria bide da, bere ibilbide luzeak ondo erakusten duen moduan, baina egia biribilak ere irristatzen dira bere berba jariotik: “Harrapatuko ditugu, ez izan zalantzarik”. Eta harrapatzen dituzte, gero eta azkarrago gainera.

Berririk ez alde horretatik, etakide gehienek badakite lehenago edo geroago eroriko direla, baina azken urteetako abiadak etengabe jartzen du galdera mahaiaren gainean: “Noiz arte eutsi dakioke horrela jarduera armatuari?”. Balizko erantzun ugari egon litezke, baina badira hiru molde nagusi: bat, ENAMen baitako sektore zenbaitzuk bultzatutakoa, “etorriko dira garai hobeak, beti etorri ohi dira”; bi, “kontrolatuak dauzkagu eta urte gutxi batzuetan amaituko dugu ETArekin”, Madrilgo bulegoetatik haizatua eta mediatikoki indarrez gizarteratzen dena; eta hiru, eta seguruenik errealitate zantzu handiena duena, “honek luze jarrai dezake, ETA ahul dago, ez du Estatua dantzan jartzeko gaitasunik, baina bai bere burua geldo iraunarazteko, noizean behin lurrikara politikoa dakarten atentatuak eraginez”.

Azken urteetako joerak, balizko erantzunen hirugarren ildoa indartzen du, baina aipatutako kinielatik ateratzeko aukerarik ere bada, ENAMen baitan nagusiki, baina baita gainerako eragile politiko eta sozialen eskuetan ere. Negoziazioa eta elkarrizketaren bidea da, ildo soberanistaren jorratzeak lagun dezakeena, eta beste hiru irtenbide moldeekin erkatuz gero, euskal gizartearentzat onuragarriena.

Euskal presoen kopurua handitzera datoz bederatzi atxiloketak eta beste bederatzi familia Espainia eta Frantziako errepide eta trenbideetara joko dute astero 40 minutu, ordubete edo ordu eta erdiko bisitaldia egitera. Etxeratek 20 urteko sakabanaketa politika salatu du egunotan, honek “presoen kolektiboa” ez duela hautsi azpimarratuz. Eta ez zaio arrazoirik falta, alde horretatik presoek eta beren senideek ikaragarrizko indarra erakutsi dute urte hauetan guztietan kilometro, inkomunikazio, eta presioen zaparradari eusteko. Baina sakabanaketa politikak zutik dirau, eta euskal gizartearen gehiengoa bere aurka egon arren, ez da berau desaktibatzeko indar nahikorik erakutsi. Nagusiki higadurarako zigor tresna gisa sortu zen sakabanaketa, eta horretan bai, eraginkorra izan da eta izaten jarraitzen du. Euskal Herriko milaka familiatan sufrimendua erein duen giza eskubideen aurkako politika da sakabanaketarena, biolentzia eta gorrotoaren hazi.